مرمت
خانه ترابی سمنان
خانهی ترابی یکی از دیدنی های سمنان و از خانههای با ارزش بافت تاریخی شهر است و در محله کهندژ قرار دارد. این بنا در دوره قاجاریه ساخته شده و در سالهای اخیر مرمت و احیا شده است به شماره ثبت ۲۹۷۴۴ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است. خانه ترابی از دو بخش شمالی و جنوبی تشکیل شده است که در دو سوی حیاط مرکزی بنا شدهاند. بخش جنوبی این بنا از نظام معماری دوره صفوی پیروی میکند و بخش شمالی متعلق به دوره پهلوی است. پوششها در بخش جنوبی، طاق و تویزه و در بخش شمالی تخت و تیرپوشاند و سرداب که با هر دو قسمت دیگر متفاوت است؛ چهاربخشی است. مهمترین فضای این خانه، اتاق پنجدری یا شاهنشین آن است که در بخش جنوبی قرار گرفته و پوشش آن با تویزه و طاق کژاوه اجرا شده است. یکی از ویژگیهای منحصربهفرد خانه ترابی، وجود ساباط (سابات) در مقابل این خانه تاریخی است که این خانه را به معبر کهندژ متصل میکند و احتمالاً قدمت آن به دوره صفوی میرسد. ساباطها(سابات) از ویژگیهای منحصر به فرد معماری مناطق گرمسیر و کویری هستند، یکی از کارکردهای سابات پدید آوردن سایه و جایگاهی خنک برای رهگذران است. این سازه با نیمه پوشیده کردن کوچه در تابستان، به پدید آمدن کوران هوا میانجامد که هوای درون سابات را از بیرون آن خنکتر میکند. این ویژگی نیمه پوشیده بودن در زمستان به گرمتر شدن هوای درون سابات از بیرون آن میانجامد. ساباتها همچنین مایه یکپارچگی و استواری خانههای کنارشان هستند و به آنها در پایداری در برابر نیروهای پدید آمده از فشار سازه کمک میکنند.
قلعه کنجانچم ایلام
قلعه کنجانچم از جاهای دیدنی مهران به شمار میرود و در ۱۵ کیلومتری شمال شهر مهران در منطقه امیرآباد در میان تنگهای موسوم به کنجانچم و در نزدیکی رودخانه کنجانچم ساخته شده است. این قلعه در جاده ایلام-مهران در مسیر راه کربلا قرار دارد. سابقه قلعه کنجانچم به اواخر دوره قاجار میرسد. این قلعه در سال ۱۳۲۶ هجری قمری به دستور غلامرضا خان ابوقداره آخرین والی ایلام ساخته شد. قلعه مزبور به قصد سکونت خاندان والی در فصل زمستان ساخته شد که مقر حکومتی خود را در آن قرار داد و برای گرفتن عوارض و مالیات از آن استفاده کرد. این اثر تاریخی در ۲۲ تیر ماه ۱۳۹۷ با شماره ثبت ۲۷۴۳ بهعنوان یکی از آثار تاریخی ایران ثبت ملی شد. امروزه این قلعه با خلاقیت، ابتکار و بازاریابی مناسب به یکی از مراکز مهم گردشگری کشور تبدیل شده است. تلفیق مناظر اطراف با نمای قلعه، جلوهای زیبا به این مکان گردشگری داده است.
معماری قلعه کنجانچم : قلعه کنجانچم دارای ابعاد مستطیلی و در یک طبقه با زیرزمین ساخته شده است. قلعه به شیوه چهارایوانی با سقفهای قوسدار نیمدایره و طاق گهوارهای بنا شده است. قلعه کنجانچم شامل اتاقهای مرتبط به هم، حمام، برج نگهبانی و قسمت مسکونی و دیوانخانه است. قلعه سه ورودی دارد و دارای چهار برج دیدهبانی است. تمام اتاقهای قلعه به وسیله درهای تو در تو به هم وصل شده است و ارتباط ورودی به تمام اتاقها و حیات اصلی به وسیله راهروهای پوشیده صورت میگیرد. نمای خارجی آن از سنگ تشکیل شده است. حمام قلعه کنجانچم نیز در پشت ساختمان قلعه ساخته شده است. این بخش از بنا شامل سه اتاق، یک راهرو اختصاصی و خزینه است که از طریق کانال و تنبوشههای سفالی آب آن تامین میشده است. مصالح به کار رفته در ساخت این حمام سنگ و گچ بودهاند. در طراحی قلعه فضاهای مختلف مورد نیاز مثل استراحتگاه، اندرونی، حرمسرا، اصطبل، سیاهچال، حمام، مطبخ و شاه-نشین و هشتی در نظر گرفته شده است. سرویس بهداشتی در فضای داخل برج نگهبان قرار دارد. مصالح به کار رفته در قلعه تماما بومی بوده و در همان محل تهیه شدهاند. در میانه طول جنوب شرقی قلعه، ورودی زیبایی با کمی شکستگی رو به بیرون وجود دارد که تاکید بیشتری را القا میکند. ورودی با نمایی با دو جرز پیش آمده در طرفین درگاه و دو طاقنمایی که جزرها را به دیواره اصلی قلعه متصل میکند زیبایی خاصی دارد. در پس درگاه، ورودی هشتی جای دارد که با چرخشی ۹۰ درجه به دالان ارتباطی منتهی به حیاط، متصل میشود. فضای ورودی شامل پیشتاق، درگاه، سکو و هشتی و… است. قلعه کنجانچم، دارای معماری درونگراست و بیرونی آن کاملا ساده و فاقد هرگونه تزیین ساخته شده است. چهار برج دیدهبانی در چهار راس بنا، ساخته شده است. نصب کنگرههای دیدهبانی بر روی دیوار، داشتن دستانداز بلند دیوار از لبه خارجی و تعبیه نمودن سوراخهایی به صورت اریب برای نگهبانی و حراست از تمامی اضلاع قلعه به خوبی نمایان است و بنا را از یکنواختی خارج کرده است. قاببندی اطراف طاقهای ورودی قلعه با آجر و سطح داخلی آن به صورت گلچین آجری در نقش حصیری نماکاری شده و در لبه قوس یک گره چینی آجری کار شده است. نمای سر در تمام اتاقهای قلعه که رو به حیاط مرکزی هستند، به همین روش، قاببندی و تزیین شدهاند. قاببندی آجری در نمای دیوار هشتی ضلع شمال شرقی و قوسهای نیمدایره از نوع گچی در فضاهای بین قوسها بخش دیگری از تزیینهای آجری در قلعه است. وجود گچبری در نقوش ساده، تلفیق خطوط و گلبرگهای ریز در اطراف طاقنماها و بدنههای دیوار قلعه، از تزیینهای داخلی اتاقهاست.
قلعه تاریخی کنجانچم در سال ۱۳۸۵ توسط سازمان میراث فرهنگی و گردشگری مرمت شد. تسطیح و رکلاژ سطوح خاکریزی و خاکبرداری پیها-پیکنی کانال کشی-تهیه و نصب بلوکهای بتنی جدولی با بندکشی، تهیه و اجرای بتن پشت جدول، تهیه و اجرای کرسی چینی، تهیه و اجرای لوله برق، تهیه و اجرای لوله آب، تسطیح و رگلاژ مسیر دسترسی، آجرفرش اطراف قلعه همراه بندکشی و اجرای آبنما از جمله خدمات عملیاتی است که روی این قلعه انجام شد. عملیات مرمت قلعه همچنین شامل دیوارچینی ضلع غربی، تعمیرات داخل اتاقها، مرمت حوض حیات، هدایت آبهای داخل به خارج قلعه و قسمتی از سقف قلعه میشد. نوع مصالح استفاده شده برای مرمت قلعه استفاده از سنگهای رودخانهای و گچ نیمکوب بوده است. قلعه کنجانچم که به دستور غلامرضاخان ابوقداره، آخرین والی ایلام بهعنوان قلعه زمستانی در عصر قاجار ساخته شده بود، به دلیل بارش باران و وقوع سیل در سال ۱۳۹۴ نیز دچار آسیب شد و با وجود استحکام فراوانی که داشت به دلیل برخورد ساعقه به آن، دیوار جنوبی قلعه، به طول ۱۵متر تخریب شد. مهران یکی از شهرستانهای جنوبی استان ایلام است که آثار ارزشمند تاریخی توام با موقعیت ویژه مرزی از نظر تردد و مبادلات تجاری دارد. با این وجود، مهران همچنان عنوان منطقه محروم را یدک میکشد. یکی از آثار ازرشمند در این منطقه قلعه کنجاناست که مربوط به سلسله محلی والیان پشتکوه است که در اواخر قاجاریه بنا نهاده شده است. این قلعه دارای پتانسیل بسیار بالا برای تبدیل شدن به یک مکان گردشگری است. با سرمایهگذاری در بخش گردشگری تاریخی-فرهنگی امروزه میتوان بخشی از نیازهای شهرستان در حوزه اقتصاد و اشتغال را مرتفع ساخته و با ورود آثار تاریخی گذشته به زندگی روزمره، میتوان مهمترین گام را در حفظ و صیانت از این منابع تاریخی ارشمند برداشت.
عمارت قزاقخانه تهران
در نزدیکی کاخ شهربانی تهران بنای قدیمی با معماری ساده به چشم میخورد که عمارت قزاقخانه نام دارد. این بنا با زیبایی و معماری جذاب خود هر بازدیدکنندهای را وسوسه میکند که از این بنا دیدن کند. این بنا را میتوان یکی از اولین ساختمانهای اداری و نظامی پایتخت نامید که تا امروز پا برجاست و در دل پایتخت قرار دارد. عمارت قزاقخانه در سال ۱۲۸۰ به دستور مظفرالدین شاه و در زمان ناصرالدین شاه ساخته شده است و حدود ۱۶۰ هزار متر مربع مساحت دارد. بنای عمارت قزاقخانه تهران در گذشته محلی برای استقرار قوای قزاق بود (قوای نظامی ویژهای که در پی قراردادی بین ایران و روسیه تشکیل شد) که رضا شاه و کلنل لیاخوف فرماندهان این ارتش بودند. سازه عمارت قزاقخانه در ۳ طبقه ساخته شده که در طبقهی اول تالارهایی آجری و در طبقات بالاتر راهروهایی با اتاقهای مختلف وجود دارد. این عمارت تا سالها قبل در اختیار ارتش بود و بخشهایی از آن مورد مرمت قرار گرفت. امروزه میتوان نمونهای از بازسازیهای دیوار بیرونی عمارت که شامل کاشیها و آجرهای زیبا و همچنین گچبریهای ساده است را دید و پی به رمز و راز این بنای قدیمی برد. سازه عمارت قزاقخانه نیاز شدیدی به بازسازی داخلی دارد و نمیتوان از آن بازدید کرد. به جز ساختمان عمارت قزاقخانه دو بنای دیگر که خوابگاه سربازان بوده نیز باقی مانده که قرار است تا در آینده در این مجموعه مورد مرمت قرار گیرند و ابهت گذشتهی خود را باز پس گیرند. در پلان عمارت قزاقخانه ترکیبی از هنر اروپایی و ایرانی به چشم میخورد و با داشتن ایوانهای مختلف دید خوبی به اطراف خود دارد. دلیل وجود ایوانهای مختلف این مجموعه این است که در محوطهی کنار آن مراسمات نظامی برگزار میشد و افراد والامقام در آن ایوانها به تماشا میایستادند. معماری این بنا بسیار هنرمندانه انجام شده و نمای بیرونی آن با وجود آسیب دیدن هنوز هم زیبا است. امروزه عمارت قزاقخانه در اختیار دانشگاه هنر تهران قرار دارد و همچنان منتظر بازسازیهای لازم است. اگر روزی از کاخ شهربانی و سردر باغ ملی دیدن کردید، حتما در کنار عمارت قزاقخانه نیز عکس یادگاری بگیرید و از تماشای معماری جذاب آن لذت ببرید. آدرس عمارت قزاقخانه به راحتی قابل جستجو است و میتوانید به خیابان امام خمینی، سردر باغ ملی و محوطه میدان مشق تهران بروید و آن را به نظاره بنشینید.
مسجد جامع بردستان
مسجد جامع بردستان، با معماری دلپذیر و سنتی اش، یکی از جاذبه های گردشگری در این منطقه از ایران به شمار می رود که مورخان و کارشناسان آن را به عنوان کهن ترین عمارت متعلق به دوره ی اسلامی، معرفی کرده اند. این مسجد یکی از جاذبه های تاریخی و فرهنگی استان بوشهر می باشد که در شهر دیر و روستای بردستان واقع شده است. تاریخ مسجد بردستان به دوران اسلام باز می گردد، این مسجد یکی از قدیمی ترین آثاری است که از آن دوران در بوشهر بجا مانده . قدمت این مسجد تاریخی به قدمت شهر بوشهر یعنی دوران ساسانیان بر می گردد. برخی از باستان شناسان معتقد هستند که این بنای تاریخی قدیمی ترین عمارت دوران اسلامی است. به گفته تاریخ شناسان، این مسجد در طول دوران با توجه به اینکه دستخوش تغییرات انسانی و محیطی شده، چندین بار مرمت شده است. در کنار مسجد جامع بردستان، یک گورستان قدیمی با قدمت حدود قرن چهارم و پنجم هجری قمری وجود دارد که بسیار مورد توجه گردشگران و بخصوص باستان شناسان قرار گرفته است. در این گورستان قدیمی نوشته هایی با خطوط کوفی و عربی قابل مشاهده است که خود نشان از قدمت آن دارد. وجود گورستان قدیمی در کنار مسجد جامع بردستان سبب شده است که گردشگران بتوانند از دو جاذبه زیبا به طور همزمان دیدین نمایند. مسجد از نوع مساجد برونگرا و فاقد حياط می باشد. سادگی ، شيوايی و استفاده از گچبری برای نمای بيرونی كه سفيد رنگ است آرامش خاصی به بيننده القا می كند.
فضای داخلی مسجد : این مسجد شامل يك شبستان و دو اطاق جانبی است. شبستان در خلاف قبله و تقريباً شمال به جنوب واقع است و فضايی حدود ۷۵۰ متر مربع را در بر گرفته است . مسجد داراي ۱۲ ستون است كه سقف را نگاه داشته و هفت دهليز دارد و ارتفاع سقف تا سطح زمين به ۵ متر می رسد. در ضلع شرقی شبستان نيز اطاقی هشت ضلعی قرار دارد كه ورودی دو اطاق ديگر است و يك رديف پلكان مدور در آن وجود دارد كه به پشت بام منتهی می شود. روبروی محلی كه امام مسجد اقامه نماز می كند گنبد كوچكی از گچ با هفت غرفه تزئينی و يك ستون سازی گچبری است كه سقف را وارونه جلوه می دهد. بنای اوليه مسجد را به عمر بن عبدالعزيز نسبت می دهند. همچنین يك كتيبه چوبی در مسجد وجود دارد كه از ترجمه متن بر می آيد كه فردي بنام حاجی ابوبكر شاه در سال ۸۵۲ مسجد را تجديد بنا كرده است. همچنين مسجد توسط خانين منطقه يعنی خانين دشتی نيز مرمت شده است . مسجد شهر بردستان با شماره ۲۰۶۰ در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفته است.
شبستان مسجد جامع ارومیه بازگشایی می شود
به گزارش روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان آذربایجان غربی ؛ جلیل جباری با اعلام این خبر گفت: با همکاریها و تعاملات استانی و ملی؛ بودجه لازم برای مرمت شبستان مسجد جامع مهیا شده و این پروژه تحویل جامعه معنوی استان و ارومیه گردید.
وی با اشاره به اقدامات تخصصی در این خصوص تصریح کرد: با تلاشهای تخصصی همکاران معاونت میراث فرهنگی اداره کل توانستیم در طول مدت سه ماه عملیات مرمت شبستان را به اتمام برسانیم.
جباری برگزاری نماز های یومیه را از اهداف اصلی مرمت شبستان عنوان کرد و افزود : پس از چندین سال با بازگشایی مجدد آن خواهیم توانست برای اصناف و مردم خداجوی ارومیه امکان برگزاری نماز جماعت را فراهم سازیم.
مدیرکل میراث فرهنگی استان با بیان اینکه درآئین بازگشایی شبستان از مسئولین استانی وکشوری دعوت بعمل آمده اضافه کرد: از کلیه مسئولین استانی و هم چنین معاونین سازمان میراث فرهنگی کشور دعوت شده تا در این آئین معنوی حضور یابند.
گفتنی است این مراسم طی روز سه شنبه مورخ ۹۴/۰۶/۲۴ همزمان با سالروز ازدواج حضرت علی (ع) و حضرت فاطمه (س) در محل شبستان مسجد جامع ارومیه برگزار خواهد شد.