ترکیه
مسجد ایاصوفیه استانبول
مسجد ایاصوفیه یکی از مهمترین جاذبههای گردشگری استانبول و حتی ترکیه به شمار میرود که بازدید از آن را در سفر به استانبول نباید از قلم انداخت. این بنای باشکوه در حقیقت یکی از شاهکارهای معماری بیزانس است. بسیاری از کسانی که برای سفر توریستی به ترکیه و بهویژه استانبول برنامهریزی میکنند، نمای مسجد ایاصوفیه استانبول را بهعنوان تصویری معروف از این شهر در ذهن دارند و بسیاری ایاصوفیه را نماد ترکیه میدانند. مسجد ایاصوفیه که در منطقه سلطان احمد استانبول قرار دارد، با قبهها و منارههای بلندش، یکی از مهمترین دیدنی های استانبول است و در تمام روزهای سال گردشگران و توریستها را به خود جذب میکند.
مسجد ایاصوفیه کجاست؟ مسجد ایاصوفیه در بخش اروپایی استانبول، در میدان ایاصوفیه قرار دارد و در محلهای پر رفتوآمد و توریستی، در جوار هتلها، مراکز خرید و دیدنیهای توریستی شهر واقع شده است (مشاهده روی نقشه). مسجد سلطان احمد از معروفترین همسایههای ایاصوفیه است. همچنین کاخ توپکاپی، نخستین کاخ پادشاهان عثمانی در ترکیه، فاصله اندکی با ایاصوفیه دارد. برای دسترسی به مسجد ایاصوفیه میتوانید از راههای زیر اقدام کنید:
- نزدیکترین ایستگاه تراموا به ایاصوفیه، ایستگاه سلطان احمد است که با استفاده از خط T1 (باگجیلار-کاباتاش) میتوانید به آن بروید.
- از تکسیم با استفاده از قطار کابلی بهسمت کاباتاش و از آنجا با تراموا به ایستگاه سلطان احمد بروید.
- اگر در سلطان احمد اقامت دارید، میتوانید با پیادهروی بهراحتی به ایاصوفیه دسترسی داشته باشید.
تاریخچه مسجد ایاصوفیه : دیوکلسین، قلمرو وسیع امپراتوری روم را به دو بخش شرقی و غربی بین خود و فرماندهان همطرازش تقسیم و عملا اضمحلال امپراتوری قدرتمند روم را نادانسته پیریزی کرد. پس از آن کنستانتین، شهر باستانی بیزانس را دوباره ساخت و کنستانتسنوپل (قسطنطنیه) نام گرفت. این شهر بهطور شگفتانگیزی در سرنوشت شهر روم، مرکز امپراتوری، موثر واقع و با تضعیف قدرت امپراتوری روم، کشور روم به دو بخش شرقی و غربی تقسیم شد. بدین طریق امپراتوری روم شرقی (بیزانس) شکل گرفت. فرمانروایی بیزانس به دست امپراطور آرکادیوس افتاد که شهر بیزانس (استانبول امروزی) را با همان نام قدیمیاش پایتخت خود قرار داد. بیزانس، شهر بندری مهمی بود. این شهر بهدلیل قرارگیری در منطقهای که کوتاهترین مسیر غرب به مشرق زمین بود، اهمیت تجاری خاصی داشت و از تمدن چشمگیری برخوردار بود. ساکنان آن دارای سنتهای پابرجایی بودهاند؛ بهطوری که سلطه دیگران را به دشواری پذیرا میشدند. مثلا یکی از حکمرانان هوادار اسپارت که در سال ۴۰۵ قبل از میلاد بر این شهر تحمیل شد، پس از ۱۶ سال مقاومت از شهر بیرون رانده شد. بیزانس شهری بود با ویژگیهای اقتصادی سیاسی و فرهنگی خاص که ابزارهای لازم را فراهم میآورد تا با فرهنگ و ارزشهای فرهنگی و اجتماعی سرزمینهای مجاور آشنا شود. از این راه بیزانس آثار هنری را به جهان عرضه کرد که علاوه بر برخورداری از اهمیت جهانی، از سنتها و فرهنگهای بومی و منطقهای مایه میگرفتند. این شهر بهعنوان مرکز حکومتی به بزرگی امپراتوری روم، به تمدنهای روم و یونان در غرب، بابل، ایلام، اورارتو، هیتی و ایران از شرق دسترسی داشت و به همین دلیل بسیاری از پژوهشگران معتقدند که هنر و معماری بیزانس بیتاثیر از هنر و معماری مشرق زمین نیست. هنر بیزانس، هنری است که تجلیگاه جهان مسیحیت است. در هنر این دوران همچون سایر نحلههای هنری، تاثیرات شیوههای بیان اعصار گذشته استمرار دارد. ایاصوفیه مهمترین بنای بازمانده از زمان ژوستی نین در استانبول به شمار میرود و نام آن، از عنوان اصلی یونانی، «هاگیا صوفیا»، به معنی کلیسای حکمت مقدس گرفته شده است. در معماری بنای مسجد ایاصوفیه طاقها و ستونها بهطرز زیبایی با هم هماهنگ هستند. چهار ستون بزرگ و باشکوه، چهار طاق مسجد ایاصوفیه استانبول را بالا نگاه داشتهاند و گنبد بزرگ ایاصوفیه روی این ستونها قرار داده شدهاند. ۴۰ پنجره کنار یکدیگر در ساقه گنبد مسجد قرار دارند که نور خورشید از آن ها به درون بنای ایاصوفیه مىتابد. عمق گنبد ۱۸ متر، و ارتفاع آن از سطح زمین ۵۶ متر است و قطر آن ۳۳ متر بههمراه دو نیم گنبد است. مسجد در طولانیترین قسمت طولی برابر با ۸۲ متر و عرضی برابر با ۷۳ متر دارد.
از کلیسای ایاصوفیه تا موزه ایاصوفیه : ایاصوفیه که با نامهای حاجیا سوفیا یا هاگیا صوفیا (ترکی: Ayasofya/یونانی:Ἁγία Σοφία) نیز شناخته میشود، از کلیساهای مسیحیت شرق محسوب میشد. این کلیسا در دوره امپراتوری بیزانس در سال ۵۳۲ میلادی، بنا به دستور امپراطور کنستانتین اول ساخته شد و در قرن ۶ میلادی توسط جاستنیانوس مورد بازسازی و مرمت قرار گرفت. برای بازسازی بنا دو معمار به نامهای ایسیدوروس (از میلتوس یا سوکلی فعلی) و آنتییوس (از تراللس یا آیدنلی فعلی) ماموریت یافتند. بنا با کار ۱۰ هزار کارگر در طول پنج سال و تحت نظر ۱۰۰ استاد تکمیل شد و به تاریخ ۲۷ آرالیک ۵۳۷ افتتاح شد. این کلیسا در ابتدا کلیسای بزرگ نام گرفت. پس از فتح استانبول، محمد دوم دستور داد کلیسای ایاصوفیه را به مسجد تبدیل کنند. سلیمان اول دستور داد نقاشیها و نگارگریهای داخل ایاصوفیه را بپوشانند تا نماز جمعه در آنجا خوانده شود. سلیم دوم به معمار سنان دستور داد ایاصوفیه را مرمت کند. در زمان مراد سوم، مناره و منبر و محراب به ساختمان ایاصوفیه افزوده شد. در زمان مراد چهارم، آیاتی از قرآن به خط مصطفی چلبی روی دیوارها و سقف ایاصوفیه نگاشته شد؛ علاوه بر این لوحههایی دورتادور سقف ایاصوفیه نصب شد که روی آنها نامهای الله، محمد، ابوبکر، عمر، عثمان، علی، حسن و حسین نوشته شده بود. این لوحهها در زمان سلطنت عبدالمجید با الواح مدوری که به خط ابراهیم افندی نوشته شده بود، جایگزین شد. پس از اعلام حکومت جمهوری در ترکیه و به قدرت رسیدن آتاتورک، ایاصوفیه به موزه تبدیل شد و تا امروز به همین شکل باقیمانده است.
معماری مسجد ایاصوفیه : هنر معماری در روم شرقی (بیزانس) تا قرن ششم میلادی تحتتاثیر مسیحیت آغازین بود. این هنر در قرن ششم میلادی با آغاز حکومت ژوستی نیانوس، به وجود آمد. او در هنرپروری همتای کنستانتین بود و آثار مورد حمایت و تشویق وی، همه شکوه و عظمتی شاهانه داشتند تا جایی که دوران فرمانروایی او را به حق «نخستین عصر طلایی» هنر امپراتوری روم شرقی نامگذاری کردهاند.
برخی از ویژگیهای برجسته سبکی معماری بیزانس (۳۰۰-۱۰۰۰ میلادی) شامل موارد زیر میشود:
- نقشه صلیبی یونانی با دیوارهای آجری طرحدار بهشکل پیچدار، مشبک یا هفت و هشت
- گنبد بزرگ روی نیمگنبدهای معلق
- نمای خارجی ساده
- ستونهای ردیفی
- سرستونهای حجاری شده سبدی شکل
- راهروهای پوشیده از مرمر رنگی و موزاییکهای پردانه در طبقه فوقانی
تاریخچه کامل مسجد سلیمیه ادیرنه ترکیه
مسجد و مجموعه سلیمیه در شهر ادیرنه یکی از آثار گزیده معماری دوره عثمانی در ترکیه است که در مرکز استان ادیرنه در بخش اروپایی ترکیه ساخته شده است. مسجد «سلیمیه» نمونه عالی از معماری اسلامی و یکی از جاذبه های گردشگری ترکیه است. این بنا در قرن شانزدهم ساخته شد و یکی از مساجد معروف دوره عثمانی است. طراحی ساده ، المان های اسلامی و سبکمعماری کم نظیر مسجد سلیمیه موجب شده پس از قرن ها هنوز مورد ستایش بینندگان قرار گیرد. معمار مسجد سلیمیه، معمار سنان، معمار رسمی دربار پادشاهان عثمانی بوده است. این مجموعه در دوره سلطنت سلطان سلیم دوم عثمانی ساخته شده است. آغاز ساخت مسجد سلیمیه طبق کتیبه ای که در این مجموعه موجود است به سال ۹۷۶ هجری قمری (۱۵۶۸ میلادی) برمی گردد و طبق پیش بینیها قرار بود ساخت این مسجد در روز ششم آذر سال ۹۵۳ خورشیدی به اتمام برسد اما در تاریخ ۲۳ اسفند سال ۹۵۳ به افتتاح رسیده است.مسجد سلیمیه در زمینی به مساحت ۲۴۷۵ متر مربع بنا شده و زیربنای مسجد نیز ۱۶۲۰ متر مربع است. مساحت کل این مجموعه ۲۲ هزار و ۲۰۲ متر مربع است. ارتفاع گنبد مسجد سلیمیه ۴۳،۲۸ متر و قطر دهانه آن ۳۱،۳۰ متر است. گنبد روی یک پایه هشت ضلعی بنا شده است. چهار گنبدک در گوشه ها و یک نیم گنبد در محراب در مقاوم سازی گنبد اصلی بنا نقش دارند.
تاریخچه مسجد سلیمیه : گبند مسجد سلیمیه ۳۲ پنجره کوچک داشته و در بخشهای زیرین گنبد نیز ۶ ردیف پنجره وظیفه تأمین روشنایی این مسجد را برعهده دارند. مسجد سلیمیه چهار مناره دارد و هر مناره دارای سه شرفه ۳۸۰ سانتیمتری دارد. ارتفاع مناره ها ۷۰،۸۹ متر است. این مسجد از لحاظ هنر مرمرتراشی، کاشیکاری و خوشنویسی نیز حائز اهمیت است. کاشیهای مسجد ساخت ایزنیک ترکیه است. بخشی از کاشیهای این مسجد در زمان جنگهای عثمانی با روسیه در سالهای ۱۸۸۷-۱۸۸۸ از طرف میخائیل اسکوبلف ژنرال روسی به مسکو منتقل گردید. مسجد سلیمیه در تاریخ ۲۸ ژوئن سال ۲۰۱۱ در جلسه کمیته میراث جهانی یونسکو در پاریس وارد لیست میراث جهانی گردید.
آبشار سولوک ارومیه
روستای سولک که در دره های عمیق و تپه های سرسبز نوار مرزی ایران و ترکیه قرار گرفته بواسطه کوههایی که تا اواسط تابستان معمولا پوشیده از برف هستند و نیز چشمه سارهای طبیعی که از دل کوهها سرچشمه می گیرند از سرچشمه های اصلی رود روضه چای هستند که بعد از طی مسافتی نسبتا طولانی به دریاچه ارومیه می ریزد. روستای سولک یکی از مناطق دیدنی شهرستان ارومیه است که البته سابقه کشف و تبدیل شدن به منطقه گردشگری شاید به ۱۰ سال هم نرسد. معروفیت این روستا بواسطه وجود آبشاری نسبتا بلند در انتهای آن است که در فصول پربارش از کیلومترها دورتر هم می شود تماشایش کرد.
روستای سولک که در میان اهالی به سلوک و سولوک هم شناخته می شود طبیعت دیدنی و مردمانی با زندگی ساده و صمیمی و بی تکلف دارد. همه جای چراگاههای این روستا می توان اسبهایی که بدون زین و حفاظ برای خود در گوشه ای آزادانه در حال چرا هستند را دید. در سالهای اخیر که برای تماشای آبشار معروف این روستا جایگاه و پارکینگ و دیگر امکانات نسبی ایجاد شده تکانی هم به اقتصاد مردم این روستا داده شده هرچند همچنان گوشه چشم جوانها و مردان به آن سوی مرز است.
کاخ بیلربی استانبول
کاخ بیلربی (Beylerbeyi Palace) واقع در استانبول یکی از زیباترین بناهای استانبول است که در قسمت آسیایی تنگه بسفر واقع شده است . این کاخ بسیار چشم نواز از گل های مگنولیا پوشیده شده است. قدمت آن به قرن نوزدهم میلادی می رسد . این بنای با شکوه به دستور سلطان عبدالعزیز ساخته شد که در تابستان ها ، برای پذیرایی از مهمانان خارجی و مقامات عالی رتبه از آن استفاده می شد . یکی از میهمانان خارجی که از وی در این کاخ پذیرائی شده ملکه فرانسه ، ملکه اژنی بوده است. در دکوراسیون داخلی آن نقشهای شرقی و ترک همراه با تزئینات به سبک مغرب زمین به کار برده شده است . داخل این کاخ با لوسترهایی بی نظیر ، چینی های مخصوص و گلدانهای سرامیکی تزئین شده دیده می شود که با فرشهایی گرانبها زیبایی منحصر به فردی به این کاخ بخشیده است.