قدیمی

 
 

قلعه آغشت

aqesht-castle

قلعه روستای آغشت یکی از جاهای دیدنی کرج در نزدیکی تهران است که در سال‌های اخیر توجه گردشگران زیادی را به این منطقه جلب کرده است؛ قلعه‌ای عجیب و سحرانگیز که بیننده را به یاد مجموعه فیلم‌های هری پاتر و قلعه هاگوارتز می‌اندازد. روستای آغشت یکی از روستاهای ییلاقی و کوهستانی استان البرز است که با آب و هوایی معتدل، چشمه‌ها و آبشارها، رودخانه و طبیعت بکر و بی‌نظیر مکانی مناسب برای گردش یک روزه در اطراف پایتخت و کرج به شمار می‌آید. قلعه آغشت با نام‌های قلعه برغان، دژ برغان و قلعه هاگوارتز ایران نیز شناخته می‌شود. قلعه‌ اسرارآمیز آغشت در روستایی به همین نام در ۱۲ کیلومتری روستای برغان از توابع بخش چندار کردان، در شهرستان ساوجبلاغ قرار دارد. روستای آغشت در شمال غرب استان البرز واقع شده است و در دل کوه‌های البرز در ارتفاع ۱,۶۵۰ متری از سطح دریا، در میان کرج و هشتگرد قرار دارد. فاصله قلعه روستای آغشت تا مرکز شهر کرج ۲۶ کیلومتر است و شما برای رسیدن به آن باید حدود ۴۰ دقیقه رانندگی کنید. این قلعه با مرکز شهر تهران نیز حدود ۷۶ کیلومتر (یک ساعت و نیم) فاصله دارد. مختصات جغرافیایی روستای آغشت ۵۰ درجه و ۸۷ دقیقه طول شرقی و ۳۵ درجه و ۹۸ دقیقه عرض شمالی است. این روستا از شمال به رودخانه گلین رود، از جنوب به روستای تکیه آغشت و باغبان کلا، از غرب و شمال غرب به آجین دوجین و ولیان و از شرق به دره سیبان و دره رده محدود می‌شود. قلعه آغشت به کردان نیز بسیار نزدیک است و تنها ۸٫۵ کیلومتر (۱۵ دقیقه) با آن فاصله دارد.

تاریخچه قلعه آغشت: قلعه آغشت قدمت تاریخی ندارد و از زمان ساخت آن تنها حدود ۱۰ سال گذشته است. ظاهر این قلعه به دژهای قدیمی اروپاییان و رومیان شباهت دارد و به همین دلیل، بسیاری از افراد فکر می‌کنند که قلعه روستای آغشت یک مکان تاریخی است. از طرف دیگر قلعه روستای آغشت به قلعه‌ای شباهت دارد که در مجموعه فیلم‌های هری پاتر بود؛ از همین روی هر فردی که آن را می‌بیند، به یاد قلعه آن فیلم می‌افتد. قلعه آغشت را با نام قلعه هاگوارتز ایران نیز می‌شناسند. فردی بنام آقای اسدی لاری، مالک قلعه آغشت است. او در تهران سکونت دارد و این قلعه را به‌دلیل علاقه و با بهره‌گیری از ایده‌های خلاقانه و عجیب خود و البته کمک یکی از معماران مشهور ایران ساخته است. خلاقیت و ذوق و قریحه معمار در نمای ظاهری قلعه آغشت به‌خوبی قابل‌مشاهده است؛ نمایی که ساخت آن ۱۰ سال زمان برده است. معمار این بنا، قلعه را با الهام از سبک‌های رنسانس اروپایی، یونان و روم باستان بنا کرده است. معماران سبک‌های یونان و روم باستان ساختمان‌ها را به‌شکل مجموعه‌ای از سنگ و آجر نمی‌دیدند و تلاش داشتند تا با تلفیق معماری و هنر، احساسات انسان‌ها را برانگیزند و عواطف انسانی را در آن‌ها بیدار کنند. آن‌ها باور داشتند که معماری بنا و فضاها باید به‌گونه‌ای باشد که حس وحدت و یکپارچگی میان انسان و روح جهان هستی در بیننده القا شود. یکی از ویژگی‌های مهم در معماری رنسانس، استفاده از پنجره‌ها و درها با تعداد بالا و به‌صورت متقارن و همچنین ستون‌های کلاسیک و چسبیده به دیوار بود؛ ویژگی‌هایی که در قلعه روستای آغشت دیده می‌شود. ساختمان‌های دوره رنسانس معمولا چند طبقه بودند و الگوهایی تکراری در تمام قسمت‌های آن‌ها به کار می‌رفت. طاق‌ها معمولا به‌شکل نیم دایره بودند و از جزئیات تزئینی و مجسمه‌های فراوانی در طراحی نمای ساختمان‌ها استفاده می‌شد. پرداختن به جزئیات در گچبری‌ها و طراحی‌ها از دیگر مشخصه‌های اصلی این نوع معماری هستند. داخل قلعه آغشت در حال حاضر  به‌طور کامل تکمیل نشده و هنوز در حال ساخت است. از آنجا که قلعه آغشت یک ملک شخصی است، هیچ عکاسی نمی‌تواند به آن وارد شود؛ بنابراین هیچ عکسی از قسمت‌های داخلی این قلعه وجود ندارد و بازدید از آن برای عموم آزاد نیست. این ساختمان پنج طبقه است و در طبقه همکف آن یک استخر وجود دارد. قلعه هاگوارتز ایران در احاطه درختانی بلندی است که گاهی ارتفاع آن‌ها به بلندای این قلعه می‌رسد؛ درختانی که ظاهری زیبا و در عین حال رعب‌انگیز به این قلعه می‌بخشند. قلعه آغشت را می‌توان بنایی فراتر از یک اقامتگاه شخصی یا یک ویلا معرفی کرد؛ بنایی که امروز یکی از مهم‌ترین دیدنیهای این روستا و مناطق اطراف به شمار می‌آید. این قلعه در سال‌های اخیر تبدیل به یک لوکیشن محبوب عکاسی نیز شده است.

 

حمام قلعه همدان

حمام

حمام قلعه همدان با معماری ایرانی اسلامی از بناهای تاریخی و دیدنی های همدان به شمار می‌رود. حمام قدیمی قلعه معروف به حمام حاج محمد سعید در یکی از محله‌های قدیمی و اصیل شهر همدان به نام محله قاشق‌ تراشان یا محله قلعه، درخیابان شریعتی قرار دارد. حمام قلعه مربوط به دوره‌ی قاجار است و مساحتی حدود ۱۵۰۰ مترمربع دارد. ۴ ستون سنگی و طاق نماهای قوس جناغی نمونه‌ای از زیبایی معماری ایرانی در این حمام سنتی هستند. برای اینکه دسترسی به آب قنات راحت باشد و همچنین از اتلاف انرژی جلوگیری شود، حمام قلعه کمی پایین‌تر از سطح زمین ساخته شده است.حمام قلعه از دو بخش سرد و گرم تشکیل شده است که ورودی هشتی شکل دارد.  پس از ورودی، مجسمه‌ای تحت عنوان پاچال قرار دارد. وظیفه پاچال در حمام سنتی گرفتن هزینه حمام بوده است. بعد از عبور از هشتی، ابتدا حمام سرد و سپس حمام گرم قرار گرفته است. این حمام بخش مردانه و زنانه داشته است. در سال ۱۳۸۷ خورشیدی، حمام تاریخی قلعه مورد مرمت و نوسازی قرار گرفت. بعد از آن این حمام تغییر کاربری پیدا کرد و اکنون به عنوان موزه مردم‌شناسی همدان، پذیرای گردشگران و علاقه‌مندان است. داخل حمام نیز سفره‌خانه سنتی راه‌اندازی شده که گروه‌های موسیقی در آن‌جا برنامه‌های مختلفی اجرا می‌کنند.

قنات ابراهیم آباد اراک

345f3d7e673c042ee6af6e13ee0006fe0c4

قنات‌ها یکی از مصادیق نبوغ ایرانی در مدیریت آب به ویژه در نواحی کم بارش و خشک است که وجود آن‌ها از قرن‌ها پیش بیانگر غنای فکری و فرهنگی و اصالت تمدن ایرانی است. قنات ابراهیم‌آباد، یکی از قدیمی‌ترین قنات‌های ایران و از جاهای دیدنی اراک است که سر راه قم به اراک قرار دارد. طول آن ۱۱ کیلومتر است و از کوه‌های هفتادقله سرچشمه گرفته و تا روستای ابراهیم آباد ادامه می‌یابد و در سال ۹۳ در فهرست آثار تاریخی ملی کشور به ثبت رسیده است. به طور معمول مقنّی برای حفر چاه قنات کلنگش را که دسته‌اش نیم متر است، برمی‌دارد و دایره‌ای به شعاع یک متر می‌زند. بعد هم این دایره تا پایین ادامه پیدا می‌کند. اما این چاه، مخروطی شکل است؛ یعنی هر چه چاه به سمت پایین می‌رود، بازتر می‌شود. قطر دهانه میله آن حدود یک متر و قطر محل اتصال میله به کوره به حدود ۱۰ حلقه می‌‏رسد. میله‌های بعدی‏ پس از مادر چاه که تعداد آنها به ۴۰ حلقه می‏‌رسد هر کدام حدود ۱۰۰ متر عمق دارند و مادر چاه نیز دارای عمقی حدود ۱۱۰ ذرع است. آب قنات حدود ۹۶هکتار زمین را به زیر کشت‏ می‌‏برد. رفتن داخل این قنات، کار سختی است؛ آنها که رفته‌اند از سال ۱۳۱۸تا ۱۳۷۸ (به مدت ۶۰ سال) فقط دو نفر از محلی‌ها توانسته‌اند به درون مادر چاه این قنات بروند، یکی از آنها یک مقنیو دیگری از مالکین روستا بوده است. می‌گویند دیواره‌های چاه، سنگ‌چین شده و سنگ‌ها را با ملات کنار هم گذاشته‌اند. انتهای‏ میله چاه‌‏ها در سنگ حفر شده است و دیواره‌‏ها همه آب‏‌زا است و در مورد مادر چاه اظهار می‏‌دارند که دیواره‌ها آب‌ز‌است و با صدای عجیبی به قعر چاه ریزش می‏‌کند. ترس از این‏ چاه به خاطر مخروطی شکل بودن آن است که مقنیان‏ درون آن بدون دسترسی به دیواره‏‌ها فقط معلق‏‌اند و جز صداهای وحشتناک آب و تاریکی چیزی مشاهده‏ نمی‏‌کنند.

این قنات در دو بافت مارنی (شولاتی) و کنگلو (مرایی) یا به زبان محلی منطقه به صورت سِر (ser) ایجاد شده و با شیب ملایمی از مبداء به مظهر قنات می‌رسد. اولین چاه قنات که به مادر چاه شهرت دارد در محلی به نام ‘سرزا’ Sere- za در منطقه هفتاد قله و در محل پشته قبرستان قرار گرفته است. قنات ابراهیم‌آباد شامل یک رشته اصلی و دو رشته فرعی است که رشته‌های فرعی آن در منطقه به نام‌های رونا و قوشد خوانده می‌شوند. در طول مسیر این قنات ۳۴۸ حلقه چاه برای هوادهی و جریان روان حرکت آب ایجاد شده که ۳۱۱ حلقه آن در شاخه اصلی، ۱۵ حلقه در رشته رونا و ۲۲ حلقه در رشته قوشد قرار دارد. قنات ابراهیم‌آباد که با دانش بومیان و شناخت آنها از فناوری قنات ایرانی ایجاد شده از زمان شکل‌گیری تا کنون نقش مهمی در تأمین آب مورد نیاز کشاورزی و شرب اهالی روستای کهن ابراهیم‌آباد داشته و به‌عنوان عنصری تاریخی با ارزش جاری، زنده است و به حیات خود ادامه می‌دهد. حدود ۱۰۰ هکتار از اراضی روستای ابراهیم‌آباد به صورت دوره‌ای از طریق این قنات سیر آب می‌شود. این اثر تاریخی، فرهنگی در سده‌های پنجم و ششم شکل گرفته است.

منار مسجد (مسجد خسرو شير)

ad58790f-a4ae-4e29-a526-363d6a3d0e6d-840x560

منار مسجد که با نام مسجد خسرو شير نیز شناخته می‌شود، در روستای خسرو شیر قرار دارد. آنچه امروزه از این مسجد بزرگ به‌جای مانده است، شامل جرزهای دو طرف یک ایوان به عمق ۱۱ متر و عرض ۶ متر می‌شود که پوشش و دیوار سمت قبله نیز فرو ریخته است. محراب اصلی مسجد، در انتهای ایوان قرار داشت که در حال حاضر، فقط بخش تحتانی آن باقی‌مانده است. در کنار بقایای شبستان شرقی در حدود ۶۰ سال قبل، مناره‌ای آجری وجود داشت که بر بدنه آن، کتیبه‌ای به خط کوفی، تزیینات آجرکاری صلیب شکسته و گره دیده می‌شد. علت این نامگذاری، وجود مناره مذکور است. قدمت بنای اصلی این اثر تاریخی به دوره سلجوقی بازمی‌گردد و دارای الحاقاتی از دوره ایلخانی نیز است.

ساختمان گمرک بندر گز

1621947178_gomrok-3

ساختمان گمرک بندر گز با طرح و نظارت مهندسین بلژیکی در سال ۱۲۸۱ احداث شد و یکی از قدیمی ترین بناهای تاسیسات بندری شهر و از جاذبه های گردشگری بندر گز به‌شمار می‌رود. این ساختمان آجری با هواکش‌‌هایی در چهار طرف برای ایجاد کوران هوا و سازگاری با شرایط محیطی و اقلیمی منطقه ساخته شده است. همچنین وجود پنجره‌های متعدد، علاوه بر نقش موثر در تهویه هوا، نور طبیعی زیادی را در ساختمان فراهم می‌‌آوردند. ساختمان گمرک که یادگاری از دوران طلایی تجارت در بندر گز محسوب می‌شود، در تاریخ ۱۱ مرداد ۱۳۸۴ به شماره ۱۲۵۶۲ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.