هرکول

 
 

مجسمه هرکول کرمانشاه

a083521314174102a

در بهمن ماه سال ۱۳۳۷ هنگامی که کارگران شرکت شوسه برای احداث راه جدید همدان به کرمانشاه در دامنه کوه بیستون مشغول خاکبرداری و خروج سنگ از پای کوه و تسطیح جاده بودند، در حین کار به مجسمه نسبتاً بزرگی برخورد کردند که قسمتی از شانه آن از زیر خاک پیدا شد. مجسمه ای که بعدها معلوم شد ریشه و تاریخچه آن به دوران پارتی ها می رسد. در آن زمان ورثرغنه یکی از محبوب ترین خدایان بود که اغلب به صورت پیکره های گلی و سنگی نشان داده شده است. یک نمونه از این دست پیکره هرکول را می توانید در کنار شاهراه شرقی- غربی جاده بزرگ ابریشم یا جاده بزرگ خراسان در بیستون نزدیک کرمانشاه ببینید که از سنگ تراشیده شده است. هرکول به صورت شخصی نیرومند کاملاً عریانی با موی و ریش مجعد در حال استراحت بر روی پوست شیری نشان می دهد که بر سکویی به طول ۲۰/۲ متر به پهلوی چپ به طور نیم خیز به آرنج تکیه کرده و در دست چپ پیاله ای دارد که تا نزدیک صورت نگه داشته است و نیز دست راستش برروی پای راست قرار گرفته و پای چپ را تکیه گاه پای دیگر کرده است.

زمان ساخت مجسمه سال ۱۵۳ ق.م تعیین می شود این تاریخ با اواسط سلطنت مهرداد اول اشکانی ( اشک نهم ۱۷۴-۱۳۶ ق.م ) منطبق است. در زیر تنه هرکول نقش شیری دیده می شود که در ازای آن از سر تا دم ۲۰۰ سانتیمتر و بلندی دم آن ۱۱۴ سانتیمتر است. طول مجسمه ۴۷/۱ متر که به طور برجسته از سنگ کوه تراشیده شده و از طرف پشت به کوه متصل است. در عقب مجسمه نقوش و کتیبه ای به زبان یونانی قدیم بر روی سنگ نقش شده است نقوش آن شامل درخت زیتونی است که از شاخه آن کماندان و تیردانی آویزان شده است. در کنار این درخت گرز مخروطی شکل گره داری حجاری شده که برجستگی آن نسبت به سایر نقوش بیشتراست. کتیبه به خط یونانی قدیم در هفت سطر بر روی لوحی به ابعاد ۳۳ * ۴۳ سانتیمتر که نمای آن به شکل معابد یونانی ساخته شده نوشته اند. زمان ساخت مجسمه سال ۱۵۳ ق.م تعیین می شود این تاریخ با اواسط سلطنت مهرداد اول اشکانی ( اشک نهم ۱۷۴-۱۳۶ ق.م ) منطبق است. در زیر تنه هرکول نقش شیری دیده می شود که در ازای آن از سر تا دم ۲۰۰ سانتیمتر و بلندی دم آن ۱۱۴ سانتیمتر است. سر این مجسمه در سال ۱۳۷۰ کنده و دزدیده شده بود که پس از چند سال (شایع شد که) کشف و دوباره به جایگاه اصلی خودش برگشته است. اما مسئولان میراث فرهنگی اعلام کردند که سر فعلی هرکول را هنرمندان جدید از جنس همان سنگ (سنگ آهک) ساخته اند.