چالوس

 
 

برج تهمینه

12729848_229

برج آرامگاهی میدانک یا برج تهمینه از مهم‌ترین آثار تاریخی و جاهای دیدنی کرج است که در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. بنای آرامگاهی معروف به برج میدانک که در نزد اهالی به برج تهمینه شهرت دارد، مدفن یکی از قلعه‌بانان یا اعضای خاندان پادوسپان (۹۷۵- ۱۰۱۴ هجری شمسی) از حکام محلی منطقه رویان در خلال قرن‌های هشتم تا نهم هجری قمری است و شبیه بناهای دوران مغول ساخته شده است. شیوه ساختمانی بنا، آن را در ردیف برج‌­های آرامگاهی قرن هفتم هجری قرار می­‌دهد. این برج در کیلومتر ۶۰ جاده کرج به چالوس و در روستای میدانک واقع شده است و قدمت آن به دوره تیموری بازمی‌گردد. بنای سنگی برج میدانک یا برج تهمینه، مقبره‌ای است با پلان ۸ ضلعی با یک ایوان پیش آمده در سمت غرب، پهناوری ورودی ایوان حدود ۳ متر است و با ضخامت دیوارهای طرفین به ۶۰ متر می‌رسد. فضای داخلی برج دارای پلان مربع شکل است که چهار قوس عقب نشسته آن در هر ضلع، پلان چلیپایی را در ذهن تداعی می‌کند. بنا دارای تزییناتی از جمله کاربندی و قطاربندی‌های داخل فضای ایوان و بقعه است. پوشش برج به صورت گنبدی دوپوش مخروطی و رک بوده است که در حال حاضر، پوشش بیرونی از بین رفته و تنها پوش زیرین باقی مانده است. مصالح به کار رفته در ساخت برج نیز، سنگ، گچ و نوعی ملاط ساروج است.

مرداب هسل مازندران

40535718_242366346476249_2979968647365781487_n

مرداب هسل یا تالاب کنیچال یکی از جاذبه‌های شگفت‌انگیز چالوس است که همچون زیبایی خفته در میان جنگلی سرسبز با درختان سربه فلک کشیده و انبوه پنهان است. برای رسیدن به این مرداب رویایی و زیبا باید در دل جنگلی سحرانگیز پیاده‌روی کنید و هرچه به‌سمت آن پیش بروید، متوجه اسیدی شدن و ترش مزه بودن هوا خواهید شد و این نوید دهنده نزدیک شدن به این مکان شگفت‌انگیز است. وقتی به مرداب هسل برسید، خواهید دید که درختان و گیاهان همچون مرواریدی آن را احاطه کردند و جلوه و زیبایی خاصی به آن بخشیده‌اند. این مرداب در ارتفاع ۲۵۰ متری از سطح دریا قرار دارد و مساحت آن در زمانی که بیشترین آب را دارد، کمتر از یک هکتار است. در مطالعات و اندازه‌گیری‌های سال ۱۳۸۵، مساحت مرداب حدود ۳,۸۰۰ متر بوده است. عمق آب در این بازه در عمیق‌ترین نقطه که در سمت جنوب غربی قرار داشت، ۲/۳۰ متر و عمق آن با اتکا به داغ‌آب موجود بر تنه درختان و سنگ‌ها در زمان ظرفیت کامل ۴/۴۰ متر بوده است. در گذشته حجم آب هسل بیشتر بود و در بعضی از نقاط عمق به بیش از ۱۵ متر نیز می‌رسید. آب مرداب هسل از کف و کانون آن می‌جوشد و هیچ رود یا جویباری به آن نمی‌ریزد. در پایین دست تالاب چشمه‌ای از زیر درختی کهنسال می‌جوشد و در واقع این چشمه زیرآب هسل محسوب می‌شود. در سمت شرقی مرداب شیاری وجود دارد که هنگامی که به‌ندرت آب سر ریز می‌کند، از آن شیار به‌سمت دره چالوس رود سرازیر می‌شود. پرحجم‌ترین آب موجود در مرداب هسل از ریزش باران‌های موسمی است که در نیمه دوم فصل پاییز آغاز می‌شود و تا اواسط بهار ادامه می‌یابد. این مرداب در بعضی از سال‌ها کم آب می‌شود و آب آن تاکف فرو می‌نشیند.

در مرداب هسل گویی زندگی ساکن است و زمان در آرامش و سکون سپری می‌شود. در این مرداب هیچ موج و حرکت آبی وجود ندارد و سطح آن به‌اندازه نیم سانتی‌متر با جلبک پوشیده شده و هیچ جای درزی باقی نمانده است. این جلبک‌ها در قسمت‌هایی که زیر سایه درختان قرار دارند به رنگ سبز دیده می‌شوند و هرچه به کانون مرداب نزدیک‌تر می‌شوند نارنجی و در نهایت در برابر نور خوشید به رنگ سرخ روشن در آمده و جلوه‌گری می‌کنند. مرداب هسل در گذشته زیستگاه جانوران و حیوانات متعددی بوده است؛ اما امروزه با برهم خوردن اکوسیستم مرداب، این گونه‌ها دیگر دیده نمی‌شوند یا کمتر هستند. شاید دلیل این اتفاق باز شدن پای گردشگران به این منطقه با احداث جاده در دل جنگل باشد. لاک‌پشت‌ها، وزغ‌ها و زالوها از جمله جاندارانی هستند که در هسل زندگی می‌کردند؛ ولی اکنون کمتر به چشم می‌خورند. در این مرداب ماهی زندگی نمی‌کند؛ اما زیستگاه ایدئالی برای دوزیستان است. این مکان در گذشته آبشخور حیواناتی چون یوزپلنگ و پلنگ نیز بوده است. منطقه مرداب هسل قبل از ملی شدن جنگل‌ها و مراتع آن، از چراگاه‌های احشام مردمان روستاهای سینوا، طلاجو و سینوا چشمه بود. درختان ممرز، انجیلی، راش، داغداغان، آزاد، شمشاد و بعضی درختان میوه جنگلی مانند سیب ترش جنگلی، انگور جنگلی، انجیر، انار و انواعی از گیاهان دارویی مثل بابونه، فشکی واش، زِمِنج پوشش گیاهی مرداب هسل را تشکیل می‌دهند.

وجه تسمیه مرداب هسل : مرداب هسل به نام‌های متعددی چون کنیچال، کنّو چال، گَن اُچال، مِهاز چال، مشل و هسل شناخته می‌شود که از این میان، اسامی مشل و هسل معروف‌ترند. واژه هسل نیز به معنی آب راکد و آبگیر فصلی است و در گویش تبری کلارستاقی برای هر آبگیری از این کلمه استفاده می‌کنند. مرداب هسل یکی از جاهای دیدنی چالوس استان مازندران است. این مرداب در جنوب دو روستای طلاجو و سینوا در ۱۰ کیلومتری جنوب غربی شهر چالوس، ۱۵ کیلومتری شمال غربی شهر مرزن آباد و در عمق جنگل معروف مشل موزی قرار دارد. جنگل مشل موزی به نام‌های مشعل، فین یا محمد آباد نیز شناخته می‌شود. این جنگل از جنوب به جنگل‌های سوته لار و منطقه کردشت، از شمال و شمال غرب به گاوسرای قدیمی مشعل و منطقه مشعل موزی و از مشرق به منطقه مشعل لات منتهی می‌شود.

برای دسترسی به مرداب هسل، ‍۱۰ کیلومتر مانده به شهر چالوس بعد از پلیس راه، اولین فرعی خاکی را پیش بگیرید که جاده‌ای جنگلی است و به‌سمت روستای سینوا می‌رود. در این مسیر، بعد از عبور از پل رودخانه (یعنی مسافتی حدود ۳۰۰ متر)، به یک دوراهی می‌رسید که باید مسیر سمت راست را انتخاب کنید تا به مرداب رویایی هسل برسید. بعد از رسیدن به نزدیکی مرداب هسل باید خودروی خود را پارک کنید و بقیه مسیر را با یک پیاده‌روی سبک در حدود ۴۵ دقیقه در دل جنگل ادامه دهید. اگر اهل پیاده‌روی نیستید یا برایتان سخت است، می‌توانید با خودروهای آفرود، وانت و نیسان مردم محلی‌ منطقه این راه را تا پای مرداب طی کنید. با توجه به دشوار نبودن مسیر پیاده‌روی، پیشنهاد می‌کنیم که قدم‌زدن در جنگل و تماشای زیبایی‌ها و لذت بردن از هوای روح‌انگیز آن را از دست ندهید.

مرداب هسل در پاییز : پیشنهاد می‌کنیم اگر عاشق شاه فصل‌ها هستید، در پاییز به تماشای مرداب هسل بروید. در فصل پاییز این مرداب به مانند تابلوی رنگارنگ و چشم‌نوازی از طبیعت است. در پاییز زیبایی هسل دوچندان می‌شود و مهمانی از رنگ‌های قرمز، صورتی و نارنجی در آن برپا می‌شود.

مرداب هسل در زمستان : مرداب هسل در فصل زمستان نیز جلوه و زیبایی خاص خود را دارد و همچنان می‌توانید آن را به رنگ‌های صورتی و نارنجی مشاهده کنید. در این فصل شاخه‌های بسیاری از درختان انجیلی و ممرز (یا کُرزِل) همچنان سبز هستند؛ انبوهی از گیاهان درخت‌زی معروف مثل «دارواش» نیز سرسبزی سر شاخه‌ها را حفظ می‌کنند.

ورژن خلوت چالوس!

%db%8c%d9%88%d8%b44

باید حدود ۵۰ کیلومتر از چالوس به سمت شرق بروید تا بعد از گذر از نوشهر و پارک جنگلی سی سنگان به شهری به نام رویان برسید. شهری که هنوز بعضی از اهالی آن را به نام قدیمش، علمده می شناسند. شهر رویان که همیشه به دلیل بازارهای فصلی بزرگ وپر رونقش شناخته می شود، یکی از زیباترین جاذبه های طبیعتی شمال کشور را دارد؛ آبشار آب پری که در ارتفاعات رویان قرار گرفته و مسافران زیادی را در فصل گرما به خود جذب می کند. برای دیدن آب پری باید جاده را از میانه جنگل وسیعی دنبال کنید که به همین نام معروف است. جنگلی که خوشبختانه بیشتر قسمت های آن بکر و دست نخورده به نظر می رسد. جاده آب پری هم عرض جاده چالوس است اما اطراف جاده آنقدر فضای صاف و باز برای اطراق کردن وجود دارد که هر گردشگری به راحتی می تواند گوشه دنجی برای خود پیدا کند. انتهای این جاده جنگلی-کوهستانی به کجور ختم می شود که از طریق کجور نیز دسترسی به «کندلوس»، «دوآب» و «مرزن آباد» و… فراهم است. در طول مسیر همچنین یک خروجی برای اتصال به یوش (زادگاه نیما یوشیج) و بلده وجود دارد اما پیش از اینها پارک جنگلی رویان و آبشار آب پری قرار گرفته اند. جاده آب پری هم عرض جاده چالوس است اما اطراف جاده آنقدر فضای صاف و باز برای اطراق کردن وجود دارد که هر گردشگری به راحتی می تواند گوشه دنجی برای خود پیدا کند.

در طول مسیر ابتدا به پارک جنگلی رویان می رسیم. این پارک که فاصله زیادی از شهر رویان ندارد، تقریباً از تمامی امکانات بهداشتی اولیه (از قبیل آب آشامیدنی و سرویس های بهداشتی) برخوردار است. آلاچیق هایی برای استراحت تدارک دیده شده است و وسایل بازی برای کودکان نیز وجود دارد. امنیت پارک هم توسط واحد نیروی انتظامی مستقر در پارک برقرار است و اگر بتوانید شب های سرد جنگل را تحمل کنید محل مناسبی برای اقامت چند روزه است. در ادامه جاده، از پارک که بگذرید و حدود پنج کیلومتر بالاتر بروید به آبشار آب پری می رسید. این آبشار درست در کناره جاده قرار گرفته است البته آنچه آبشار آب پری نامیده اند شباهت چندانی به آبشار ندارد. بخشی از سنگ های کوه در اثر رانش زمین در شیب تند کوه جمع شده است و آب بسیار اندکی از لابلای این سنگ ها جاری است. اما با این حال آنقدر فضای باطراوتی ایجاد کرده که گردشگران زیادی در ایام تعطیل و آخر هفته سری به آن می زنند. جاده را که ادامه دهید و از آبشار آب پری بالاتر بروید، مناظر از این هم زیباتر می شوند و هوا از این هم خنک تر و البته به همین نسبت از تعداد ماشین های جاده کمتر می شود. هر چند که شهرک سازی و تاراج زمین های کوهستان در اینجا هم کم کم به یک اپیدمی تبدیل شده است اما اگر از شهرک ها بالاتر بروید، مناظر بکر باز هم بیشتر می شوند. تا جایی که شما باشید و خنکای نسیم و سرسبزی بی پایان و سکوتی که با چهچه پرندگان و صدای دارکوب و گله های دور دست می شکند!

جاده چالوس؛ چهارمین جاده زیبای دنیا

9215921768981201499524715867156249277163

جاده چالوس شاید از معدود جاده های ایران باشد که عبور از آن بهانه رسیدن به یکی از اماکن گردشگری نیست! این جاده خودِ منطقه گردشگری است! چهارمین جاده زیبای دنیا که صرف نظر از زیبایی رویایی اش، یکی از مهم‌ترین مسیرهای ارتباطی کشور هم محسوب می شود. این جاده از شمال به استان مازندران و شهرستان چالوس، از شرق به شهرستان تهران و شمیرانات، از غرب به منطقه طالقان و از جنوب به شهر کرج می رسد. جاده‌ای با قدمت بیش از نیم قرن که با پیچ و خم‌های متعدد در دل کوه و زیبایی‌های بکر طبیعی سفری خیال انگیز را برای مسافران رقم می زند. رودخانه کرج که به موازات جاده کرج چـالوس امتداد دارد، سد کرج و روستای کوچک و زیبای واریان که مثل جزیره‌ای کوچک در آن سوی آب سدکرج قرار گرفته، زیبایی‌های این جاده را چند برابر می کنند. شاید جالب باشد اگر بدانید که جاده کرج – چالوس در هر فصل به رنگی درمی‌آید و گاه تضاد رنگ‌ها چنان مناظر باشکوهی را مقابل چشمانتان می آورد که هر لحظه ممکن است دچار توهم خواب بودن و خواب دیدن شوید! از سال ۱۳۱۲ که جاده کرج – چالوس مورد بهره برداری قرار گرفت تا مسیر تهران به ساحل دریاچه خزر هموار و کوتاه شود، کم کم انواع رستوران‌ها و واحدهای اقامتی و پذیرایی هم در کنار این جاده شکل گرفتند. این در حالی بود که ساخت سد امیر کبیر کرج هم در سال ۱۳۴۰ به جاذبه های این جاده اضافه کرد و در زمان کوتاهی این جاده به یکی از تفریحگاه‌های مهم گردشگری کشور تبدیل شد. زیبایی و خاطره انگیز بودن جاده کرج – چالوس تنها به طبیعت شگفت انگیز و سوغات آن محدود نمی‌شود. این جاده تپه‌های باستانی و روستاهای تاریخی ای دارد که گاه قدمت آن به هزاران سال می رسد . این بار اگر سری به جاده چالوس زدید، از محصولات و سوغات روستاییان این جاده هم سراغی بگیرید. انواع ترشی خانگی، قره قروت، سیر ترشی، عسل کوهستان، مربای عسل، عسل رس بسته، انواع ماست محلی بدون، سرکه سیب محلی، کره محلی، پنیر گوسفندی، انواع شیره انگور، سبزی های کوهی مانند و الک، قارچ و گلپر خشک و ترشی و… سوغاتی های خوشمزه ای هستند که برای چند روز هم که شده طعم خوراکی های صنعتی و کارخانه ای را از یادتان خواهند برد.

90588_982

اما زیبایی و خاطره انگیز بودن جاده کرج – چالوس تنها به طبیعت شگفت انگیز و سوغات آن محدود نمی‌شود. این جاده تپه‌های باستانی و روستاهای تاریخی ای دارد که گاه قدمت آن به هزاران سال می رسد. تونل‌های تو در تو و طولانی هم یکی دیگر از جاذبه های جاده کرج چالوس هستند که در میان آنها حتما نام تونل کندوان را شنیده اید. معروفترین و طولانی ترین و یازدهمین تونل جاده چالوس! بعد از این تونل است که جاده چالوس از خطه کرج خارج شده و به سوی وادی مازندران در آن سوی دیگر سلسله جبال البرز به سوی دریا سرازیر می‌شود. یعنی بعد از طی ۷۹ کیلومتر از شروع جاده. جالب است بدانید که تا اواخر دوره قاجار، اصلا جاده کرج – چالوس وجود نداشته و تنها یک مسیر خاکی و مالرو، راه دسترسی به روستاهای این‌ منطقه را تشکیل می داده است. اما این راه ناهموار آنقدر طولانی نبود تا ارتباط شمال و جنوب کشور را میسر کند. اسناد و منابع تاریخی نشان می دهند که آثار باستانی با معماری‌های جالب و همچنین تپه‌های باستانی زیادی در حاشیه شرقی و غربی جاده کرج – چالوس قرار گرفته اند که از جمله آن ها می‌توان به بقایای قلعه‌ها و دژهای استواری مثل شاه دژ، قلعه دختر شهرستانک، قلعه تنگه کسیر، قلعه ری زمین و امامزاده های تاریخی با معماری های زیبا اشاره کرد. این جاده رودخانه های شیرین و متعددی مثل رودخانه‌های وارنگه رود و شهرستانک است که همه و همه شاخه‌هایی از رودخانه اصلی کرج هستند. البته جاذبه های این جاده به همین جا ختم نمی شود. اماکان تفریحی دیگری هم در کنار جاده کرج – چالوس هستند که اوقات خوشی را برای خانواده ها دست و پا می کنند. پیست اسکی در دیزین و پیست اسکی خور و روستاهای بسیار زیبای خور، آسارا، گچسر و واریان که به عنوان روستاهای هدف گردشگری کرج هم معرفی می شوند. این در حالی است که چشمه وله در ۷۰ کیلومتری شمال شرق کرج در روستای وله، چشمه گل کیله در شمال کاخ شهرستانک در کوههای بشم آهار و هفت چشمه در اوایل جاده چالوس از جاذبه های توریسم درمانی جاده کرج – چالوس به شمار می روند.