آذربایجان

 
 

موزه رختشویخانه زنجان

DSCN8882

مجموعه‌ تاریخی رختشویخانه در قلب بافت تاریخی شهر زنجان در یک منطقه‌ پرتراکم مسکونی احداث شده است. زنجان مرکز استان است. زنجان یکی از بزرگترین شهرهای شمال غرب ایران و چهارمین شهر بزرگ آذربایجان است. این شهر دیدنی های بسیار زیادی دارد که می توان به رختشویخانه زنجان به عنوان یکی از معروف ترین آن ها اشاره کرد. این بنا ویژگی ها و معماری منحصر به فرد خود را دارد و می توان گفت در نوع خود در جهان بی نظیر است. رختشویخانه زنجان  در سال ۱۳۴۷ هجری قمری مصادف با ۱۳۰۷ هجری شمسی توسط دو برادر به نام های مشهدی اکبر و مشهدی اسماعیل ساخته شد. مشهدی اکبر معماری ساختمان را بر عهده داشت و وظیفه مشهدی اسماعیل بنایی ساختمان بود. علی اکبر توفیقی (شهردار وقت زنجان) که رئیس بلدیه بود زمین ساخت رختشویخانه زنجان را خرید و سپس فرمان ساخت آن را صادر کرد. سبک و سیاق معماری این بنا را می ‌توان به شیوه اواخر دوره قاجار و اوایل دوره پهلوی نسبت داد. مجموعه‌‌ ی تاریخی‌ رختشویخانه‌، در فهرست‌ آثار تاریخی ایران‌ به‌ ثبت‌ رسیده‌ است‌.

هدف از ساخت : رختشویخانه به اتاقی گفته می‌ شود که جهت شست ‌و شوی لباس از آن استفاده می‌ شود. در خانه‌ های امروزی معمولا این اتاق با وسایلی همچون ماشین لباس ‌شویی و رخت‌ خشک ‌کن و یک دستشویی بزرگ جهت شستن دست ها و لباس های لطیف تر پر می شود. از نظر نوع کاربری هیچ بنایی را نمی توان در ایران یافت که این گونه صرفا برای شستن رخت و لباس مورد استفاده قرار گیرد. ساختمان بنا اما معماری مشابه با مسجد عباس قلی خان و دروازه ارگ دارد. این بنا برای استفاده عموم ساخته شد و شبانه ‌روزی دسترسی به آن امکان پذیر بود و بابت استفاده از آن هیچ پولی از شهروندان دریافت نمی‌ شده ‌است. شهر زنجان معمولا زمستان های سرد و سختی را پشت سر می گذارد. در آن زمان زنان وظیفه شستن لباس ها را بر عهده داشتند و دشواری این کار در چنین روزهایی برایشان چندین برابر می شد. آنان برای تأمین امنیت و آسایش زنان در یک مکان سرپوشیده رختشویخانه زنجان را احداث کردند.

ویژگی های بنا : این بنا در یک محل شلوغ و می شود گفت در قلب شهر زنجان معروف به بابا جامال چوقوری (گودال بابا جمال) احداث شده است که امروزه خیابان سعدی به فاصله یکصد متری از سمت غربی آن می گذرد و از طریق کوچه فرهنگ به ساختمان رختشورخانه دسترسی دارد و آب مجموعه از قنات قلعچه حاجی میربهاء الدین تأمین می شده است. رختشویخانه مخزنی به طول ۱۷ متر، عرض ۵.۱ متر و ارتفاع ۸ متر دارد که با سه واحد پوشش طاق و تویزه بر روی جرزها و دیوارها سقف شده است. تا ارتفاع چهار متری دیواره های داخلی بنا به نحوی پوشیده شده است که امکان پر کردن آب تا آن سطح وجود دارد که اگر این اتفاق روی می داد امکان گنجایش ۷۴۰ مترمکعب در آن وجود داشته است. فضایی از این مخزن به ساخت یک تراس اختصاص داده شده است که هنگام ایستادن در آن می توان به محل شست و شوی رخت ها تسلط کامل داشت. این مکان برای اشراف کامل مدیریت به کسانی که در حال استفاده از آن بودند ساخته شده بود. مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان زنجان گفته است: بنای رختشویخانه زنجان تنها بنا در جهان با کاربری مخصوص برای رختشویی بانوان است، در هیچ جای دنیا، بنایی با کاربری رختشویی متناسب با شرایط اقلیمی و جغرافیایی که منحصر به گروه خاصی باشد، به غیر از بنای رختشویخانه زنجان احداث نشده است. چنین مجموعه ای با عملکرد یاد شده در هیچ جای ایران مشاهده نمی شود اما سبک معماری، ابعاد و تناسبات رعایت شده در قوس ها و تویزه ها با بناهای عام المنفعه هم دوره شهر زنجان قابل مقایسه اند. در این فضا برای شستشوی لباس ها و سایر وسایل چندین حوضچه سنگی ساخته شده که از طریق مجاری آب از مخزن اصلی تامین می شوند و فاضلاب حاصل نیز از طریق کانالی که در زیر پاشویه ها قرار دارد به بیرون بنا منتقل می شود. مجاری آب، حوضچه ها و پاشویه ها از سنگ های تراشیده ساخته شده است. طراحی و اجرای فضای داخلی و اصلی رختشویخانه زنجان بسیار زیبا می باشد و سالن آن دارای  یازده ستون است که به طور قرینه به دو قسمت تقسیم شده‌ اند. فاصله ۱۱ ستونی که به طور قرینه سالن را به دو قسمت تقسیم کرده‌ اند در جهت قرینه از چهار واحد حوضچه و مجاری آب در حد فاصل حوضچه‌ ها تشکیل یافته و حدود آن را سنگ‌ های حجاری شده از جنس تراورتن از یکدیگر مجزا می‌ کند. این فضا از سالنی به عرض نزدیک به ۱۴ متر و طول ۶۲ متر و مساحت زیربنای ۸۵۰ متر مربع برخوردار است. محل شستشوی رخت ها به چهار قسمت تقسیم شده است. ابتدای شستشو که از انتهای جریان آب است حوضچه ‌ی مخصوص لباس ‌های بسیار آلوده و لباس‌ های مربوط به افراد مبتلا به بیماری های خاص بوده و مجرای آبی که از حد فاصل حوضچه دوم و سوم عبور می کرد، مخصوص لباس ‌های نسبتا تمیز و محل آب ‌کشی بود. حوضچه‌ ی چهارم مخصوص شستشوی ظروف آشپزخانه بود و بالاخره حوضچه‌ ی آخری (اولین حوض از حرکت آب)، محل آب تمیز و تامین آب آشامیدنی بوده است.

کاربرد امروزی : این بنا در دوره اخیر تعمیر و مرمت شده و به عنوان موزه مردم شناسی مورد استفاده قرار می گیرد. رختشویخانه زنجان امروزه محل مناسبی برای آشنایی هرچه بیشتر علاقمندان به فرهنگ و آداب و رسوم مردم منطقه است. سال ۱۳۷۷ رختشویخانه زنجان یکی از مهمترین موزه های استان است و موضوع آن مردم شناسی است. در این موزه می توانید با انواع و اقسام لباس های محلی، ابزار و وسایل و زیورآلات زنان این منطقه آشنا شوید. می توانید در نقشه بالا موقعیت دقیق قرار گیری آن را مشاهده نمایید.

کلیسای هریپسیمه مقدس

 15

این کلیسا در پایین ترین نقطه روستای موجومبار، سر راه صوفیان در ۴۵ کیلومتری تبریز در استان آذربایجان شرقی واقع است. بنای این کلیسا در سال ۱۶۹۱ میلادی توسط اهالی ارمنی ساکن روستای موجومبار ساخته شده ولی بقایای آثاری از قرون ۱۲ و ۱۳ میلادی نیز در آن به چشم میخورد. این کلیسا تا سالهای ۱۳۳۰ شمسی و تخلیه روستا از سکنه ارمنی آن دایر بوده است. مصالح بکار رفته در ساخت دیوارها و سقف آن سنگ لاشه و ملاط بوده و برای بعضی قسمتها از سنگهای بازالت خوش تراش استفاده شده است. کلیسا دارای پلان مستطیلی شکل (بازیلیک) با سمت شرق به غرب است که سقف آن بر روی چهار ستون با برش صلیبی شکل قرار گرفته است. هر ستون توسط چهار قوس در چهار جهت به یکدیگر و دیوارهای بنا متصل شده اند. ارتفاع قوسها از سطح زمین متفاوت است باین صورت که قوسهای شرقی و غربی دارای ارتفاع یکسان ومرتفع تر از قوسهای جنوبی و شمالی هستند. همچنین قوسهای میانی دارای پهنای بیشتری نسبت به قوسهای شمالی و جنوبی بنا هستند. در دو سمت محراب کلیسا که در سمت شرق کلیسا قرار دارد دو اطاق مستطیلی شکل واقع است که فاقد نورگیر بوده ولی در انتهای فوقانی قوس محراب یک نورگیر تعبیه شده است . بر سطح داخلی دیوار غربی کلیسا نوشته حجاری شده ای به زبان ارمنی مربوط به پایان قرن ۱۹ میلادی به چشم میخورد که در آن شمار ارامنه ساکن روستا در سال ۱۸۹۸ میلادی را ۱۰۰ خانوار ذکر کرده است. این کلیسا دارای سه ورودی از سه سمت کلیسا به جزء سمت شرقی است. همچنین دارای سه نورگیر در دیوار جنوبی میباشد.

گزارش بازدید یک روزه از سفر به دارالصفای خوی

بعد از هماهنگی هایی که با فرمانداری صورت گرفت و مجوزی که از سوی این ارگان صادر شد . اعضای جویندگان برنا درصدد برگزاری سفری یک روزه برامدند و روز جمعه بیست و هشتم مهر ماه با تعدادی از اعضا راهی شهرستان خوی واقع در ۱۳۴ کیلومتری ارومیه شدیم. هدف از این سفر دیدن مناطق تفریحی، گردشگری و تاریخی بود.
اما شرح این سفر ؛ پس از طی مسیری نسبتا طولانی به منطقه ی خان تختی رسیدیم که نقش برجسته ای در دیواره ی سنگی کوه وجود داشت، که مربوط به دوره ساسانیان بود…  طبیعت بکر و کوه های سر به فلک کشیده نیز زیبایی خاصی به آن منطقه بخشیده بود. و اما پس از طی مسافتی به مزار شهدای خوی رسیدیم و با ادای احترام و نثار فاتحه ای به روح آن بزرگواران راهی پل خاتون (خاتین کورپوسی) واقع در دو کیلومتری خوی که یکی از پل های تاریخی دوره سلجوقی است رسیدیم که توسط احمد خان دنبلی بنا شده بود.  از طبیعت رودخانه و درختان اطراف پل که بگذریم زیبایی خاصی در این پل وجود داشت که چشم هر بیننده ای را محو خود میکرد…
پس از دیدن این مناطق و مناظر ، انجا را به مقصد بعدی گردشگردی که دروازه سنگی بود ترک  کردیم. دروازه سنگی یا به زبان محلی قالا قاپیسی در جنوب بازار قدیمی خوی واقع است که مربوط به دوره ایلخانان یا قاجاریه میباشد ، این دروازه از حصار تاریخی شهر باقی مانده است.
پس از دورازه سنگی وارد بازار شدیم که این بازار یکی از قدیمی ترین بازار های ایران است و همچنین یکی از مراکز تجاری دوره صفویه بود که به دلیل قرار گرفتن در جاده ابریشم رونق خاصی داشته، در داخل بازار کاروانسرای خان نیز وجود داشت که این بنا نیز مربوط به دوره صفویه است و در گذشته محل استقرار بازگانان خارجی و داخلی بوده است. پس از بازدید این بناها به مقبره آل یعقوب و سپس به خانه ی کبیری ها رفتیم که درحال حاضر به موزه ای خصوصی مبدل گردیده و آثاری قدیمی و با ارزش در این مکان نگهداری میشود. اما سبک بنای خانه کبیری ها واقعا دیدنی بود ، حیاطی بزرگ با پنجره هایی اروسی چوبی و همچنین وجود حوضی با ماهی های قرمز در وسط حیاط این مجموعه واقعا زیبایی خاصی به فضا بخشیده بود… با وارد شدن به داخل ساختمان و دیدن معماری داخلی و چشم نوازش که همگیمان را متحیر کرد… در طبقه اول این بنا تزیینات چندانی وجود نداشت اما در تالار طبقه دوم علاوه بر گچ بری ها، نقاشی هایی از گل و بوته به چشم میخورد که زیبایی خاصی به آنجا داده بود… این بنا در زمان مظفرالدین شاه قاجار احداث شده که مالک اصلی ان حاج میراسماعیل کبیری بوده و هم اکنون میراث فرهنگی مالکیت آن را عهده دار است.
پس از بازدید بناهای نام برده برای استراحت و صرف ناهار ساعتی را در کنار خانواده شهید صمدلوئی گذراندیم وگوش جان سپردیم به خاطراتی از هشت سال دفاع مقدس.
پس از آنجا به مقصد بعدی که ارامگاه شمس تبریزی بود رفتیم که در کناره قبر مناره ای آجری به ارتفاع هفده متر و با تزییناتی از شاخ قوچ که به دستور شاه اسماعیل صفوی ساخته شده که نمادی از قدرت و مهارت شاه در شکار بوده است. مقصد اخر ما مقبره پوریای ولی بود که از پهلوانان نامی و بزرگ کشورمان به حساب می آمد ،
پوریای ولی در میان ورزشکاران ایران نمونه‌ای از اخلاق، آزادگی و جوانمردی است و نه تنها در مقام یک پهلوان، بلکه در مقام یک قدیس در میان مردم جایگاهی والا و افسانه‌ای دارد. دیدن این آثار و همچنین آشنایی ما با آیین ، فرهنگ ، هنر و نیز بزرگمردانی از دیار آذربایجان تجربه ای بود اندک، که ما را را در این سفر جمعی بهرمند ساخت.

DSCN9934

میدان انقلاب و آغاز سفر

DSCN9936

کتیبه خان تختی سلماس

DSCN9939

مزار شهدای خوی

DSCN9961

پل خاتون

DSCN9963

دروازه سنگی

DSCN9973

بازار سنتی تاریخی

DSCN9981

کاروانسرای خان

DSCN9984

مقبره آل یعقوب

index0

خانه کبیری

index1

صرف نهار در خانه محلی (آبگوشت)

index2

حیاط قدیمی خانواده شهید داود صمدلوئی

DSCN0002

مقبره شمس تبریزی

DSCN0005

مقبره پوریای ولی

حضور اعضای موسسه در ستاد اجرایی خدمات سفر تابستان ۹۶

ارائه خدمات و راهنمائی به مسافرین بخشی از فعالیتهای اداره کل میراث فرهنگی،صنایع دستی و گردشگری بعنوان دبیر ستاد اجرایی خدمات سفر جهت رونق هرچه بیشتر صنعت گردشگری می باشد که اعضای موسسه جویندگان برنای اورمیه از تشکل های مردم نهاد زیر نظر این اداره کل هر ساله با حضور خود به برنامه های مصوب جامه عمل می پوشانند. از جمله اقدامات انجام گرفته شده استقرار راهنمایان در سایت های گردشگری، ورودی شهر،فرودگاه و اتوبوس گردشگری می باشد. که گزارش تصویری حضورتان ارائه میگردد. لازم به ذکر است که این ستاد از تاریخ ۹۶/۰۴/۲۰ شروع شد و ۹۶/۶/۳۱ پایان کاری ستاد اجرایی خدمات سفر با ارائه گزارش عملکرد و بیلان فعالیت اعضای موسسه به کار خود پایان داد.

006

009

008

007

گزارش تصویری از حضور اعضای فعال موسسه در کنار گردشگران عزیز

حضور پرشور گردشگران عزیز در سرزمین زیبایی ها و رنگین کمان ادیان کلانشهر شهیدپرور اورمیه و خدمت رسانی و راهنمایی این بزرگواران در اماکن تاریخی و دیدنی استان توسط راهنمایان گردشگری و استفاده از اتوبوس اورمیه گردی که به صورت رایگان در اختیار این مهمانان گذاشته شده تا با خاطره ای خوش از این شهر سفر کنند…

429708729_185330

حضور در موزه تاریخ اورمیه دومین گنجینه غنی ایران

426016467_284463

حضور در روستای هدف گردشگری بند

photo_2017-03-26_09-03-11

حضور در بنای تاریخی سه گنبد

photo_2017-03-26_09-03-14

حضور در مراسم ویژه نوروزگاه

photo_2017-03-26_09-03-16

حضور در کارگاه نقل و حلوا پذی والا

photo_2017-03-26_09-03-18 (2)

حضور در مسجد جامع اورمیه و شبستان چهل ستون

photo_2017-03-26_09-03-15

حضور در کلیسای ننه مریم (ع) دومین کلیسای تاریخی جهان

photo_2017-03-26_09-03-17

حضور در خانه انصاری اورمیه

429623766_195299

حضور در یخچال دوقوزپله

429802043_197920

اتوبوس های اورمیه گردی یک روزه

429625626_196277

حضور در موزه مردم شناسی اورمیه

426008343_272042