گلستان

 
 

آبشار کرنگ کفتر

aloveh_3

آبشار کرنگ کفتر دراستان گلستان واقع است. این آبشار در جنوب روستای کرنگ کفتر و در فاصله ۲ کیلومتری از آن واقع شده است. آبشار از روی دیواره ای عمودی با سنگهای طبقه طبقه موازی فرو می ریزد. سرچشمه ایت آبشار چشمه ای در بالا دست است که به چشمه دیوانه شهرت دارد. آب این چشمه بصورت متوالی و به تناوب قطع و بعد از مدتی دوباره جریان می یابد . سالیان دراز اهالی بومی منطقه ، این چشمه را به نام چشمه دیوانه می خواندند و در پیدایش آن نیروهای نامریی را دخیل می دانستند. همچنین به اعتقاد اهالی شرب آب این چشمه سبب جنون آدمی میشود. اما جالب است که بدانید علیرغم اعتقادات اهالی بومی منطقه و وجود خرافات درباره این چشمه در نزد اهالی که حتی این باورها در وجه تسمیه و نامگذاری چشمه مذکور موثر بوده ، وجود چشمه ای به این شکل و دارای جریان تناوبی از نظر زمین شناسی یک دلیل علمی و عقلایی دارد . چشمه های ثقلی چشمه دیوانه نیز جزء این نوع چشمه هاست آنهایی هستند که آبشان با فشاری بجز فشار هیدرواستاتیک به خارج رانده میشود منبع تامین فشار در این نوع چشمه ها معمولا فرایندهای درونی زمین است همانگونه که می دانیم لایه های زیرین زمین مملو است از گازهایی نظیر اکسیژن ، هیدروژن ، ازت ، متان و غیره . این گازها که در لایه های زیزین زمین و پاینتر از سفره آبهای زیر زمینی قرار دارند در هنگام فعالیت ، بر لایه های فوقانی خود فشار وارد نموده و سبب می شوند که آب موجود در لایه های زیرین سطح زمین با فشار از درون بریدگیها ، گسل ها و کانالهایی که با سطح زمین ارتباط دارند از آن خارج گردیده و در زمان عدم فعالیت این گازها آب چنین چشمه هایی نیز قطع میگردد .

ذکر این نکته نیز جالب است که در کنار روستای کرنگ کفتر رشته کوه پهناوری وجود دارد که در حاشیه جنوبی این رشته کوه و با فاصله ای در حدود دهها کیلومتر روستایی بنام فارسیان قرار گرفته که این روستا نیز چشمه ای مشابه چشمه دیوانه دارد که آب آن چشمه نیز به تناوب قطع و وصل میگردد . جالبتر آنکه آب این دو چشمه دارای نوعی ارتباط با هم هستند ، بدین شکل که در هنگامی که آب یکی از این چشمه ها جریان دارد آب چشمه دیگر قطع میگردد . که عامل آن تاثیر همان گازهای زیر زمینی بر لایه ها و گسلهای متفاوت زیر زمینی که در حاشیه هم واقع گردیده اند می باشد . کرنگ کفتر روستایی از توابع بخش گالیکش شهرستان مینودشت استان گلستان ایران می باشد . این روستا در دهستان قراولان و در فاصله ۳ کیلومتری مرکز این دهستان یعنی روستای آق قمیش قرار دارد. این روستا در مسیر جاده گرگان به بجنورد و در ۱۷ کیلومتری شرق گالیکش و در سه کیلومتری جاده اصلی گلستان – مشهد واقع شده است .

پل پهلوی دژ

2016523223142319770a

این پل بر روی گرگان رود ، در شهرستان آق قلعه (پهلوی دژ) و حدود ۱۸ کیلومتری شمال گرگان واقع گردیده و از آثار دوره صفوی است که در دوره اخیر تعمیرات و مرمت هایی در آن صورت گرفته و اکنون نیز مورد استفاده است. پل آق قلا به طول حدود ۷۰ متر و عرض گذرگاه حدود ۳۰/۴ متر و حداکثر ارتفاع حدود ۱۴ متر – از سطح آب – یکی از نمونه های منحصر به فرد در این منطقه است. مصالح اصلی پل ، آجر و ملات گچ و آهک بوده و در تعمیرات دوره اخیر ، از سیمان و مصالح جدید نیز در آن استفاده شده است. پل مزبور دارای چهار دهانه با طاق جناغی و پایه هایی مستحکم است. پایه های پل در جهت شرقی (مخالف جریان آب) برای شکستن فشار آب به صورت مثلثی (موج شکن) شکل گرفته و در جهت غربی (موافق جریان آب) به صورت نیم دایره است. موج شکن های پل که اندازه هر یک از اضلاع مثلثی آن به ۴۵/۳ متر می رسد ، در دوره اخیر با سیمان اندود شده است. بخش نیم دایره پایه ها در نمای غربی ، علاوه بر اینکه به عنوان پشتیبان بدنه پل است ، با تمهیدات درنظر گرفته شده و آجرکاری زیبا ، به صورت عامل تزیینی درآمده است. موج شکن های مثلثی و پشتیبان های نیم دایره پل تا نزدیک سطح پل بالا آمده است. در بالای تعدادی از پشتیبان های پل ، قاب های مستطیل شکلی تعبیه شده که امروزه دو عدد از آنها باقی است. این قاب ها احتمالاً برای تزیین یا قرار دادن کتیبه درنظر گرفته شده است. سطح گذرگاه پل که از طرفین با جان پناهی به ارتفاع ۱۰/۱ متر و پهنای ۵۰ سانتی متر محدود شده است ، در گذشته سنگ فرش بوده ؛ ولی در دوره اخیر با آسفالت پوشش یافته است. پهنای گذرگاه پل (فاصله بین جان پناه ها) از ۲۰/۴ تا ۴۰/۴ متر متغیر است. جان پناه های پل نیز در دوره اخیر با سیمان اندود شده است. این تغییرات ، به اصالت تاریخی پل لطمه وارد ساخته است. عرض دهانه های پل ، از شمال به جنوب به ترتیب : ۵/۷ ، ۶ ، ۷ و ۴۰/۶ متر است. ارتفاع دهانه ها نیز از تیزه قوس تا سطح آب ، به ترتیب : ۷۵/۹ ، ۴۰/۱۱ ، ۱۲ ، ۷۰/۱۰ متر و ضخامت بخش فوقانی پل ، از تیزه طاق ها تا لبه پل ، به ترتیب : ۱۰/۲ ، ۸۰/۲ ، ۴۰/۲ و ۲ متر است. درون اولین چشمه از جهت شمال غربی ، سکوی مستطیل شکل و بلندی به عرض ۱۰/۲ متر با آجر ساخته اند که ظاهراً همزمان با احداث پل بوده و به عنوان صفه ای جهت استراحت و نشیمن به کار می رفته است. پل آق قلا به شماره ۹ به ثبت تاریخی رسیده است.

لباس تاج الملوک در عروسی محمدرضا پهلوی

2017517193729950310a

محمدرضا پهلوی، آخرین پادشاه و حاکم سلطنت پهلوی بود که در دوران پادشاهی خود سه بار ازدواج کرد. نخستین ازدواج او با فوزیه فواد، شاهدخت مصری بود اما این ازدواج دوامی نداشت و چند سال بعد فوزیه به مصر بازگشت و این دو از هم طلاق گرفتند. ازدواج بعدی محمدرضا پهلوی با ثریا اسفندیاری، زنی زیبا و معروف به «ملکه‌ای با چشمان زمردین» بود. می گویند محمدرضا به ثریا علاقه بسیاری داشت و در نگاه اول هم از او بسیار خوشش آمد. این دو در نهایت در تاریخ ۲۳ بهمن سال ۱۳۲۹ خورشیدی به عقد یک دیگر درآمدند . لباس پیش رو، لباسی فوق العاده و منحصر به فرد است که ملکه مادر، تاج الملوک در عروسی محمدرضا و ثریا به تن داشت. وقتی به این لباس باشکوه نگاه می کنید، تزئیناتی چون سرمه دوزی و سنگ دوزی های جذابی به چشم می خورد که زیبایی لباس را دو چندان کرده اند. البته خاص بودن لباس تاج الملوک تنها به رو دوزی های لباس منحصر نمی شود و بخش حاشیه دنباله و دامنش نیز توجه را به خودش معطوف می کند. تمام حاشیه این دامن با ۵۰ دم پشمی قاقم دوخته شده که جذابیت متفاوتی را به لباس بخشیده است. خوب است بدانید که قاقم، نوعی راسو کوچک بوده که حدودا اندازه ای ۱۰ سانتی متری دارد. متأسفانه از طراح و خیاط این لباس اطلاعاتی در دست نیست. امروزه لباس تاج الملوک در کاخ موزه سعدآباد، کاخ شمس پهلوی و موزه پوشاک سلطنتی نگهداری می شود که همه روزه در طی ساعات ۹ تا ۱۷ می توانید به بازدید آن بروید.

جل بافی؛ هنری در خدمت عشایر ایران

جل-اسب

عشایر جهت پوشاندن چهارپایان خصوصاً اسب و الاغ از این بافته استفاده می کنند. بافت جل شبیه به گلیم و بسیار ساده است . جهت بافت این محصول ساده و بدون نقش در گذشته از پشم استفاده می شد، ولی در حال حاضر بیشتر نخ پنبه ای به مصرف می رسد. بندرت دیده شده است که روی جل ها سوزندوزی هندسی انجام شود. این نوع جل از یک طرف دارای نقش و یک رویه است. جل از صنایع دستی جامعه عشایری است. جل بافته ای است از خامه سیاه و سفید که آن را در ابعاد مختلف می بافند و بر روی چهارپایان می اندازند تا هم بتوانند بر روی آنان بار قرار دهند و هم در مواقع بارندگی از خیس شدن چارپایان جلوگیری شود. جل را زنان عشایر با کوبیدن میخ های چوبی بر روی زمین و گذراندن تارهای پشمی از روی چوب ها و عبور دادن عرضی تارهای پشمی دیگر از لابلای تارهای طولی می بافند. این صنعت جنبه خود مصرفی دارد و جهت رفع احتیاجات خانوار به بافت آن اقدام می گردد.

جل ابزاری برای گرم نگه داشتن حیوانات : جل اسب یکی از دست بافته های زیبا و عشایری ایران است. جُـــل اسب هم نقشِ گرم نگاه داشتن و عرق گیر اسب را دارد و هم جنبه تزیینی و تشریفاتی که در مورد شتر، مورد تزیینی دارد. بدنه اصلی جُـــل، یک مستطیل است که دو دستک به آن وصل شده که این دستک ها، پشت اسب را می پوشاند. تفاوت جُــــل اسب با جُـــل شتر درآن است که جُل شتر بزرگتر از جُــل اسب می باشد و توسط دو قطعه پارچه به یکدیگر دوخته شده تا کوهان شتر از آن بیرون بماند. به طور کلی در بیشتر مناطق ایران جُل اسب و شتر با اشکال و تزیینـات گوناگون تولید می شود و به صورت گلیم، قالی، جاجیم، و سوزنی تهیه می گردد. عشایر آذربایجان، دشت مُغان، کُردهای خراسان، ترکمن ها، عشایر فارس، ورامین و ایل افشار هر کدام به گونه ای جُل را بافته و تزیین می کنند. بطور مثال در ترکمن صحرا، جُل از جنس پارچه و تکه دوزی ماهوتی و پنبــــه ای، با سوزندوزی های زیبایی تهیه می گردد. در ایلات کرمان، به صورت گلیم، نقوش سوزنی، شیریکی پیچ با تار و پود پشم و عشایر آذربایجان با تکنیک بافت جاجیم برای تولید جُل، استفاده می کنند.

سفر به لانه سیمرغ‌ها

قلعه-قافه-گرگان

ما قله قاف شنیده بودیم اما قلعه‌ قافه”‹ نشنیده بودیم که شنیدیم! روستای قلعه‌ قافه، پیشنهاد این هفته ماست که برای سفر به آن باید ابتدا به مینودشت بروید و بعد به سمت جنوب حرکت کنید و آنقدر در جاده سبز و جنگلی از حسن‌ کل و علی‌آباد و عروسک دروک و کوه کمر بگذرید و برسید به روستای قلعه‌ قافه. قلعه‌ قافه از توابع بخش مرکزی شهرستان مینودشت در استان گلستان است که در ۱۳۵ کیلومتری گرگان قرار دارد. این روستا از اطراف به کوه‏های آرام ذوالفقار در غرب، کوه کمر در شمال و کوه‏های گاورلی، اینجه‏سو و نرمدار محدود می‏شود. مردم این روستا آن طور که در کتاب گردشگری روستایی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری نقل شده است اجداد خود را از بازماندگان حسن صباح می‌دانند و اگر از آنها معنای نام روستای شان را بپرسید می‌گویند «لانه سیمرغ». این روستا را از آن جهت قلعه‌ قافه نامیده‌اند که در منطقه‌ای کوهستانی با شیبی تند قرار دارد. اگر گذارتان به این منطقه بیفتد، می توانید در کنار رودخانه چلی‌چای که از وسط روستا می‌گذرد دست و پایی تر کنید و از طبیعتی که در کنار رودخانه به وجود آمده بهره ببرید. این رودخانه قلعه‌ قافه را به دو بخش بالا و پایین تقسیم می کند.

معماری روستای قلعه‌ قافه مثل بیشتر روستاهای دامنه ای، پلکانی است. یعنی شبیه به همان چیزی که در ماسوله گیلان دیده اید. خانه‌های این روستا یکرنگ و یک شکل هستند و از دور شبیه نقاشی ها به نظر می رسند… با کوچه‌های باریک و پیچ در پیچش که زیر سایه درختان آرمیده‌اند و تصویری شبیه کارت پستال ها به شما نمایش می دهند. خانه‏ های روستا معمولاً در دو طبقه و با سقف شیروانی و دیوارهای گلی ساخته شده‏ اند؛ طبقات پایین محل نگهداری دام و انباری و طبقه دوم سکونتگاه خانوار روستایی است. بسیاری از خانه‏ ها فاقد حیاط هستند و در ورودی آن‏ها به کوچه باز می‏شود. مصالح به کار رفته در آنها هم اغلب گل، کاهگل، چوب، خشت و سنگ است. چشمه‏ های متعدد گلو (گل‏ و آب)، بیرام (تأمین کننده آب شرب قلعه‌ قافه بالا) و چشمه‏ های نهر آب، بی‏بی زهرا و لش‏آب (تأمین کننده آب شرب قلعه‌ قافه پایین) و چشمه برات علی‏شاه، در داخل روستا قرار دارد که در سفر به قلعه‌ قافه می توانید از آنها دیدن کنید. اگر اهل کوهنوردی هم باشید، کوه‏های ماران، آرام ذوالفقار، اینجه سو، گاورلی و نرمدار که مانند حصاری روستای قلعه‌ قافه را در بر گرفته ‏اند فرصت خوبی برای یک گشت و گذار کوهستانی به شما می دهند. این ارتفاعات، از جنگل‏های درختان سوزنی برگ و پهن برگ و انواع گونه‏ های جنگلی مانند راش، بلوط و توسکا و همچنین مراتع غنی با انواع گل‏ها و گیاهان پوشیده شده‏اند و چشم‏ انداز ارتفاعات، حاشیه رودخانه و چشمه‏ ها، فضای دل‏ انگیزی برای اقامت شما پدید آورده ‏اند.