توریسم
دژ محکم تالش
قلعه لیسار، دژ محکم تالش باستان است. دژی که در ۱۵ کیلومتری شمال شهر تالش و در جنوب شهر لیسار نزدیک به دهکده نومندان واقع شده و با بارویی بسیار مستحکم بر بلندای تپه ای صد متری و در فاصله چهار کیلومتری از دریای خزر قرار دارد. ساختمان این دژ بر روی یک صخره سنگی قرار گرفته و دیوارهای آن با استفاده از سنگ و یا آجر با ملاط یا ساروج استوار شده است. قلعه لیسار را سلسال هم می نامند. سلسال در لغت به معنی آب خنک و خوشگوار است و از آنجایی که در ساخت قلعه ها، آب و آب انبار همیشه به عنوان یک موضوع مهم در نظر گرفته می شد، به نظر می رسد نامگذاری این قلعه به سلسال با نظریه ای درباره حمل آب بسیار خنک و خوشگوار این قلعه از طریق لوله های سفالین (تنبوشه) به آب انبار مرتبط باشد. هرچند که نظریه دیگری هم در خصوص حمل آب باران از سقف و از طریق تنبوشه ها به آب انبار این قلعه وجود دارد. با این حال عده ای دیگر معتقدند که نام اصلی این قلعه با املای صلصال درست است که در لغت به معنای گل خشکیده ورز داده شده و آماده جهت کوزه گری و سفالگری است که با توجه به طبیعت این منطقه و خاکهای رسی قرمز و زرد رنگ حاصل از فرسایش دامنه های کوهستانی تالش درست به نظر می رسد. در گیلان ساخت قلعه تنها بر روی عوارض ارتفاعی معمول بوده و این مربوط به کاربردهای نظامی دژها در مواقع حساس است. شاهد این ادعا، اشیای به دست آمده از کاوش در سال ۱۳۸۲ است که سه شیء با ارزش مثل پیکان فلزی، ظرف مسی نقره کوب و یک سکه مسی مربوط به قرن پنجم و ششم هجری از تبار اتابکان را برای کاوشگران به ارمغان آورد.
بنای تو در تو : قلعه لیسار از دو قسمت تشکیل شده است، اولین قسمت آن، بخش خارجی است که محوطه نسبتاً وسیعی را در بر می گیرد و توسط دیوار پهنی از زمینه ای اطراف جدا می شود. از این دیوار خارجی که از سنگ رودخانه ای قرمز و تقریبا یک دست ساخته شده، این روزها چیزی به جا نمانده و تنها بقایای سنگ های به کار رفته در حصار خارجی در گوشه و کنار آن به صورت توده های انبوه مشاهده می شود. اما بخش داخلی قلعه که بر روی صخره سنگی قرار دارد دومین قسمت آن را تشکیل می دهد و اگر گذارتان به این قلعه بیفتد می توانید بقایای آن بر جای مانده ان را از نزدیک ببینید. ساختمان قلعه طوری ساخته شده که در تمام جهات اصلی و فرعی به اطراف اشراف داشته و ساکنان قلعه از بالای آن می توانستند کلیه تحرکات را در شعاع خارج قلعه زیر نظر داشته باشند. ارگ قلعه هم در بالای تپه قرار دارد و امروز فقط دیوارهای آن به یادگار مانده است. شواهدنشان می دهند که پیش از این ارگ در طبقات مختلفی بنا شده بود که طبقات زیرین آن به دنبال ریزش طبقات بالا پر شده اند. مردم محلی عقیده دارند که قلعه سلسال در زمان اسماعیلیان از قلعه های مهم حکومت بوده است و شباهت ساختمانی قلعه لیسار با قلعه الموت و یا قلعه هایی دیگر اسماعیلیه از یک طرف و ارتباط نزدیک پیروان این فرقه با افرادی در تالش از طرف دیگر، احتمال چنین تعلقی را بیشتر می کند. شاید برایتان جالب باشد اگر بدانید که در گیلان ساخت قلعه تنها بر روی عوارض ارتفاعی معمول بوده و این مساله بیشتر مربوط به کاربردهای نظامی این دژها در مواقع حساس است. شاهد این ادعا، اشیای به دست آمده از کاوش در سال ۱۳۸۲ است که سه شیء با ارزش از قبیل پیکان فلزی، ظرف مسی نقره کوب و یک سکه مسی مربوط به قرن پنجم و ششم هجری از تبار اتابکان را برای کاوشگران به ارمغان آورد. پیکان آهنی بیانگر این است که این قلعه بر اثر هجوم و یک واقعه نظامی با توجه به آثار فراوان آتش سوزی در کف بنا سوخته و تخریب شده است.
اما بر روی قلمدان مسی نقره کوب که از اشیای منحصر به فرد به دست آمده در این قلعه است خطوطی نوشته شده که این خطوط احتمالا جزو خطوط ریحان است. سومین شیء به دست آمده یک سکه یا فلوس مسی مربوط به دوره اتابکان آذربایجان و قرن ششم هجری است زیرا اتابکان آذربایجان جزء نائب السلطنه های سلجوقی محسوب می شدند و سلسله سلجوقی از قرن ۴ تا ۶ هجری حکومت می کردند. سکه به دست آمده مربوط به دومین اتابک آذربایجان معروف به جهان پهلوان محمد است که بر روی یک طرف آن نوشته شده المستضی با الله السلطان الاعظم طغرل و در روی دیگر آن نوشته شده الملک المعظمه اتابک اعظم محمد که المستضی باالله در واقع همان سی و سومین خلیفه عباسی و احتمالا سی و هفتمین خلیفه عباسی هم آخرین خلیفه عباسی بوده است. این موضوع نشان می دهد که این منطقه جزو حوضه حکمرانی اتابکان بوده و یا مراوداتی با آنها داشته اند و به احتمال زیاد قلعه لیسار چون قلعه ای هم تدافعی و هم مرزبانی بوده جزو آخرین نقاط مرزی حوضه اتابکان آذربایجان بوده چون دارای موقعیت سوق الجیشی است و بر روی تپه ای منفرد و به ارتفاع ۸۰ متر واقع شده است و به دلیل نزدیکی آن به ساحل دریا و جاده قدیمی ساحلی می توانسته هم بر دریا و هم بر کل منطقه نظارت و کنترل داشته باشد. با توجه به حفاریهای صورت گرفته و اطلاعات به دست آمده از روی سکه ها و سفالها می توان گفت که قلعه سلسال مربوط به دوره سلجوقی است و قدمتی هزار ساله دارد. گزاره ای که مهم ترین نتیجه آن لقا گرفتن دژ سلسال به عنوان قدیمی ترین بنای استان گیلان است.
وحدتیه بوشهر
تاریخچه: وحدتیه شهری کوچک از توابع شهرستان دشتستان استان بوشهر در جنوب ایران است. که حدود کیلومتر با شهر بوشهر-ایران) فاصله دارد. وحدتیه در بخش سعدآباد شهرستان دشتستان واقع است. که در فاصله ۲۸ کیلومتری مرکز شهرستان دشتستان (برازجان) قرار دارد. این شهر از پیوستن دو روستا به نامهای ((مزارعی)) و ((بی براء)) در سال ۱۳۷۹ به شهری کوچک تبدیل شده است. که دلیل نامگذاری آن نیز اتحاد و بهم چسبیدن این دو روستا است. در ضمن بزرگترین روستای استان نیز قبل از شهر شدن بهشمار میرفته است. این شهر تا پیش از استقرار شهرداری تنها روستای ایران بود که دارای تاکسی تلفنی بوده است. قبل از انقلاب اسلامی ایران یعنی دز زمان شاه هر یک از روستاها که فاصله شاید یک یا دو کیلومتری با هم داشتند از هم تفکیک بودند که مرز ما بین آنها یک دره بود که هم اکنون به مهمترین مکان تجاری شهر تبدیل شده است. هم اکنون روستاهایی مثل سرقنات- تلسرکوب و اسلام آباد نیز از توابع این شهر به حساب میآید. این شهر ما بین راه شیراز و برازجان قرار دارد و از سراهی پمپ بنزین دالکی میتوان بهطرف آن شهر رفت.
جمعیت : جمعیت شهر در سرشماری ۱۳۸۵ بالغ بر ۱۵۰۰۰ نفر میبود. که هم اینک به حدود ۲۰ هزار نفر نیز رسیده است.”شاید بتوان گفت حدود ۴۰ یا ۶۰ درصد اهالی شهر را مهاجرین یعنی کسانی که از شهرها و روستاهای اطراف به این شهر نقل مکان کرده اند تشکیل داده اند. از نظر علمی میتوان این شهر را یکی از غنی ترین شهرهای کشور نام برد.
محصولات : وَحدَتیه تنها شهر نفتخیز در شهرستان دشتستان است و نفت بسیار مرغوبی دارد. که در کشور بی نظیر است و دارای منابع نفتی بسیاز زیادی است. مهمترین پیشه مردمانش کشاورزی است. و فرآوردههای آن خرما و گندم است که البته در چند سال اخیر با فراهم شدن امکانات کشت هندوانه و سایر فرآوردههای جالیزی در آن رونق گرفته است. قبل از جنگ ایران و عراق کشور عراق بزرگترین صادر کننده خرما به دنیا بود که پس از جنگ، ایران جای آن کشور را گرفت. بیشتر نخلهای ایران در استان بوشهر و در شهرستان دشتستان قرار دارند.که بیشترین نخل نیز در شهر وحدتیه واقع است. مردم این شهر ازتمام قسمتهای نخل استفاده میکنند.از جمله برگهای آن (پیش) زنبیلهایی درست میکنند که برای حمل خرما به کار میرود. شاخههای بالای نخل (گرز) برای ساختن خانههایی موقتی (کپر). چوب نخل نیز در قدیم برای ساختن خانهها مورد استفاده قرار میگرفت چون بسیار محکم بودند. و در ریشه آن چیزی بنام پنیز وجود دارد که سفید رنگ است و بسیار خوشمزه و مقوی است. طبق نظریه کارشناسان بهترین نوع خرما از نظر مرغوبیت و کیفیت رتبه نخست کشوری را دارا میباشد. سالانه چهار هزار تن خرما به کشورهای حوزه خلیج فارس وکشورهای همسود (شوروی پیشین) صادر میکند.
افتخارات : این شهر کوچک توانسته افراد صاحب نام زیادی را پرورش دهد از جمله آنها میتوان آیت الله مجتهد سید حسن مزارعی را نام برد و نیز اهالی این شهر توانسته اند سه بار بر کرسیهای مجلس شورای اسلامی تکیه دهند . در سالهای اخیر نیز توانسته است پرشکان- دانشمندان و … به جامعه تحویل دهد. و نیز در جنگ ۸ ساله ایران و عراق جوانان زیادی از برای دفاع از کشور از دست داده است.
مکانهای تاریخی و دیدنی : از مهمترین نقاط گردشگری این شهر میتوان به آبشار شول که در فاصله ۸ کیلومتری جنوب باختری آن قرار دارد،اشاره کرد که در کنار گورستان بور مجموعه باستانی تل خندق است البته اهالی شهر در زمینهای خارج از شهر آثار باستانی زیادی دیده اند که حاکی از تاریخ قدیمی این شهر است. تأسیسات شرکت نفت نیز ساعات دلنشینی را بهویژه در فصل زمستان نوید میدهند.
آبشار تونو
آبشار تونو طالقان در استان قزوین واقع است. آبشار تونو یا قره نو در شرق روستای جزینان دربند،واقع در هفت کیلومتری شمال شهرک طالقان و در نزدیکی رودخانه حسبان واقع است.این آبشار از مسیر روستای بزج نیز قابل دسترسی می باشد.ارتفاع این آبشار دو پله ای و زیبا در حدود پنجاه متر است.آثار گسل بزرگی در صخره های اطراف آبشار به خوبی مشهود است. روستای جزینان در ارتفاع ۲۰۰۰ متری از سطح دریا از روستاهای بخش میان طالقان از شهر طالقان بوده و از سمت شمال با روستای هرنج از سمت شرق با روستای خسبان از سمت جنوب با روستای پردسر و از سمت غرب با روستا ی با کولج بالا همجوار میباشد.روستای جزینان یکی از روستاهای بزرگ طالقان میباشد. مساحت روستا به انضمام زمینهای کشاورزی اطراف آن حدود ۷۷ هکتار است و تعداد خانه های موجود در این روستا حدود ۱۸۰ باب خانه میباشد. ار محسنات این روستا وجود زمینهای هموار و بزرگ و باغهای فراوان میباشد که باعث تلطیف هوای آن و ایجاد چشم اندازهای عالی در آن گردیده است.راه آسفالته جزینان از شهر طالقان و در محل بانک ملت این شهر جدا گردیده و از دره مشترک جزینان و خسبان عبور نموده و پس از طی مسافت ۴ کیلومتر به جزینان میرسد.
مسجد نظر بیگ
مسجد حضرت علی (ع) معروف به مسجد نظربگ واقع در بلوار هگمتانه در نزدیکی تپه هگمتانه واقع شده است این بنا از آثار دوران زندیه به شمار می رود طبق سنگ قبرموجود در ضلع شمالی بنا تاریخ ۱۳۷۹ ه.ق و به نام محمد جعفر بیگ به چشم می خورد که به گفته اهالی محل بانی مجلس نظر بیگ بوده است این مسجد دارای وسعتی در حدود ۷۱۳ متر مربع می باشد و دربخش داخلی صحن اصلی دارای ۱۰ ستون سنگی در دو ردیف ۵ تایی با طاق و قوس جناقی به هم متصل گردیده اند و طاق نماهایی در قسمت نمای بیرونی ایجاد گردیده که جهت تزئین بوده است این بنا به شماره ۱۸۶۴ مورخ بیست ویک اردیبهشت ماه ۱۳۷۶ در فهرست آثار تاریخی به ثبت رسیده است مسجد بری از هرگونه تزئینات خاص است و سادگی آن در عین زیبایی است تنها قسمتی که در این مسجد دارای تزئینات است مهراب آن است که طی سالهای اخیر همراه با مرمت مسجد بدین صورت تزئین یافته است.
سرو سیرچ
سرو سیرچ در استان کرمان واقع است. سیرچ یکى از چهار آبادى بزرگ بخش شهداد است که در ناحیهٔ خوش آب و هواى کوهستانى بر سر راه شهداد – کرمان قرار گرفته است. فاصلهٔ آن تا شهر کرمان ۸۰ کیلومتر و تا مرکز بخش شهداد ۲۵ کیلومتر است. سیرچ از قدیم محل ییلاق بخش گرمسیرى و کویرى شهداد و آبادی هاى تابعهٔ آن بوده و بهارستان نام داشت. ییلاق مذکور در ارتفاع ۱۵۵۰ مترى در درهٔ رودى به همین نام قرار دارد و جمعیت آن در تابستان به علت موقعیت تفرجگاهى به بیش از ده هزار نفر می رسد. سیرچ چشم اندازى زیبا، پوشیده از توده هاى انبوه درختان دارد. در مرکز سیرچ چندین درخت کهنسال سرو و چنار نیز وجود دارد.” ولی یکی از این درختان بسیار کهنسال است. سیرچ زادگاه نویسنده مشهور هوشنگ مرادی کرمانی است و خانه ای که این نویسنده شهیر در آن بزرگ شده است در مجاورت همین درخت کهنسال است.دره سیرچ نیز در روز سیزده بدر پذیرای اهالی کرمان است. کمی آنطرف تر شهداد قرار دارد و دیدن کلوت های شهداد، قلعه شفیع آباد، آسیاب (دو قلو) شهداد و شهر کوتوله ها برای کوهنوردان جذابیت خاصی دارد.