ابرکوه

 
 

شهر درخت و سایه ها

1116230

به فاصله ۲ ساعت از یزد، بعد از طی جاده پرپیچ و تابی که مسیر خودش را از بین کوه‌ها باز می‌کند، به شهری می‌رسید که مردمش اصرار دارند شهرشان را «ابرکوه» بگویی نه ابرقو. شهری افسانه‌ای که می‌گویند لااقل ۴ هزار سال عمر دارد؛ شهری که محل سکونت اصحاب رس بوده و زمانی محل عبور جاده ابریشم به حساب می‌آمده و یک عالمه خانه‌های کاهگلی زیبا دارد. ابرکوه امروزی اما شهر کوچک و کم سر و صدایی است که دیگر جاده ابریشمی از آن رد نمی‌شود و شاید در نگاه اول چندان مهم و قابل توجه به‌نظر نرسد اما کافی است گشت کوچکی در آن بزنید تا بزرگی و رونق از یاد رفته‌اش را به رختان بکشد و البته سر و کارتان به مردمی بیفتد که مهربانی را به نهایتش رسانده‌اند.

بد نیست بدانید که…  ابرکوه را به‌خاطر قرارگرفتن پای کوه، برکوه یا ابرکوه گفته‌اند؛ علاوه بر اینکه «ابر» در فارسی باستان همان کاربرد و معنی بر را داشته، نشان از بزرگی و اهمیت نامی دارد که همراه آن می‌آید. اعراب همان کاری را که با خیلی از اسامی ایرانی کردند، با اسم ابرکوه هم کردند و آن را ابرقو گفتند. وقتی حرف از قدمت ابرکوه به میان می‌آید همه چیز با افسانه آمیخته می‌شود. سرو کهنسال ابرکوه که مسن‌ترین موجود زنده دنیا به حساب می‌آید، حدس و گمان‌ها را به ۴ تا ۵ هزار سال قبل می‌برد.الکساندروف روسی معتقد است که این تنه قطور و شاخه‌هایش حداقل ۴ هزار سال است که دارند سنگینی ۲۵ متر شاخ و برگ بالای سرشان را به دوش می‌کشند؛ هر چند آندره گدار سن‌و سال درخت را ۵ هزار و یک باستان شناس ژاپنی ۸هزار سال می‌دانند. از ابرکوه در کتب و سفرنامه‌های عهد اسلامی، همیشه با صفت بزرگی، وسعت، زیادی جمعیت، فراوانی و بسیاری نعمت یاد شده؛  نمونه‌اش هم کتب «الممالک و المسالک»، «حدود العالم» و «معجم البلدان». ابرکوه در دوران رونق جاده ابریشم یک چهارراه به حساب می‌آمد و سر راه‌هایی که از مرکز کشور می‌گذشت و به جنوب می‌آمد قرار داشت.تنها همین امر کافی بود تا ابرکوه تبدیل به شهری بزرگ و مهم شود. از آنجا که ابرکوه شهر نسبتا آرامی بود و کمتر روی شورش به خود دید، تبدیل به محل سکونت و اقامت عرفا و صوفیان زیادی ازجمله ابوالخیر اقبال شد. همین حالا هم دراویش ابرکوه در محله‌ای به نام درویش‌ها و در کنار مقبره پیر و مرادشان، ابوالخیر اقبال- طاووس الحرمین- سکونت دارند. آقای حمیدرضا شمس اسفندآبادی در کتاب «با من به ابرکوه بیایید»، تعداد آثار تاریخی ابرکوه را ۱۸۰ اثر آورده که در این ۲ صفحه‌ بیشتر از ۹تای آنها را نتوانسته‌ایم جا بدهیم.

دومین درخت باستانی جهان در ایران

t4lbwr13tt2cx4co7ik

هفته گذشته، یکی از سایت های چینی نام ۱۰ درخت کهنسال دنیا را اعلام کرد که در میان آنها، نام سرو ابرکوه در رده دوم این لیست به چشم می خورد. سرو ابرکوه که با ۴هزار سال قدمت در استان یزد قرار دارد، دومین اورگانیسم زنده روی زمین است که بعد از درخت ۴هزار و ۸۰۰ ساله مسوسلاه -در کوهستان‌های کالیفرنیا- در رده دوم کهنسال ترین میراث طبیعی دنیا قرار گرفته است. بعد از سرو ابرکوه، درختی به نام آلرک در پارک ملی شیلی با ۳۶۰۰ سال عمر در ردیف سوم و درخت سروی به نام سناتور با ۳۴۰۰ سال عمر در پارک ملی فلوریدا در رده چهارم قرار دارند. چندی پیش، دانشمندانی از ژاپن و روسیه با بازدید از سرو ابرکوه عمر آن را تا ۸هزار سال برآورد کردند و عده ای از مورخان هم ادعا کردند که نهال این درخت را یافث، پسر نوح کاشته است.

سرو ابرکوه که با نام پارسیک شناخته می شود، یکی از جاذبه های توریستی ایران است که ارتفاع آن بین ۲۸ تا ۳۵ متر برآورد شده و محیط تنه آن در روی زمین به یازده و نیم متر می رسد. در اسطوره‌های ایرانی کاشت این سرو را به زرتشت نسبت می دهند و معتقدند که زرتشت، وقتی در اسفندماه به ابرکوه رسید، بذر سرو را در این دشت کاشت و به مردم این شهر نوید داد که درختی ماندگار در شهرشان خواهند داشت که تاریخ پادشاهان را از سر می گذراند.این در حالی است که چندی پیش، دانشمندانی از ژاپن و روسیه با بازدید از سرو ابرکوه عمر آن را تا ۸هزار سال برآورد کردند و عده ای از مورخان هم ادعا کردند که نهال این درخت را یافث، پسر نوح کاشته است. اما الکساندر روف، دانشمند روسی معتقد است که سرو کهنسال پارسیک بین ۴هزار تا ۴هزار و ۵۰۰ سال عمر دارد. حمدالله مستوفی هم در کتاب نزهت القلوب که در سال ۷۴۰هجری قمری تالیف شده است، درباره این سرو می نویسد: «آنجا سروی است که در جهان شهرتی عظیم دارد. چنانچه سرو کشمیر و بلخ شهرتی داشته و اکنون این از آنها بلندتر و بزرگ تر است.»