تالاب

 
 

تالاب گنج گاه

143729

تالاب گنجگاه در استان اردبیل واقع است. این تالاب به وسعت ۰٫۱۴ کیلومتر مربع و در ۳ کیلومتری شمال روستای گنجگاه واقع است. تالاب گنجگاه، تالابی است در ۸۰ کیلومتری جنوب شرقی اردبیل که سرسبز، چنگر و آبچلیک از جمله پرندگان آن به شمار می روند. تالاب آب خود را از ارتفاعات گلندوز واقع در غرب تالاب تامین میکند و تالابی دایمی است. تالاب پذیرای جمعیت پرندگان مهاجر آبزی و کنار آبزی از جمله گونه در خطرانقراض اردک سر سفید وگونه های حمایت شده اردک مرمری، پلیکان، قو، فلامینگو، حواصیل عقاب تالابی و همچنین سایر پرندگان همچون انواع غاز، انواع مرغابی، آنقوت و … است. غیر از پرندگان موجود در تالابیک نوع وزغ سبز معمولی و یک نوع قورباغه مردابی و همچنین ماهی کپور در این تالاب زیست می نمایند.

تالاب هورالدورق

201653013340247200a

تالاب هورالدورق دراستان خوزستان قرار دارد. هور نسبتاُ وسیع دورق در محدودة جنوب غربی خوزستان قرار گرفته است. رود جراحی پس از عبور از شادگان ( فلاحیه) به آن می ریزد. همچنین نفوذ آبهای سطحی خلیج فارس باعث گسترش این هور ساحلی گردیده است. منابع طبیعی آن از قبیل ماهی ؛ طیور ( پرندگان) ؛ نی ( قصب) ؛ لویی ( بردی ) و نمک است. همچنین نوعی گیاه رطوبت پسند معروف به چولان (کولان) در سطح وسیع آن می روید که مورد استفادة حاشیه نشینان هور قرار می گیرد.

پوشش گیاهی : در بخش آب شیرین تالاب، پوشش گیاهی متنوع و انبوهی رشد یافته که ویژگی خاصی به آن بخشیده و محل بسیار مناسبی برای گذراندن ایام پرندگان مهاجر گردیده است. منطقه آب شور تالاب فاقد پوشش گیاهی است. آن قسمت از تالاب که در جنوب جاده آبادان- ماهشهر واقع است. بدلیل نزدیکی به خلیج فارس و تأثیرات جزر و مد دریا و وسعت شوره زار، دارای پوشش گیاهی ۲۵% و در بعضی از نقاط فاقد پوشش گیاهی است. در قسمت جنـوبی گونه های غالب را علف شور و گیاهان تیره ی گرامینه تشکیل می دهـد و درقسمت شمال جاده آبادان- ماهشهر پوشش گیاهی مطلوب حدود %۹۰-۸۰ و گونه های غالب، جگن و لوئی و گیاهان علفی تیره گرامینه می باشد. بـه طور کـلی پوشش گیـاهی داخل تـالاب از گیـاهان هیگروفیت و مزوفیت دائـمی و فصلی وپوشش گیاهان اراضی حواشی آن به جز نخلستان ها و زمین های زراعی از اجتماعات گیاهان هالوفیت تشکیل شده است

رویش گیاهان آبزی و آبدوست : پوشش عمده تالاب، منطقه ی وسیعی از رویش Shoenoplectus Typha است که دور تا دور آن را به صورت نواری در برگرفته است. این رویش از ماه های اسفند تا آبان به شرط وجود آب کافی در تالاب فعال می باشد و در بقیه ی ماه های سال بویژه در زمستان، قسمت های هوایی خود را از دست می دهد و فقط ریزوم یا قسمت های زیرزمینی آن به شکل غیرفعال باقی می ماند. رویش زمین های خشک و شن زارهای حواشی تالاب را گیاهان هالوفیت و گزروفیت تشکیل می دهند.

کویر غدیر اسب

20164923626440360a

در موقعیت جغرافیایی N3427 E5120 در استان اصفهان و در مرز استان قم واقع است. غدیر اسب در ۴۲ کیلومتری جنوب شرقی شهرستان قم و ۴۸ کیلومتری شمال کاشان واقع است. این کویر نمک جزو کویرهای نمک سه گانه کویر مسیله است. سه نمکزار شامل حوض سلطان، دریاچه نمک مسیله و غذیر اسب است که این نمکزار از نظر وسعت از دو نمکزار دیگر به مراتب کوچکتر است. نمکزار دایره ای شکل است و قطر متوسط آن در حدود ۴ کیلومتر است. ارتفاع سطح نمزار از آبهای آزاد در حدود ۷۸۰ متر است که نسبت به دریاچه نمک مسیله در حدود ۱۰ متر پایین تر است. همین پایین بودن سطح تراز باعث شده است که قسمتی از شورابه های دریاچه نمک پس از سرریز شدن به سمت این نمکزار حرکت کند. نمکزار از سمت غرب توسط ارتفاعاتی با جهت شمال غربی و کلوت مانند و از سمت شرق توسط زمینهای پفکی کویری حد فاصل تا دریاچه نمک مسیله محدود شده است. نزدیکترین آبادی به این منطقه حسین آباد میش مست در فاصله ۱۴ کیلومتری غرب آن است.

ساختار تالاب از نوع تالاب های شور و فصلی به همراه پوسته نمکی است. تالاب غدیر دارای مساحت ۳ هزار هکتار بوده که شامل کفه نمکی، حاشیه باتلاقی و پوشش گیاهی حاشیه ای در اطراف است که در منطقه سراجه مجاور سایت نفتی سراجه و جنوب دشت مسیله واقع شده است. تالاب غدیر به دلیل بکر بودن و نداشتن هیچ گونه جاده دسترسی از شرایط زیست گاهی مناسبی برای گونه های خاص کویری از جمله هوبره برخوردار بوده و وجود میکروارگانیسم های فراشور کویری نیز در این ناحیه محتمل است. این تالاب فاقد هر گونه رودخانه یا روان آب بوده و منبع آبی آن از سفره های آبی منطقه تأمین می شود در حقیقت ساختار فیزیکی و اکوسیستمی تالاب مذکور به لحاظ اجزای تشکیل دهنده تالاب شباهت زیادی با تالاب شکار ممنوع حوض سلطان داراست. اداره کل محیط زیست استان قم در حال رایزنی جهت ثبت تالاب غدیر اسب قم در فهرست کنوانسیون رامسر با هدف احیاء این تالاب و تحقق حقوق حقه ی تالابها و تامین حقابه های زیست محیطی آن است.

تالاب هورالعظیم

201653013445143225a

تالاب هورالعظیم دراستان خوزستان واقع است. هورالعظیم که تنها باقیمانده تالابهای بسیار بزرگ بین النهرین است در غرب استان خوزستان واقع است و به لحاظ تنوع زیستی فوق العاده غنی است و عمده منابع آبی تالاب از طریق رودخانه های کرخه، نیسان، سابله و نهرهای انشعابی تامین می شود. هورالعظیم یا هورالهویزه درجنوب غرب شهرستان جدیدالتأسیس هویزه واقع بوده وشهررفیع مرکز بخش نیسان در۳کیلومتری آن قرار دارد. این تالاب شاهدی زنده براقوام وتمدنهای مختلفی از بدو خلقت تاکنون بوده است این تالاب یابه اصطلاح محلی«هور» همواره منبع اقتصادی غنیی برای مردم مجاور آن بوده وحاشیه نشینان هور که مردمی از تبار عرب می باشند بواسطه نعمات موجود درآن امرار معاش می نمودند و تا قبل ازجنگ تحمیلی دهها روستا و آبادی حاشیه هور با استفاده از هور و نیز از آبزیان آن اقتصاد خانواده های خویش رات أمین می کردند. اما تقریباً تمام روستاهای مجاورهور بجز شهر رفیع به طور کلی ازبین رفته وعملاً جز اسمی آز آنها جیزی برجای نمانده است از جمله ی این روستاها می توان به روستاهای زیر اشاره کرد:حسچه،لولیه،عمه،کسر،مچریه،محیّره، سیّدیّه، ابوچلاچ، مشیمشیّه، جرایه، طبر، شط علی،زهیریِه،برگه ،برص و…

پیشینه تاریخی این تالاب ها نیز بسیار مورد توجه جهانیان است، بررسی ها نشان داده که این تالابها زمانی مساحتشان به دو میلیون هکتار می رسید و تقریبا یک سوم مساحت عراق را اشغال می کرد به طوری که بالاتر از بغداد شروع شده و تا اروندرود ادامه می یافت. هورالظعیم که یک سوم در ایران و دو سوم آن در عراق واقع شده یکی از زیستگاه های حساس و مهم پرندگان مهاجر آبزی و بومی منطقه است و حواصیل، غاز پیشانی سفید، شغال، روباه، گربه جنگلی، سمور آبی، گراز، شیر بد و انواع ماهی کپور از جمله حیات وحش منحصر به فرد این تالاب هستند. این هور تنها تالابی است که بر اساس بررسی های کارشناسی از ۱۰۰ نمره، نمره ۱۰۰ را کسب کرده و هیج تالابی تاکنون چنین نمره ای را به دست نیاورده است و بیشترین تعداد پرنده های در معرض خطر در این تالاب به سر می برند و این تالاب از نظر حجم و انوع پرنده نیز بسیار قابل توجه است. یکی از کارکردهای مهم تالاب، جلوگیری از طوفان شن و گرد و خاک است چراکه تالابها رطوبت آب را بالا می برند و خشک شدن هورالعظیم چه در ایران و چه در عراق میزان وقوع طوفانهای شن را افزایش داده است و باعث شده استان خوزستان در سه سال اخیر با گرد و غبارهایی حدود ۲۱ برابر استاندارد مواجه شود.

پوشش گیاهی: در منطقه حفاظت شده هورالعظیم نیزارهای انبوهی وجود دارد که عمده ترین گونه های گیاهی آن نی، لوئی، جگن، نیلوفرآبی، درختچه های گز و پده می باشد.

گونه های شاخص جانوری: تالاب ها همواره بعنوان یکی از مهم ترین و حیاتی ترین زیستگاه پرندگان آبزی بشمار می آید و بدلیل استفاده پرندگان نقاط دور دست و کشورهای دیگر در فصل مهاجرت ، مورد توجه جوامع علمی و زیست محیطی جهان می باشند و حفاظت از آنها در اولویت قرار میگیرد. بخش وسیعی از پرندگان آبزی هورالعظیم را انواع اردک ها و غازها تشکیل داده که برای مردم ساکن هور دارای اهمیت فوق العاده هستند. در فصل زمستان انواع پرندگان از جمله غاز و مرغابی، پلیکان، درنا و … به این منطقه و مناطق همجوار آن مهاجرت می کنند. در بین پرندگان بومی هور دراج، اردک مرمری، چنگر معمولی، باکلان کوچک و در بین پرندگان مهاجر اردک بلوطی، غاز پیشانی سفید، عروس غاز، اکراس آفریقایی، از اهمیت بیشتری برخوردارند. ماهیان هورالعظیم متجاوز از ۲۰ گونه اند که اغلب آنها شیلاتی و قابل صید هستند. علاوه بر ماهیان بومیی بعضی از ماهیان خلیج فارس در فصل تخم ریزی در آبهای هورالعظیم تخمگذاریی می نمایند. ماهیان هورالعظیم عبارتند از ماهی بنیی، ماهی شیربت ، ماهیی گتان ، ماهیی برزم ، ماهیی حمری، ماهی شلج ، ماهیی بیاح ، ماهی هامور معمولی، ماهی کپور نقره ای، ماهی کپور سرگنده و ماهی آمورسفید. گونه ارزشمند و در معرض خطر انقراض لاک پشت لاک نرم در هورالعظیم وجود دارد. از پستانداران منطقه می توان گراز، شغال، خرگوش و شنگ را نام برد.

راههای دسترسی : جاده های موجود در تالاب جاده طبر- شط علی و جاده شرکت نفت از جمله راههای دسترسی جهت مشاهده حیات وحش می باشد.

آشنایی با تالاب بین المللی کمجان

a544530211114102a

تالاب بین المللی کمجان باحدود ۴هزار هکتارمساحت درفاصله ۱۲۰کیلومتری شمال شرق شیراز در روستای کمجان از توابع بخش کربال شهرستان خرامه واقع شده است. کمجان از تالاب های مهم کشور است که در اولین کنوانسیون بین‌المللی تالاب ها در رامسر ثبت شد. این تالاب در مسیر کوچ پرندگان مهاجر قرار داشت و یک درصد از پرندگان خاورمیانه را در خود جای می‌داد. مطابق آخرین گونه شناسی صورت گرفته بیش از ۱۰۰ گونه پرنده آبزی، کنارآبزی، مهاجر، بومی و نیمه مهاجر در حوزه این تالاب توسط سرمحیط بانی خرامه شناسایی شدند. در این تالاب گونه‌های متنوعی از گیاهان تالابی و مردابی از جمله نی، لوئی، شوره، درمنه و غیره وجود دارد، که در بعضی نقاطع ارتفاع آنها به شش الی هشت متر در وسعتی به مساحت پنج هزار و ۲۵۰ هکتار را شامل می‌شود. این تالاب در دهه ۶۰ به دلیل ایجاد کانال هایی توسط شرکت آب و جهاد کشاورزی مدتی در لیست تالاب های در خطر نابودی قرار گرفت و به کلی نابود شد. اما چند سال قبل به همت اهالی روستای کمجان با سد کردن چندین قسمت از کانال های احداثی به طور چشم گیری احیا شد.