جنوب
قلعه فراموش شده
قلعه نصوری در شهر بندر طاهری از توابع بخش مرکزی شهرستان کنگان قرار گرفته است. قلعه عظیمی که سال هاست یکی از جاذبه های خاموش گردشگری استان بوشهر به شمار می رود و کمتر گردشگری تا به حال نام آن را شنیده است. این قلعه متعلق به خاندان نصوری است که بر روی تپه ای بلند و مشرف به دریا بنا شده و دو حیاط اندرونی و بیرونی و یک شاه نشین دارد. قلعه ای که به نام «قلعه شیخ» هم مشهور بودهاست و به اوایل دوران قاجاریه تعلق دارد. ساخت این قلعه در حدود ۱۸۰ سال پیش به امر شیخ جبار نصوری-پدر بزرگ شیخ ناصر نصوری- و به دست معمار علی اضعر شیرازی انجام گرفت. در معماری این بنا می توانید سنگهای بزرگ و گل و گچ را ببینید که ملات آن را تشکیل داده اند. شاید بد نباشد اگر بدانید که خاندان نصوری تا سال ۱۳۵۶ ه.ش. در این قلعه سکونت داشتهاند. تراش ستون ها شبیه ستونهای بازار وکیل است و گچ بریها با شاخ و برگ و فرشتگانی که بر آن نشسته اند، زیباتر شده اند. هجده تابلوی زیبا هم از مجالس شاهنامه فردوسی در ایوان غربی قلعه خودنمایی می کند.
در ورودی قلعه از سمت جنوب رو به خلیج فارس است. بعد از عبور از این در بزرگ و منقوش، یک هشتی بزرگ م بینید که با هشت طاقچه ساده تزئین شده است. بعد از این هشتی حیاط است و پله هایی که قدم های شما را به طبقه دوم فرا می خوانند. به طور کلی قلعه شیخ نصوری ویژگی معماری تمام ساختمانهای قاجاریه را دارد. با همان ایوان ها، همان ستون ها و همان طاقچه های معمول و مرسوم آن زمان. تنها ویژگی ای که این بنا را به یک بنای با شکوه تبدیل می کند، گچ کاری ها و گل میخ های به کار رفته در دیوار و درها است و ستون هایی که با تراش گل و بته مجلل شده اند. در حقیقت سبک کار و تراش ستون ها شبیه ستونهای بازار وکیل شیراز است و گچ بریها با شاخ و برگ گل و بوته، فرشتگان و پرندگانی که بر آن نشسته اند، زیباتر شده اند. این در حالی است که هجده تابلو بسیار زیبا از مجالس شاهنامه فردوسی در ایوان غربی قلعه نقش بسته و خودنمایی می کند. برای دیدن «قلعه نصوری» که در ۲۵۰۰ کیلومتری شرقی استان بوشهر قرار گرفتهاست باید سفری به شهر کنگان در ۲۵۰ کیلومتری جنوب شیراز و ۲۲۰ کیلومتری جنوبشرقی بوشهر داشته باشید تا بتوانید این قلعه را در منطقه کوهستانی نار و کنگان ببینید. شهری که زمستان های ملایم و تابستان های گرمش زبانزد جنوبی هاست و به همین علت در زمستان یکی از بهترین مقاصد گردشگری به شمار می رود.
کاخ زمستانی کوروش
اگر گذارتان به بوشهر افتاد، پیشنهاد می کنیم که سری هم به کاخ هخامنشی برازجان بزنید تا یکی از ارزشمندترین آثار دوره هخامنشی را از نزدیک ببینید. کاخ زمستانی کوروش هخامنشی که با نام کاخ چرخاب هم شناخته می شود، در جنوب غربی برازجان قرار دارد و برای دیدن آن باید حدود ۵۰۰ متر از جاده بوشهر ـ برازجان فاصله بگیرید. هر چند که اگر به محوطه برسید، احتمالا جز ته ستون های تیره رنگ خاک چیز دیگری برای دیدن به چشمتان نمی آید، اما به هر حال همین ته ستون ها هم بهانه ای است تا چند ساعتی به قرون پیش از میلاد سفر کنید و در حال و هوای شاه هخامنشی نفس بکشید! بنابراین ناگفته پیداست که سفر به چنین کاخی به کسانی که علاقه چندانی به تاریخ ندارند، توصیه نمی شود. مطالعات باستان شناسی، قدمت این کاخ را تا سال ۵۲۹ قبل از میلاد تخمین می زند. باستانشناسان معتقدند این کاخ نیمه تمام به دستور کوروش ساخته شده و احتمالا با مرگ او هم متوقف شده است . مطالعات باستان شناسی، قدمت این کاخ را تا سال ۵۲۹ قبل از میلاد تخمین می زند. باستانشناسان معتقدند این کاخ نیمه تمام به دستور کوروش ساخته شده و احتمالا با مرگ او هم متوقف شده است. آنها معتقدند این کاخ که هیچ گاه مسکونی نشد، نقاط مشترکی با پاسارگاد و فضاهای معنوی معماری ایرانیان دارد و به همین دلیل احتمال می رود به قصد کاربری معنوی و ایمانی ساخته شده باشد. هر چند که عده ای از باستانشناسان هم هدف از ساخت این بنای عظیم را تسلط داشتن برآبهای خلیج فارس و نظارت بر ساحل خلیجفارس دانستهاند. آنها معتقدند که جلگه برازجان در دوره هخامنشی اهمیت فراوان داشته است. چرا که ایران در دوره هخامنشی صاحب نیروی دریایی شد و توانست از راه دریا به تجارت و کشور گشایی بپردازد. به همین نسبت کاخ های ساخته شده در مناطق نزدیک دریا هم از اهمیت ویژه ای برخوردار بودند.
سال ۱۳۵۱ بود که کارگران برازجانی، برای حفر کانال آبی به سمت بوشهر زمین را کلنگ می زدند. آنها در حین کند و کاوهای خود، به سنگ سیاهی برخوردند که می شد ردپای تاریخ را لا به لای حکاکی های آن دید. سنگی که از گذشته دور مدفون شده در خاک حکایت می کرد. خبر خیلی زود به میراث فرهنگی وقت رسید و باستان شناسان به منطقه اعزام شدند. حفاری های لازم انجام شد و هر بار گوشه ای از یک بنای قدیمی مشخص شد. با وقفه های زیادی که در کار افتاد، ۳۱سال طول کشید تا در سال ۱۳۸۲ کاخ زمستانی کوروش به طور کامل از زیر خاک بیرون بیاید! باستان شناسانی که این روزها روی تاریخ این بنا تحقیق می کنند، معتقدند که این بنا از لحاظ ارزش های باستانشناسی همسطح با تخت جمشید و پاسارگاد است و در گذشته در کنار شهر تااوکه taoke ـ که شهری تاریخی بوده ـ قرار داشته است. شهری با مسیر شمالی ـ جنوبی که تا نزدیکی روستای بنداروز ادامه داشته است. اگر به محوطه برسید، احتمالا جز ته ستون های تیره رنگ خاک چیز دیگری برای دیدن به چشمتان نمی آید، اما به هر حال همین ته ستون ها هم بهانه ای است تا چند ساعتی به قرون پیش از میلاد سفر کنید و در حال و هوای اجداد هخامنشی تان نفس بکشید!
بخشی از دروازه شاهی این کاخ با لعابی از جنس سیلیس کف سازی شده است و این مهم ترین بهانه ای بود که شائبه هخامنشی بودن این کاخ را به وجود می آورد. ته ستونهای کاخ هم که این روزها سرپا تر از بقیه قسمت ها هستند، از سنگهای سیاه و زرد رنگ ساخته شده اند. اگر به همان تکه سنگ هایی که در محوطه موجود است و نام ته ستون روی آنها گذاشته شده، دقت کنید می بینید که این ته ستونها از نظر معماری زیبا، متفاوت و در نوع خود بینظیرند. حجاری زیبایی که بر روی این سنگها صورت گرفته، به شکل دایره است و طرز قرار گرفتن سنگها بر روی هم، هنر و معماری گذشته ایران زمین را به رخ می کشد. ظاهرا معماران ایرانی این سنگ ها را در کنار رشته کوه گیسکان حجاری کرده اند و بعد با طی کردن مسیری طولانی این سنگها را به منطقه ساخت کاخ آورده اند و در جای خود قرار دادهاند.