قاجار

 
 

مسجد شورین

sheverin-mosque02

مسجد قدیمی شورین در بخش مرکزی و در روستایی به همین نام قرار دارد این مسجد به مسجد امیر افخم حسام الملک هم معروف است این مسجد از لحاظ خصوصیات کل با ابنیه های دوره قاجار قابل مقایسه است و دارای دو شبستان است و شبستان بزرگ در قسمت شرق و شبستان کوچک در دیگر سوی درست در مقابل شبستان بزرگ قرار دارد این مسجد کاملا” آجری بوده و شبستان بزرگ آن برروی ۴ ستون سنگی ظریف استوار گردیده است تنوع در اندازه قوسهای شبستان و آجرکاری زیبای آن این بنا ساده را چشم انداز کرده است مهمترین کارکرد آجری مسجد کارکرد استحکامی و تزئینی آن است اگر چه ظاهری خشن دارد اما هم سویی ساختار و تزئینات آجری در بافت طاقها و آجر چینی دیوارها آرایشی است برای بالا بردن ارزش و روح بخشیدن به آن . بی شک چنین تعادلی میان ارزشهای مشهود شورین و پیرایه ها همیشه حفظ شده است این ویژگی ذاتی آرمان ناقص تعریف شده ای است که دچار تنوع مصالح موجود رقابتهای فنی، و سلیقه های متنوع آن به خوبی آشکار است.

کلیسای انجیلی تبریز

201653012454603391a

کلیسای انجیلی مربوط به اواخر دوره قاجار است و در تبریز، خیابان شریعتی جنوبی، کوچه والمان واقع شده و این اثر در تاریخ ۱ آذر ۱۳۷۸ با شمارهٔ ثبت ۲۵۱۳ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این کلیسا که کلیسای مسیحیان پروتستان تبریز است. ساختمان جدید این کلیسا در سال ۱۹۵۷ پس از تخریب ساختمان قدیم آن که در کوچهٔ میارمیار قرار داشت، در کوچهٔ والمان احداث شد.

قلعه والی ایلام

Governor_Castle_ilam

قلعه والی ایلام عهد قاجار در دشت میان کوهی ایلام و در بالای تپه چگا میرک در سال ۱۳۲۶ هجری قمری ساخته شده‌است. چشمه بی بی آب این قلعه را تامین می‌کرده‌است که به سبک گذشته با استفاده از تنبوشه آب چشمه به محوطه حیاط مرکزی قلعه هدایت می‌شده‌است. در حال حاضر قلعه در ضلع شمالی خیابان پاسداران ایلام قرار دارد و مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته‌است.

تاریخچه قلعه والی ایلام
این قلعه بنا به دستور غلامرضاخان ابوقداره والی لرستان و پشتکوه در زمینی به مساحت ۴۶۸۷ متر مربع و با زیر بنای ۱۴۶۴ متر مربع در ایلام ساخته شده‌است. بنای این اثر با استفاده از مصالح آجر و گچ در سه ضلع شرقی، شمالی و غربی صورت گرفته و از جبهه جنوبی که ورودی قلعه می‌باشد دارای حصار با دیوار کنگره‌ای به سبک بناهای دیرینه‌است. در بناهای اولیه شهر ایلام، تا ارتفاع حدود یک متر سنگهای تراش با قطر ۳۰ سانتی متر و ۱۵ سانتی متر بکار می‌رفت که این مصالح و سنگ بنا در قلعه والی ایلام نیز مورد توجه بوده‌است. اتاق شاه نشین در جبهه شمال شرقی بنا قرار دارد و دارای حوضچه فواره دار بوده‌است. نمای داخلی قلعه اصلی آینه کاری و کاشی کاری بود که دربازسازی بنا، این بخش از تزیینات صورت نگرفت. تراسهای قلعه سرپوشیده بوده و ستون‌های دایره‌ای به زیبایی نمای بنا افزوده‌است. چند اتاق زیرزمین هم در بخش‌های مختلف بنا ملاحظه می‌شود. بر اساس سنگ نوشته‌ای که بر دیوار ورودی قلعه نصب شده، این بنا در عهد قاجار و به دستور غلامرضاخان ابوقداره والی لرستان ساخته شده و معمار آنرا حاج درویش علی کرمانشاهی و نظارت آن به معتمدالسلطان سید جوادخان سرتیپ والی زاده نسبت داده‌اند. همچنین در سنگ نوشته عهد قاجار در تخت خان نیز تاریخ بنا و سازنده آن مورد اشاره قرار گرفته‌است. در قدیم در این بنا باغچه‌هایی از گل محمدی وجود داشت و انارستان بزرگ آن نیز در خروجی بنا در جبهه غربی زیبایی خاصی به قلعه بخشیده بود.

74321116977700408817

به گفته خانم فریا استارک در سفرنامه الموت لرستان و ایلام: «در داخل حیاط نیز به سبک موسوم در ایران دو حوض ساخته بودند، تعدادی گل میخک و اطلس و چند درخت کوچک انار کاشته شده بود که به حیاط حالتی سرخوش و دلپذیر داده بود.» قلعه والی ایلام در طول جنگ تحمیلی به‌وسیله بمباران‌های هوایی ویران شد. در سال ۱۳۶۷ با همکاری میراث فرهنگی کشور بازسازی آن شروع شد و در سال ۱۳۶۹ به پایان رسید. در جریان بازسازی، سبک معماری و مصالح بکار رفته در بنا تقریباً حفظ شد هر چند که تزیینات آن چندان مورد توجه قرار نگرفت. در قسمت غربی قلعه، آثار برج دیده می‌شود و سوراخی بر روی برج قسمت جنوبی قلعه است که جهت دیده‌بانی به کار می‌رفته است. بر باروها و دیوارهای آن، برجهایی با فواصل تقریباً مساوی در اطراف دژ به صورت کنگره دار ساخته شده که دارای اتاق‌های کوچک دیده‌بانی و طاق‌های قوسی شکل است. در منتهاالیه قسمت جنوبی و جنوب شرقی، دژ شاهین شین قلعه و اتاق‌های مسکونی قرار دارند که یک قسمت حدود ۴/۱ دژ را تشکیل می.دهند و مابقی محوطه قلعه است. این قسمت دارای اتاق‌هایی با تاق‌های نیم‌دایره و تاقچه‌ها و طاقنماهایی است که گاه قطر دیوار آن به یک متر می‌رسد. قلوه سنگها بصورت رگ چین روی هم چیده شده و با ملات گچ طوری در هم آمیخته‌اند که سالیان درازی است مقاوم و پا بر جا ایستاده‌اند.

بر اساس اثر محمودیان (۱۳۸۳)، این دژ بیشتر جنبه نظامی داشته و دور تپه‌ها کانالی طبیعی قرار دارد که که مانند خندقی از دژ محافظت می‌کند که در یک قسمت از این خندق طبیعی رودخانه دویرج می‌گذرد. تپه‌ای که قلعه بر روی آن قرار گرفته، مشرف بر روستای پا قلعه است و زمین همواری که کل مساحت قلعه را تشکیل می.دهد در حدود ۴ متر است و تمام ساخت و ساز آن در قسمت جلو یا جنوبی آن است. در قسمت‌های شمال و شرق قلعه که پرتگاه غیر قابل نفوذی است، هیچ ساخت و سازی صورت نگرفته است. در قسمت غربی قلعه یک دیوار بلند به ارتفاع ۲ متر و عرض ۵/۱ متر که یک دیوار حصار است ساخته شده است.