یخچال

 
 

گزارش تصویری پاکسازی سایت تاریخی،گردشگری دوقوز پله اورمیه

تعدادی از اعضای موسسه جویندگان برنای اورمیه همزمان با ایام زمین پاک اقدام به پاکسازی سایت تاریخی،گردشگری یخچال دوقوز پله کردند که با توجه به راکد بودن چندین ماهه این اثر ملی و عدم توجه مسیولین محترم استان به زباله دانی برای میوه فروشان این منطقه تبدیل شده بود .. این اقدام در راستای آماده سازی شهر زیبای اورمیه برای میهمانان نوروزی انجام گرفت…امیدواریم اینچنین اقداماتی توجه مسیولین را به این سرمایه های نهفته و در حال تخریب سرزمین مان بیشتر جلب کند .

20160120_142246

DSCN8111

DSCN8112

DSCN8115

DSCN8121

DSCN8128

DSCN8133

 DSCN8148

DSCN8158

DSCN8153

DSCN8156

 IMG_20160127_063612

* خسته نباشید دوستان عزیزم *

یخچال دوقّوز پله اورمیه

a041383513174102a

یخچال قدیمى دوقّوز پله (۹ پله) در استان آذربایجان‌غربی، شهرستان ارومیه و در خیابان عسگرخان و محله قدیمى به همین نام در کنار نهر کوچکى قرار دارد. این یخچال قدیمی که از جمله آثار دوره قاجاریه به حساب می‌آید تا قبل از گسترش شهر ارومیه نه تنها از یخ آن استفاده مى‌شد، بلکه جهت انجام مراسم چهارشنبه‌سورى مردم به کنار نهر مى‌رفتند و در کنار حوضچه آن مراسم خود را برگزار مى‌کردند. یخچال دوقّوز پله به علت فرم خاص معمارى و نوع مصالح به کار رفته در آن، سالم مانده و صدمات جدى ندیده است. مصالح آن از پى تا محل شروع پاکار قوس‌ها، از سنگ تراشدار خاکسترى است و سقف پوششى آن که به صورت طاق و چشمه مى‌باشد، از آجر انتخاب شده است. در محل شروع طاق‌ها و پاکار سقف بنا، شکاف‌هاى مدورى وجود دارد که احتمالاً محل نصب تیرهاى چوبى است که از آن‌ها به عنوان داربست استفاده مى‌کردند. عملیات ساختمانى بنا و مصالح به کار رفته در آن با دقت انتخاب شده و از نظر قدرت و استحکام در وضعیت بسیار مطلوبى قرار دارد. با توجه به عملکرد خاص بنا فاقد تزئینات خاص معماری است و تزئینات آن محدود به دقتی است که در چیدن سنگها و آجرها به کار رفته است . در ضلع شمالی بنا نورگیر و روزنه هایی برای یخ اندازی تعبیه شده است. این یخچال از دو بخش هشتی ورودی و سالن اصلی ذخیره یخ شکل گرفته است. به طوری که از این مکان قدیمی به عنوان محل تهیه و انبار یخ مورد نیاز شهر در سابق استفاده می‌شده است. با توجه به عملکرد خاص بنا فاقد تزئینات خاص معماری است و تزئینات آن محدود به دقتی است که در چیدن سنگها و آجرها به کار رفته است. یخچال نه پله که به خانه آبگینه شهر ارومیه تغییر نام و کاربری یافته، در سال ۱۳۸۰ توسط سازمان میراث فرهنگی با شماره ۴۷۸۸ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

شرحی مختصر بر این نوع یخچال ها

مخازن تونلی شکل

نوعی دیگری از یخچالهاکه عموما در آذربایجان ساخته می شده که عملکرد آن مانند یخچال گنبدی بوده ولی شکل کالبدی آن متفاوت بوده است.«بخش عمده ای از بدنه این گونه یخچالها در داخل زمین بوده و دیوارهای قطور آن با سنگ لاشه  یا آجر و ملات های آبی مانند ملات ماسه آهک و ساروج ساخته می شده است ». (قبادیان ،وحید ، ۱۳۷۳ ) مخزن این نوع یخچالها به صورت دهلیز مستطیل شکل درازی هستند که به تونل شباهت دارند. عرض این نوع دهلیز ها حدود ۵ متر و طول آنها گاه به دهها متر می رسید و  سقف غالبا آجری آن از نوع تاق و تویزه و یا تاق آهنگ بوده است. (مخلصی، محمد علی ،۱۳۷۴ ) معمولا در کنار این دهلیزها اتاق های کوچکی قرار دارد که نصف ان در زیر زمین واقع شده که بوسیله پله های متعددی به کف گودال یخ راه پیدا می کنند.این یخچالها به یخچالهای زیر زمینی نیز معروفند. این یخچال ها را می توان درسرتاسر آزربایجان مشاهده کرد یخچال دوقوز پله از آثار دوره قاجاریه در اورمیه ، یخچال صادقیه از آثار دوره صفویه در بازار تبریز و یخچال الوغ بیگ در تیکان تپه (تکاب) ، یخچال چورس در روستایی به همین نام از توابع شهر خوی و یخچالهایی در شهرهای همدان و ساوه و مراغه از این نوع هستند.