در آخرین روزهای پاییزی و سراسر زمستان، مسافران شهرهای جنوبی، بویژه سواحل نیلگون خلیج فارس و جزایر آن به طور چشمگیری افزایش می‌یابند. گردشگرانی که به جزیره بزرگ و زیبای قشم سفر می‌کنند، اگر اهل گردش در طبیعت باشند، حتما به دیدار جنگل‌های دریایی حرا می‌روند . جنگل‌های حرا در هرمزگان و حتی برخی نقاط دیگر سواحل خلیج فارس و شمال دریای عمان رشد می‌کنند اما در قشم زیبایی دل‌انگیزی دارند. وقتی سوار قایق می‌شویم و دل آب را می‌شکافیم و از لابه‌لای شاخسارهای حرا می‌گذریم، طبیعتی بکر و رویایی، روحمان را طراوت می‌دهد و اگر نسیمی بوزد تا اعماق جانمان رسوخ می‌کند.حرا گونه‌ای درخت مانگرو است که در سواحل شمالی قشم به فراوانی دیده می‌شود. قشم وسیع‌ترین و انبوه‌ترین جنگل‌های حرا را دارد. از این رو یونسکو جنگل‌های این جزیره را بی‌نظیر لقب داده و نام آن را در فهرست ذخایر زیست کره زمین ثبت کرده است. جنگل حرا محل مناسبی برای پرندگان مهاجر در زمستان به شمار می‌رود بنابراین اگر از حالا تا چند ماه آینده به قشم بروید، در جنگل‌های حرا، پرندگان دریایی را خواهید دید که هر یک زیبایی خاص خود را دارند و نغمه آنها در آسمان جنگل و خلیج فارس گوش نواز خواهد بود.

هوای مطبوع این روزها، گشت و گذارتان در جنگل را دلپذیرتر می‌کند. تعجب نکنید که آنجا کاکایی‌ها، پرستوهای دریایی و فلامینگوهای سرخ پر را در دسته‌های چند صدتایی یا گاهی چند هزارتایی می‌بینید. جنگل‌های حرا ویژگی‌های خاص خود را دارند. این طور نیست که در گردش خود همیشه با یک منظره جنگلی روبه‌رو شوید. اگر زمانی به آنجا بروید که آب دریا پایین آمده، درختان با تنه‌ها و شاخسارهای خود شما را در‌برمی‌‌گیرند اما هنگام مد دریا دیگر تنه درختان را نمی‌بینید. چشم‌انداز مقابل و اطرافتان شاخسارهایی است که از دل آب سر بر آورده‌اند. هنگام بالا آمدن آب، تنه درختان زیرآب می‌مانند. پس جنگل‌های کارا با تغییر وضعیت آب دریا، تغییر چهره می‌دهند. جنگل‌های حرا هدیه مشترک دریا و خشکی است و چون به علت جذر و مد آب دریا گاهی سطح آن را آب فرا می‌گیرد، بکری خود را حفظ کرده و از آثار مخرب تمدن صنعتی در امان مانده است. اگر برای گردش و خرید به قشم سفر می‌کنید، بدون دیدار از جنگل‌های حرا سفرتان ناقص است و بعدها از فرصتی که از دست داده‌اید، پشیمان خواهید شد.

روستای خربس یا خوربیز را باید در فاصله ۱۰ کیلومترى غرب شهر قشم ببنید. روستایی که روزگاری یکی از بزرگترین و پر رونق ترین نقاط جزیره بوده است و این روزها، جز ویرانه چیزی از آن باقی نمانده است. دقیقش را بخواهید، باید بگوییم که برکه‌ و کلاته گورستان تنها بازمانده های روستای خربس هستند که روزگار رونق و تردد سیاحان و کشتی رانان را در این منطقه به یاد می آورند. با این حال، باستان شناسانی که روی این روستای کهن تحقیق کرده اند، عمر آن را به ۱۴۰۰ سال قبل نسبت می دهند. یعنی زمان ساسانیان. این روستا در میانکاسه‌اى وسیع قرار گرفته که اطراف آن را دایره‌وار تپه‌هاى کوتاه و بلند مرجانى پوشانده‌اند. این ارتفاعات همگى مشرف به شهر هستند و شهر تا دریا فاصله کوتاهى دارد. در سمت راست، برکه ـ یا آبدان ـ بزرگى است که طاق گهواره‌اى آن نشان‌دهنده قدمت این بنا است. چیزی که در نگاه اول بیش از هر چیز غافلگیرتان می کند، کنده کاری های دیواره های غار است که عده ای معتقدند محل پنهان شدن زنان و کودکانی بوده است که روزگارى در دشت هموار خربز زندگى مى‌کرده‌اند و هر لحظه امکان یورش دزدان دریایى به آنها وجود داشته است

از گورستان تا پناهگاه : در میاندشت خربس، وقتى رو به شمال بایستیم، آثار ساختمانى قلعه مخروبه‌اى از سنگ را مى‌بینیم که احتمال مى‌رود در دوران بعد از صفویه چندبار بازچین شده باشد. در جلو همین قلعه، در فاصله‌اى نه چندان دور از غارهاى خربس، گورستانى وسیع و قدیمى وجود دارد که هم گورهاى پیش از اسلام و هم بعد از اسلام در آن دیده مى‌شود. درست مشرف بر این گورستان، در دیواره صخره‌ها و در سینه کوه در ارتفاع ۲۰ تا ۳۰ متر چند دهانه به صورت غار مانند به چشم مى‌خورد که به غارهاى خربس شهرت دارند. غارهایی که شگفتی طبیعت جزیره به شمار می روند. کهن، شگفت انگیز و پر رمز و راز. این غارها که از پدیده‌هاى کهن زمین‌شناختى هستند، دنباله چین‌خوردگى‌ رشته کوه‌هاى زاگرس به حساب می آیند که در هزاره‌هاى گذشته از زیر آب سربرآورده‌اند. اما در طول زمان و در دوره‌هاى تمدنى بعد دچار دگرگونى و تغییرات دیگرى شده‌اند. غارهاى خربس که از بیرون ساختار ساده و طبیعى و زمین‌شناختى خود را همچنان حفظ کرده‌اند، از درون با مجموعه دهلیزها، تالارها و اتاق‌هاى متعددی دارند که به عقیده برخی از محققین، روزگاری نیایشگاه پیروان میترائیسم بوده‌ اند. به خصوص که ساختار رازآمیز و تو در توى غارهاى خربس و قرار گرفتن آن بر بلندى کوه این عقیده را دامن زده است. غارهاى خربس را به لحاظ شکل و ساختار با دخمه‌هاى آذربایجان، کردستان، لرستان، بوشهر، اهواز و شوشتر مقایسه مى‌کنند. غارهاى خربس به ویژه از نظر فضاهاى درونى شکل و طرح اولیه خود را حفظ کرده و به همان صورت کهن خود باقى‌مانده است. چیزی که در نگاه اول بیش از هر چیز غافلگیرتان می کند، کنده کاری های دیواره های غار است که عده ای معتقدند محل نگهدارى استخوان‌هاى مردگان زرتشتی در آیین بوده اند. عده ای هم عقیده دارند این حفره ها محل پنهان شدن زنان و کودکانی بوده است که روزگارى در دشت هموار خربز زندگى مى‌کرده‌اند و هر لحظه امکان یورش دزدان دریایى به آنها وجود داشته است. این حفره های دست‌کنده، با راهروهاى باریک به همدیگر راه دارند و در تالار مرکزى، که جاى اجتماع بوده، دو تاقچه کوچک جاچراغى نیز به چشم می خورد.

ساکنان امروزی غار : اگر گذارتان به این غارها بیفتد می بینید که بر فراز این غار، همیشه یک جفت عقاب ماهیگیر (که از انواع نادر و مرغوب عقاب‌هاى جهان هستند) به چشم مى‌خورند که در ارتفاعات صخره‌اى لانه دارند و تخم مى‌گذارند. اما به جز این دو عقاب، چندین خفاش‌ دم موشى هم در غار زندگی می کنند که بیشتر در زاویه‌هاى تاریک و بخش انبار ذخایر غار (حفره‌هاى زیرین) خانه دارند. موجوداتی که گفته می شود نسل آنها رو به انقراض است اما به لطف امن بودن این غار، می توانند زاد و ولد موثری در قشم داشته باشند. این غارها را می توانید در پانزده کیلومتری شهر قشم در سمت راست جاده قشم به روستای خربس و روستای درگهان ببینید.

ریشهر (بوشهر) ، واقع در بخش مرکزی شهرستان بندر بوشهر یکی از آثارهای تاریخی و از نقاط دیدنی استان بوشهر در جنوب ایران است. «ریشهر» در جنوب شهر بوشهر واقع شده‌است. قدمت آثار کشف شده آن به هزاره سوم تا هزاره اول پیش از میلاد می‌رسد. آثار مکشوف در سال‌های ۱۸۷۲ تا ۱۸۷۷ میلادی و نتایج اکتشافات باستان شناسان فرانسوی به سرپرستی پزار در سال ۱۹۱۴ میلادی که شامل کتیبه‌های میخی عهد «شو تروک ناخنوته» و آثار بناها و اشیا مفرغی و سفال‌های نقش داراست، نشان می‌دهد که ریشهر ازهزاره دوم پیش از میلاد یکی از شهرهای مهم امپراتوری عیلام بوده‌است. از آجر نوشته‌های عیلامی معلوم می‌شود که این شهر در آن عصر به نام «لیان» خوانده می‌شده‌است. ظاهراً لیان به سبب موقعیت خاص جغرافیایی یکی از حلقه‌های ارتباطی تمدن‌های شرق و غرب دنیای قدیم بوده‌است چرا که مرزهای جنوبی فلات ایران به سبب هم جواری با دریا و سایر شرایط جغرافیایی به ساکنان فلات هند اجازه می‌داد که از آب‌های ساحلی، برای ارتباط تجاری با تمدن‌های ایران و دشت بین النهرین استفاده کنند. نام ریشهر خلاصه شده «ریوارد اردشیر» است. اردشیر بابکان شهرهای متعددی در زمان حکومت خود برپا نمود که در واقع ریوارد اردشیر یکی از آن‌ها می‌باشد که می‌توان گفت تجدید بنای همان شهر لیان بوده‌است. این شهر در دوران ساسانیان یکی از مهم ترین مراکز علمی و ادبی محسوب می‌شد و در آن جا جماعتی از دانشمندان و نویسندگان جای داشتند. ریشهر بعد از اسلام تا سده‌هایی چند رونق داشت. گفته می‌شود که این شهر در قرن شانزدهم در حدود دو هزار خانه مسکونی داشته و دو منطقه باستانی «تل پی تل» و «شاه نشین» نیز در همان حوالی ریشهر شناسایی شده‌اند. بوشهر و ریشهر و چند قریه دیگر در شبه جزیره‌ای واقع که از سمت شمال محدود است به خور سلطانی و از مغرب به دریا و از جنوب به خلیج کوچک هلیله. نوشته‌اند که در زمان نادر شاه جمعیت ریشهر به بوشهر منتقل شد و در نتیجه ریشهر متروک بماند. منطقه ریشهر در تاریخ ۲۴ شهریور ۱۳۱۰ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.

شاید پیاده‌روی و قدم زدن در دل دریا تجربه بکری باشد که کمتر کسی از ما تجربه‌اش کرده باشد؛ تجربه‌ای هیجان‌انگیز که تحققش تنها در جزایر ناز جزیره قشم فراهم می‌شود. به همین خاطر می‌خواهیم با بال خیالتان با ما همراه شوید تا بتوانید لذت حضور در آن مکان را تصور کنید و در اولین فرصت هم دلتان را به دریا بزنید و راهی جزیره شوید تا بتوانید خودتان را هم به دریا بزنید و کلی برای ما دعا کنید. صدف های رنگارنگ، عروس های دریایی و بچه خرچنگ ها که هنوز سخت پوست نشده اند و موج دریا آنها را به ساحل آورده، در ساحل ناز منتظرتان هستند! اسم ساحل بر قامت این جزیره کوچک می درخشد و برازنده آن است. شن و ماسه این ساحل از نوع خاصی است و مانند بیشتر قسمت های سواحل بندرعباس گلی و چسبنده نیست. بنابراین زمان گشت و گذار در ساحل خیلی کثیف و خاکی نمی شوید! قشم ۴ جزیره کوچک تر هنگام، لارک، هرمز و ناز را در تنگه استراتژیک هرمز در مجاورت خود دارد. اما شاید از میان همه آنها جزایر ناز که در ۲۲ کیلومترى شهر قشم قرار دارند جذاب تر و دیدنی تر باشد. اینجا تنها محلى است که می‌توانید با پاى پیاده یا با خودروى شخصى‌تان به اندازه یک کیلومتر در داخل آب‌هاى نیلگون خلیج فارس پیش‌روی کنید. وسعت جزیره ناز تقریباً سه هکتار است. این جزیره فاقد ساحل شنی است و دیواره های صخره ای به ارتفاع ۵ تا ۱۰ متر اطراف آن را فراگرفته است. روی این جزیره به طور کامل مسطح است. در زمان جزر با پسروی کامل آب دریا، برای مدت کوتاهی، باریکه ای از خشکی جزیره ناز را به ساحل قشم وصل می کند.

هر چند زمان این اتفاق کوتاه است، اما در همین مدت مى‌توانید از بلنداى آن، تنگه هرمز، جزیره لارک و همه زیبایى‌هاى عالم خلقت را از دل پهنه آبى خلیج فارس نظاره کنید و خود را غرق در شادی و خوشبختی بیابید. در این جزیره کسی سکونت ندارد. ماهیگیران محلی چند سایبان و مکان استراحت از چوب و پلاستیک به صورت موقت ساخته اند. روبه روی جزیره ناز در قشم ساحل شنی قرار دارد که مکان مناسبی برای تغذیه پرندگان دریایی و ماهیگیران بومی است. در سراسر فصول سال بازدیدکنندگان بسیاری بویژه هنگام غروب از این محل بازدید می کنند.آرامش و زیبایى جزایر ناز از یک سو و وجود صدف‌ها و مرجان‌هایى که در طرح‌ها و رنگ‌هاى مختلف و متنوع در اطراف این جزایر دیده مى‌شود، از سوى دیگر بر زیبایى منطقه و هیجان شما برای تماشای این همه هنرنمایی خالق خوش‌نگار بر بوم زمین خواهد افزود. صبر کنید! هنوز سفرتان به پایان نرسیده!… آب بزودی بالا خواهد آمد و با بالا آمدن آب دریا، صحنه‌ای هیجان‌انگیزتر شما را در برخواهد گرفت چراکه خود را در پهنه‌اى از آب دریا بدون وجود جاده‌اى براى خروج از آن گرفتار مى‌بینید و می‌توانید بدون نگرانى از این شرایط تا جذر مجدد آب به تماشاى قسمت‌هاى مختلف جزایر ناز و همه زیبایى‌هایش بنشینید. فقط اگر دریا شما را با خود به ناکجاآبادش برد یا هیجان تماشای این صحنه‌های بکر و زیبا چراغ آمپر فشارتان را سوزاند و کار دستتان داد، ما بی‌تقصیریم. از همین حالا گفته باشیم. تا یادمان نرفته بگوییم اگر اهل غواصی هم هستید وجود سایت‌هاى بکر و منحصر به فرد براى غواصى در محدوده جزایر در انتظارتان نشسته است.