اولین

 
 

قلعه تاریخی جونقان

قلعه تاریخی جونقان

جونقان از شهرهای استان چهارمحال و بختیاری که در نزدیکی و در فاصله‌ حدود ۴۰ کیلومتری از شهرستان شهرکرد قرار دارد. این شهرستان در احاطه‌ کوه‌های استان است و یکی از تنگه‌های مشهور به نام «درکش ورکش»، که در راه باستانی «دزپارت»، قرار دارد، در فاصله‌ کمی از این شهرستان قرار گرفته است. منطقه‌ای که وجود آثار و شواهدی همچون طاق‌های سنگی تنگه متعلق به دوران ساسانیان و نیز سنگ نوشته‌ عصر اتابکان که در این دره موجود است، حکایت از قدمت و تاریخ کهن آن دارد. روایتی قدیمی در مورد وجه تسمیه این شهر به جونقان وجود دارد؛ به نظر می‌رسد که «گینه کون»، برگرفته از زبان پهلوی است و از دو بخش «گونه» به معنای «برجستگی»و «خوب» و«گان» که پسوند مکان و به معنای «مانند»، تشکیل شده است. گویا جونقان از سرزمین‌هایی است که دارای منابع آب فراوان، زمین‌های حاصلخیز کشاورزی و نیز مراتع و چراگاه‌های غنی بوده و در مسیر تردد و عبور کاروان‌ها قرار داشته است و به همین دلیل به نام جونقان که معرب گینه گان است، شهرت یافته است. با توجه به قدمت این شهر، حضور آثار تاریخی و جاذبه‌های گردشگری تاریخی در این منطقه از استان، بدیهی است و در این زمینه می‌توان به «قلعه سردار اسعد بختیاری»، که از جمله مشهورترین آثار تاریخی در جونقان است، اشاره کرد. جالب است بدانید که این اثر تاریخی که در فاصله‌ ۴۰ کیلومتری از شهرکرد و در مرکز شهر جونقان قرار دارد، درواقع روزگاری اقامتگاه تابستانی «حاج علی قلی خان بختیاری»، بوده و نقش اساسی و پررنگی در انقلاب مشروطه و فتح تهران به دست بختیاری‌ها ایفا کرده است؛ چرا که مورخان معتقدند که طرح‌ها و برنامه‌ریزی‌های انقلاب مشروطه به فرماندهی سردار اسعد بختیاری در این قلعه صورت گرفته است. درواقع حسین قلی خان ایلخانی و کلب علی خان (عموی وی)، زمانیکه در جونقان به قدرت سیاسی دست می‌یابند، این شهر را به دلیل رشادت‌ها و شجاعت‌های جوانانش به عنوان مرکز قدرت سیاسی خود انتخاب می‌کنند. سپس در زمان‌های بعد، علی قلی خان سردار اسعد در سال‌های پایانی حکومت قاجاریان، تصمیم به ساخت کاخی زیبا و باشکوه روی بقایای منزل پدری خویش که اتفاقا در گذرگاهی قرار داشت، ساخت. برخی معتقدند که بواسطه‌ی ایجاد قراردادهای تجاری بین خان‌های بختیاری و تاجران انگلیس، علی قلی خان سردار، این کاخ را بنا کرد تا هم محل تصمیم‌گیری‌های بزرگ باشد و هم خان‌های بختیاری بتوانند نظارتی کامل بر اجرای دقیق و بدون اشکال این قراردادها، داشته باشند. از جمله‌ی این رخدادها می‌توان به اجتماعات تشکیل شده برای مشروطه و ایجاد قیامی پرقدرت و درنتیجه فتح تهران و اصفهان توسط مردم جونقان و بختیاری‌ها اشاره کرد.

معماری قلعه با الهام‌گیری از معماری جدید فرانسه و مطابق با کاخ‌های اروپایی  قرن ۱۹ میلادی است که دستور آن با هماهنگی امین السلطان، صدر اعظم ناصرالدین شاه قاجار انجام شده است. این کاخ افسانه‌ای در دوران پویایی خود بسیار زیبا و چشم‌گیر بود و هر تماشاگر و ایران‌شناس اروپایی را در نگاه نخست متحیر کرده و زبان تحسین آن‌ها را می‌گشود. هرچند عمارت کاخ در ابتدا به‌گونه‌ای متفاوت از آنچه که در امروز شاهد آن هستیم ساخته شده است؛ و به قول «هانری رنه دالمانی»، زیبایی‌های این کاخ به دلیل معماری چشمگیر و تزئینات انجام شده‌اش، ذهن هر بیننده‌ای را متوجه داستان‌های شهرزاد قصه‌ گو در داستان‌های هزار و یک شب می‌سازد. این کاخ در دوران اوج و پویایی خود دارای باغ‌های بزرگ در اطراف، استخری بزرگ در مرکز، ورودی که به جاده‌ی سنگ‌فرش باستانی مشرف بود، سردری بسیار زیبا و مجلل و تزئیناتی قابل توجه و شگفت‌انگیز از هنر دست اساتید ایرانی همچون آیینه‌کاری و نقاشی دیواری و نیز کتابخانه‌ای بزرگ در این کاخ تاریخی مشاهده می‌شد؛ این در حالی است که متاسفانه امروزه از این کاخ مجلل و دو طبقه، تنها یک سردر و یک شاه‌نشین برجای مانده است. البته عوامل مختلف طبیعی و اجتماعی، در کنار کم‌توجهی در ساخت و سازهای اطراف و نیز استفاده‌های نادرست از این مکان به عنوان پاسگاه ژاندارمری، کتابخانه‌ی عمومی و مدرسه، از عمده دلایل از بین رفتن بخش‌های اصلی این کاخ ارزشمند تاریخی است. معماری قلعه جونقان الهام گرفته از معماری اروپایی و فرانسه نوین است . هرچند مدرسه‌ی اسعد، بخش دیگری از قلعه‌ی جونقان است که در ضلع غربی کاخ سردار اسعد، همچنان پابرجا است و گردشگران می‌توانند هنگام حضور در این اثر تاریخی، از آن نیز بازدید کنند. در طبقه‌ی فوقانی کاخ که به بخش شاه‌نشین شهرت دارد، می‌توان ایوانی با ستون‌های سنگی در سه جهت شمالی، جنوبی و شرقی مشاهده کرد که در مرز‌های اتصال، آجرکاری متنوع و دیدنی اجرا شده است. در بخش غربی، کاخ به صورت یک دیوار یک دست و فاقد ستون و آجرکاری مشاهده می‌شود. درواقع این بخش از کاخ ساده و بدون تجملات است. همچنین در این قسمت از کاخ سردار اسعد اتاق‌ها را با سقفی که به صورت هندسی توفال کوبی شده، پوشانده‌اند. در عمق یک متری از سطح محوطه‌ی کاخ، طبقه‌ی دیگری قرار دارد که طبقه زیرزمین است. برای ورود به این بخش باید از زیر پله هایی که در طبقه‌ی فوقایی تعبیه شده است، استفاده کرد. راهروها و اتاق‌هایی منشعب در این طبقه قرار دارد که سقف تمامی آن‌ها به سبک قمی پوش، طاق‌بندی شده است. سازندگان در هر کدام از اتاق‌ها یک بخاری دیواری با گچبری‌های ساده، ساخته‌اند که درواقع به عنوان انبار خدمتکاران مورد استفاده قرار می‌گرفت.

در کاخ سردار اسعد، تزئینات زیبا و جالبیوجود دارد که برخی از آثار به جا مانده از آنها قابل توجه و تماشایی است. به عنوان نمونه، ستون‌های سنگی در بخش‌های شمالی، جنوبی و شرقی عمارت کاخ و به صورت دوتایی یا جفت در کنار یکدیگر، ۱۲ ستون (۶ ستون دوتایی)، در ایوان شمالی، ۶ ستون دوتایی در ایوان جنوبی و ۶ ستون دوتایی در ایوان شرقی قرار گرفته است. در بخش زیرین ستون ها نیز می‌توان اشکال هندسی به صورت مکعب مستطیل را که با نقش‌های یکنواخت و مزین به گل چند پَر و نیلوفر است، مشاهده کرد. تزئینات زیبایی همچون حجاری، گچبری و آجرکاری، عمارت کاخ سردار اسعد بختیاری را بسیار زیبا و تماشایی ساخته است . نمای خارجی طبقه‌ی زیرین با هنر حجاری استادان ایرانی تزئین شده است. این تزئنیات قطعاتی از سنگ نما، نما و ازاره‌های سنگی ابزارکاری شده با تصاویر هندسی به شکل مستطیل و لوزی است. همچنین در قسمت جرزهای بین پنجره‌ها، لچک، پیشانی و لبه‌ی ایوان نیز می‌توان نقوش اسلیمی و گل بوته را مشاهده کرد. هنر گچبری از دیگر تزئینات صورت گرفته در بخش زیرزمین، طبقه‌ی بالا بوده، دو طرف بخش ورودی اصلی بنای کاخ و سربخاری‌های اتاق‌ها است که زیبا و تماشایی جلوه می‌کند. آجرکاری به شکل‌های مستطیل ساده، گل میخی، لوزی و مربعی در کل سطوح خارجی دیوار غربی از بخش بالای بنا و نیز سطوح پیشانی ازاره‌های سنگی تا بخش انتهایی دیوار و همچنین پخ‌های چهار زاویه قس‌های ایوان‌ها از دیگر تزئیناتی است که هنرمندان سازنده‌ی این اثر ملی، در این بنا اجرا کرده‌ و برزیبایی آن افزوده‌اند. استادکاران و هنرمندانی که ساخت و تزئین کاخ سردار اسعد بختیاری را برعهده داشته‌اند، با به‌کار گیری از روش معرق روی چوب و فلزکوبی، تزئیناتی به صورت گل و بوته را روی درهای ورودی راهروی اصلی در بیشتر فضاهایی که به بخش فوقانی مرتبط است، شکوه و زیبایی چشم‌گیر و قابل توجهی را ایجاد کرده‌اند که در نوع خود ستودنی است. و اما آخرین بخشی که در کاخ با تزئینات زیبا مشاهده می‌شود، سردر ورودی رفیعی است که سازندگان آن را با سقف هلالی در دو طبقه ساخته و در دو طرف آن‌ها، اتاق‌های مخصوص دیده‌بانی و نگهبانی احداث شده است. عمده مصالح استفاده شده در ساخت کاخ، خشت با نمای آجر است که در پیرامون آن ارازه‌های سنگی مستطیلی منقوش و با ارتفاعی بالغ بر ۶۰ سانتی‌متر به‌کار برده شده است.

از نکات جالب توجه در مورد کاخ سردار اسعد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

  • نخستین عمارت در چهارمحال و اصفهان که موتور برق و الکتریسیته در آن کارگذاشته شد.
  • تالیف لغت‌نامه‌‌ دهخدا توسط علی‌اکبر دهخدا، در این کاخ زیبا آغاز شده است.
  • جمع زیادی از پناهندگان سیاسی در زمان جنگ جهانی اول در این کاخ حضور داشتند.

قلعه‌‌ جونقان یا کاخ سردار اسعد بختیاری که از جاهای دیدنی شهرکرد و جونقان به شمار می‌رود، در تاریخ ۵ دی ماه سال ۱۳۵۶ به شماره‌ ۱۵۴۸ به عنوان یکی از آثار تاریخی و ملی به ثبت رسیده است و همواره میزبان گردشگران خارجی و علاقه‌مندان به تاریخ و هویت ایرانیان است.

پارک علمی پروفسور بازیما

JpegHandler.ashx

پارک علمی پروفسور بازیما اولین پارک موضوعی علمی درکشورمان ایران است این پارک در مساحتی حدود ۲۴۰۰ متر در طبقه چهارم مجتمع وصال واقع در منطقه گردشگری سپاد مشهد واقع شده است . در پارک علمی پروفسور بازیما سوار بر ماشین زمان شده تا به ابتدای خلقت جهان رفته و سفری پرهیجان را از آغاز آفرینش تا به امروز تجربه کنیم. با سوار شدن بر زیردریایی اکتشافی سری به دنیای عجیب جانوران زیر دریا خواهیم زد.برای اولین بار در کشور به همراه پزشک پروفسور بازیما با عبور از داخل دهان یک انسان غول پیکر و سفر درون اندام های بدن، به کشف اسرار بدن انسان خواهیم پرداخت. در این پارک از آخرین تکنولوژی ها و تکنیک های تفریحی، کشف استعداد، افزایش و هدایت هوش هیجانی استفاده شده و سعی شده تا بازدیدکنندگان در حین تفریح و سرگرمی، مطالب علمی و آموزنده ای را نیز فراگیرند و خاطره ای خوش و ماندگار در اذهان ایجاد شود که موجب تکرار بازدید از مجموعه پروفسور بازیما گردد.
بازیهای پارک پروفسور بازیما نیز در نوع خود منحصر به فرد می باشد به طوریکه می توان در سیمیلاتور پرواز همچون یک خلبان پرواز روی شهر مقدس مشهد را تجربه نمود. با ژیروسکوپفضایی تست های مقدماتی فضا نوردی و شبه بی وزنی راتجربه نمود. بامریخ نورد بازیما به کاوشگری در سطح مریخ پرداخته و در آسمان نمای خورشیدی (پلانتاریوم) فضای لایتناهی آسمان ها را به نظاره بنشینیم و در آکادمی زیست شناسی مانند یک پزشک به تشریح بدن انسان یا قورباغه پرداخته و مانند یک پرستار از تزریق گرفته تا احیاء قلبی را به صورت عملیانجام دهیم و بالاخره دختر خانمها درفضای خصوصی اتاق ربان صورتی از طریق بازی و سرگرمی پاسخ تمام سوالات مربوط به دوران بلوغ (جسمانی و رفتاری) و یا سئوالات مربوط به جنس مونث را خواهند یافت. پارک بازیما تجربه ای متفاوت و منحصربه فرد است که هرگز فراموش نخواهد شد.
آدرس: مشهد – انتهای بلوار خیام شمالی – مجتمع تجاری وصال – طبقه ۴+ ساعات کار: هر روز هفته از ساعت ۹ الی ۲۲

گور گمنام ایران

200px-gur2

گور، همان فیروزآباد است که تا قبل از حمله اسکندر به ایران، شهر گور نامیده می‌شد. شهری که در ۱۰۰ کیلومتری جنوب شیراز قرار گرفته و یکی از پرجاذبه‌ترین و گمنام‌ترین شهرهای گردشگری ایران محسوب می شود. فیروز آباد یا همان گور، در روزگار کیانیان شهر بزرگی بود و حصاری عظیم داشت. اما اسکندر مقدونی با حمله غارتگرانه اش این شهر را کاملا ویران کرد. با این حال قرن‌ها بعد از اسکندر، اردشیر موسس سلسله ساسانی دوباره گور را احیا کرد تا آنقدر آباد باشد که کفاف زندگی کردن را بدهد. با این حال این شهر که تاریخ پر حادثه ای را از سر گذرانده، در حمله تازیان به ایران دوباره ویران شد. پروفسور دیتریش هوف در حفاری شهرگور فیروزآباد فارس به سازه‌ای دایره‌ای‌شکل رسید که پس ‌از مطالعه، مشخص شد، قدیمی‌ترین نمونه از رصدخانه‌های به‌دست آمده در ایران و از آن دوران ساسانی است. اگر گذارتان به فیروز آباد امروز افتاد سری هم به قلعه دختر، کاخ ساسانی و برج آتشکده و بقایای شهر گور بزنید. کاوش‌های باستان شناسی که برای اولین ‌بار در یکی دو سال گذشته توسط دیتریش هوف، باستان‌شناسی آلمانی در این شهر ساسانی آغاز شده برگ های تازه ای از تاریخ را رو می کند. شهر ساسانی گور در حقیقت اولین شهر دایره‌ای شکل ایران محسوب می‌شود که به دستور اردشیر بابکان ساخته شده. این شهر چهار دروازه اصلی داشته که این دروازه‌ها عبارتند از باب مهر که از طرف شرق، باب بهرام که از طرف غرب‌، باب هرمز که دروازه شمالی محسوب می‌شده و در آخر نیز باب اردشیر که از طرف جنوب باز می‌شده است. از یافته‌های مهم باستان شناسی در شهر گور، کشف دروازه تخت نشین بوده است که شباهت زیادی به سر درهای تخت جمشید دارد. رنگ‌های به کار رفته در این دروازه همچنان سالم هستند و توجه ساسانیان را به استفاده از رنگ های متنوع در معماری نشان می‌دهد. در وسط شهر گور، مناری ۴ گوش با مصالح لاشه سنگ و ملاط گچ به ارتفاع ۳۰ متر احداث شده است. مناره ای که به عنوان سمبل قدرت پادشاه، یا جهت دایره درآوردن و ساختن شهر ساخته شده است. البته عده ای از باستان شناسان هم این محل را نیایشگاه می دانند و عده ای دیگر محل ارتباط با قلعه دختر جهت اطلاع از حملات دشمن. شهر ساسانی گور در حقیقت اولین شهر دایره‌ای شکل ایران محسوب می‌شود که به دستور اردشیر بابکان ساخته شده است.

اولین رصدخانه ایران : قدیمی‌ترین رصدخانه ایران، در کنار نقوش رنگی شاهزادگان ساسانی در شهر گور فیروزآباد قرار دارد. این رصدخانه شاهکاری از دانش ایران در آن عصر محسوب می‌شود. پروفسور دیتریش هوف در حفاری شهرگور فیروزآباد فارس به سازه‌ای دایره‌ای‌شکل رسید که پس ‌از مطالعه، مشخص شد، قدیمی‌ترین نمونه از رصدخانه‌های به‌دست آمده در ایران و از آن دوران ساسانی است. نمونه‌های همانندی از این سازه در دهلی و جیپور هند هست؛ ولی باتوجه به این‌که رصدخانه مراغه مربوط به دوره ایلخانان مغول و نزدیک ۳۰۰ سال پس‌از رصدخانه شهرگور بنا شده است، این سازه، قدیمی‌ترین رصدخانه ایران به‌شمار می‌رود. برج ستاره‌شناسی پیدا شده در شهر گور، از خشت و گل و کاملاً تندرست است. قطری نزدیک ۶۵/۵ متر دارد که روی آن، ۱۲ نشانه از علامت‌های بکار گرفته شده در اندازه ‌گیری‌های رصدی و سکوهایی نموداری، هست. شهر گور در دوران ساسانی و از زمان پادشاهی اردشیر بابکان بنا شده و تا دوران اسلامی در حکومت عضدالدوله دیلمی بر فارس که نام آن به فیروزآباد تغییر می‌کند، اهمیت فراوانی داشته است. فارس در سده چهارم هجری قمری یکی ‌از پیش‌تازان دانش اخترشناسی در سراسر ایران بوده و شهرگور نیز در این سده، هنوز اهمیت داشته است. حتی ابوریحان بیرونی هم نوشته که رصد دایره البروج با وسیله‌ای به قطر ۱۲۳ سانتی‌متر در شیراز انجام شده که آن وسیله را در سازه به‌دست آمده در شهرگور، کار می‌گذاشتند.

نماد اسلام در‌آفریقا

a11442317274102a

در «بحارالانوار» حدیثی از پیامبر اسلام(ص) نقل شده که در آن از «قیروان» به عنوان منبری از منبرهای بهشت نام برده شده است؛ شهری که، نامش را از واژه فارسی «کاروان» گرفته و در اشعار حافظ و مولانا و دیگر شعرای بزرگ ایرانی وارد شده است. قیروان (Qayrawan) در تونس قرار دارد و به زعم مسلمانان سنی، بعد از مکه، مدینه و بیت‌المقدس، چهارمین شهر مقدس اسلام است؛ گرچه شیعیان، شهر نجف اشرف در عراق را شایسته این مقام می‌دانند، اما صرف نظر از این موضوع، اهمیت قیروان در جهان اسلام به دلیل موقعیت جغرافیایی و تاریخی‌اش و عالمان و محدثانی که در این شهر پرورش یافته‌اند، چنان پررنگ است که آشنایی با آن را اجتناب‌ناپذیر می‌کند. قیروان، بی‌شک نماد تمدن اسلام در آفریقا است، نخستین شهری که اعراب مسلمان پس از ورودشان به آفریقا در این قاره بنا نهادند و بعد از توسعه آن مسلمانان بیشتری در آن سکونت پیدا کردند و کم‌کم شهرت علمی و دینی آن در سراسر عالم اسلام پراکنده شد.

میراث جهان اسلام : شهر قیروان که اکنون جزو میراث جهان اسلام به شمار می‌آید و سال ۲۰۰۹ به عنوان پایتخت فرهنگی جهان اسلام انتخاب شد، در دوران فتوحات اسلامی نقش استراتژیک ویژه‌ای داشت. عقبه بن نافع سردار سپاه اسلام، آفریقای شمالی را در سال ۵۰ هجری (۶۷۰ میلادی) که آغاز فتوحات اسلامی در آفریقا بود، فتح کرد و شهر قیروان در تونس را بنا کرد. او این شهر را به منظور استقرار مسلمانان ساخت تا بتواند اسلام را در آفریقا اشاعه دهد. از این رو این شهر آغازگر تاریخ تمدن اسلام در مغرب عربی است. او زمانی که وارد این شهر شد اهالی قیروان را جمع کرد و گفت: «خداوند این شهر را سرشار از علما و فقها گرداند و با اسلام عزت یابد. پروردگارا، این شهر را از هتک حرمت و آتش برحذر دار!» از آن دوران به بعد قیروان به شهری مترقی شهرت یافت بویژه در دوران اغالبی‌ها (سلسله اغالبی) که مرکز علم و فرهنگ بود و بیشتر اندیشمندان و علما از شهرهایی چون بغداد، کوفه، بصره و حتی یونان به این شهر می‌آمدند تا علوم مختلف را در آن فراگیرند. اغالبی‌ها قیروان را به عنوان پایتخت برگزیدند و تمام تلاش خود را برای آبادانی آن به کار بردند و قیروان مرکز تمدن و فرهنگ طی عصرهای مختلف شد. از ویژگی‌های این شهر می‌توان به ساخت بیت‌الحکمه به عنوان نخستین دانشگاه اسلامی که مرکز تجمع اندیشمندان و علمای بزرگ جهان بود اشاره کرد، که فعالیت‌های علمی و فکری بسیاری در آن شکل می‌گرفت. به طوری که شیخ سحنون و مالک بن انس علمای بسیاری را پرورش و رشد دادند. همان‌طور که کوردوبا (قرطبه) در اندلس و فاس در مراکش مراکز علمی مسلمانان بودند، قیروان نیز از نخستین مراکز علمی در آفریقا بود و نقش کلیدی در تدریس و پرورش و اشاعه علوم دینی داشت. معماری این شهر در دوران فاطمی‌ها به اوج خود رسید به طوری که بناهای تاریخی به منظور ارائه ابعاد معنوی علمی و معرفتی این شهر ساخته شد و به شهری دینی تبدیل شد که فعالیت‌های دینی آن در ماه مبارک رمضان و میلاد پیامبر اکرم(ص) بسیار برجسته بود.

a42542317274102a

اولین مسجد آفریقا : هر چیزی در قیروان با عظمت و بزرگی اسلام ساخته شد. بویژه مسجد عقبه بن نافع به عنوان بزرگ‌ترین آثار اسلامی در آفریقا به شمار می‌رود. این مسجد با برخورداری از تزئینات زیبا و برجسته یکی از آثار باستانی و مفاخر مهم جهان اسلام است که نه‌تنها الگویی برای ساخت مساجد آفریقایی بود، بلکه بسیاری از معماران غربی نیز از آن الهام می‌گرفتند. به عنوان نمونه بزرگ‌ترین مسجد مسلمانان در پاریس نیز بر اساس معماری این مسجد ساخته شده است. مسجد عقبه بن نافع سال ۵۵ هجری ساخته شد. این مسجد در ابتدا بسیار کوچک بود و سقف آن روی ستون‌ها به صورت مستقیم قرار داشت، اما با گذشت زمان و در مراحل مختلف تاریخ اسلام ضمن تغییرات بسیار با تزئینات زیبا آراسته شد. شکل خارجی مسجد به گونه‌ای است که بیننده تصور می‌کند، دژی مستحکم در اطرافش قرار دارد و از آن حفاظت می‌کند. اولین کسی که پس از عقبه بن نافع مسجد جامع را ترمیم و بازسازی کرد، حسان بن نعمان غسانی بود که همه مسجد جز محراب آن را تخریب کرد و در سال ۸۰ هجری مسجدی با ستون‌ها و زیرساخت‌های بسیار مستحکم بنا کرد. در سال ۱۰۵ هجری، والی وقت قیروان زمین شمالی مسجد را خرید و به آن ضمیمه کرد، همچنین مکانی برای وضو اختصاص داد. سپس گلدسته‌ای برای مسجد در بخش دیوارهای شمالی آن کنار چاه جنان ساخت. در سال ۲۲۱ هجری زیاده‌الله بن اغلب دومین پادشاه اغلبی‌ها به تخریب بخش‌هایی از این مسجد پرداخت و علاوه بر توسعه، به ارتفاع سقف‌های آن اقدام کرد. سپس قبه‌ای تزئینی با سنگ‌های مرمر بر استوانه محراب ساخت. وی درصدد بود تا محراب را تخریب کند، اما فقهای قیروان به او اعتراض کردند. از این رو وی محرابی جدید با سنگ مرمر و با تزئینات بسیار زیبا بنا کرد. در سال ۲۴۸ هجری احمد بن محمد اغلبی به تزئین منبر و دیوار محراب با سنگ‌ها و آجرهای تزئینی اقدام کرد. در سال ۲۶۱ هجری نیز به توسعه صحن مسجد و ساخت قبه باب‌البهو پرداخت. در این مرحله مسجد به زیباترین درجه زیبایی خود رسید. در سال ۴۴۱ هجری معز بن بادیس به ترمیم مسجد و تجدید بنای آن اقدام کرد و در ساخت آن از هنر معرق‌کاری بهره جست که تا امروز در کناره‌های محراب مسجد وجود دارد. پس از جنگ هلالیه، حفصی‌ها به تجدید بنای مسجد اقدام کردند. مسجد امروز مقیاس‌های اولیه که ابراهیم بن احمد اغلبی تعیین کرده بود را حفظ کرده است، به گونه‌ای که طول زمین مسجد ۱۲۶ متر، عرض آن ۷۷ متر، طول نمازخانه ۷۰ متر، عرض آن حدود ۳۸ متر، طول صحن ۶۷ متر و عرض آن ۵۶ متر است. نمازخانه مسجد تقریبا نیمی از مساحت مسجد را در بر گرفته است.

۵ گنبد و ۱۱ دروازه : مسجد عقبه بن نافع،‌ ۵‌ گنبد و ۱۱ ‌دروازه‌ ورودى‌ دارد. گلدسته این مسجد از زیباترین گلدسته‌هایی است که مسلمانان در آفریقا آن را بنا کردند و همه گلدسته‌هایی که پس از آن در کشورهای آفریقایی ساخته شدند بر اساس این مسجد بود و جز در موارد نادر با آن اختلاف ندارند. گلدسته‌های این مسجد با دیگر گلدسته‌های مسجد تونس، الجزایر و کشورهای آفریقایی همچنین گلدسته مسجد جیوشی مصر شباهت بسیاری دارد. گلدسته این مسجد دارای ویژگی خاصی است، به گونه‌ای که از ۳ طبقه که هر کدام به شکل مربع هستند، تشکیل شده است که طبقه دوم کوچک‌تر از اول و طبقه سوم کوچک‌تر از دوم است. ارتفاع گلدسته‌ها به ۳۱ متر و نیم می‌رسد. گفته می‌شود که این مناره یکباره ساخته نشده‌ است. بخش اول آن که مستحکم‌تر است، در دوران هشام بن عبدالملک ساخته و بخش‌های دوم و سوم نیز بعدها تکمیل شد. معماری آن به گونه‌ای است که بخش زیرین با استحکام بیشتر توانایی نگهداری بخش‌های بالاتر را دارد. این مسجد دارای ۲ قبه است. قبه محراب که از قدیمی‌ترین قبه‌های ساخته شده در کشورهای آفریقایی است، قبه باب‌البهو که ورودی به صحن مسجد بوده و بسیار زیبا تزئین شده است، ۲ قبه که از ورودی نمازخانه در شرق و غرب ساخته شده‌اند، قبه‌ای که در جهت غربی مسجد و قبه‌ای که بر بالای گلدسته قرار دارند، قبه‌های این مسجد را تشکیل می‌دهند.

تپه سیلک کاشان

-های-سیلک-کاشان-1389541302

سیلک نام اولین تمدن شهر نشینی ایران مرکزی در کاشان است که در ۳ کیلومتری جنوب غربی این شهر قرار دارد قدیمی‌ترین خاستگاه تمدن بشری را سیلک کاشان عنوان می‌کنند، یعنی اولین جایی که شهر نشینی شکل گرفت، آنجا که آریایی‌ها اولین تمدن شهر نشینی را ایجاد کردند. تمدن اقوام تپه‌های سیلک در ۲۵۰۰ سال پیش مغلوب تمدن آریایی شد که آثار آنها در طبقات مختلف حفاری از قبیل ظروف لوله‌دار بلند با نقش اسب و خورشید و اسلحه آهنی و شمشیر و نیزه‌های بلند کشف شده است.محوطه باستانی سیَلْک که در منطقه فین کاشان واقع شده قدمتی در حدود ۷ هزار سال دارد. محوطه باستانی سیَلْک در ضلع جنوب‌غربی کاشان و در سمت راست جاده کاشان به فین قرار دارد و از دو تپه? شمالی و جنوبی که در فاصله ۶۰۰ متری یکدیگر قرار دارند و دو گورستان تشکیل شده است.یکی از گورستان‌ها که گورستان الف نامیده می‌شود ۳۵۰۰سال قدمت دارد و در ۲۰۰ متری جنوب تپه جنوبی واقع شده است که امروزه روی آن بلواری احداث شده است. گورستان دیگر که گورستان ب نامیده می‌شود ۳۰۰۰سال قدمت دارد و در زیر باغ‌ها و زمین‌های کشاورزی ضلع غربی تپه‌ها قرار دارد. تپه سیلک در حقیقت زیگورات یا محل عبادت اقوام باستانی بوده است که از گل رس و سفال ساخته شده است.این بنای تاریخی تا سال ۱۳۱۰ شناسایی نشده بود و در میان مردم کاشان به شهر نفرین شده معروف بود تا اینکه با کاوش‌های باستان‌شناسان کشف شد. در خرابه‌های تپه باستانی سیلک چند اسکلت انسان و ظروف قدیمی پیدا شده که این اشیاء در موزه‌های لوور فرانسه، موزه? ملی ایران و موزه باغ فین و موزه‌ای در جنب این بنای باستانی قرار داده شده است.این تپه تاریخی در ۲۴ شهریور ۱۳۱۰ با شماره۳۸ در فهرست آثار تاریخی و ملی ایران به ثبت رسید.

قدمت قدیمی‌ترین آثار به دست آمده از تپه شمالی به حدود ۷۵۰۰ سال قبل می‌رسد و آخرین آثار مکشوفه از تپه جنوبی مربوط به۵۰۰۰ سال قبل است. این منطقه مسکونی در جوار بقایای دریای تتیس (دریای عظیمی که تمام فلات مرکزی ایران و افغانستان را در برگرفته بوده) قرار گرفته و شاید با خشک شدن آرام دریا و پدید آمدن خشکی‌های حاصلخیز، انسان‌هایی را که احتمالا در ارتفاعات زندگی می‌کرده‌اند، به سمت خود کشانده است. این تپه در نگاه اول یک تپه خاکی است و جاذبه‌ای برای دیدن، آن هم در گرمای شهر کاشان ندارد ولی با کمی توجه به قدمت و شناخت تاریخ، آنوقت این تپه دالانی برای ورود به دنیایی دیگر محسوب خواهد شد. مسکن انسان در این ناحیه نخست به صورت کوه‌ها، یا خانه‌های محقری که از نی و شاخه‌های درخت ترکیب یافته بود، ساخته شد و بعدها روی نی و شاخه‌های درخت گل مالیدند و یا دیوارهای خانه را با چینه بالا بردند ولی خیلی زود برای بالا بردن دیوارها از خشت خام استفاده کردند.

در ابتدا خشت‌ها را بدون قالب می‌ساختند، ولی بعداً برای ساختن آن قالب به کار بردند،  توانستند خشت‌ها را یک اندازه و منظم بسازند. در داخل خانه‌ها دیوارها را با گل اخری رنگ می‌کنند. و مردگان را در زیر کف اتاق‌ها که آجر فرش یا سنگ فرش نبود، دفن می‌نمودند.مردگان را در این قبرها به صورت «چمپاته» به خاک می‌سپردند و همراه آنها در گورشان اشیایی قرار می‌دادند و این اشیا در بعضی از گورها پر ارزش و زیاد بود و در بعضی دیگر کم و بی‌ارزش. ذوق و سلیقه هنری این مردم از روی حکاکی‌های آنها که نخستین بار روی استخوان انجام گردیده‌است و از روی نقوش سفالشان ظاهر می‌گردد. سیلک تنها مکان تاریخی در فلات ایران است که مدارک نوشته از دوران پیش از هخامنشی در آن پیدا شده ولی خطی که هم‌زمان با آغاز تاریخ در ایلام به وجود آمده‌بود، تحت نام پرتو ایلامی شناخته شده است.