منطقه حفاظت شده رودخانه تجن در موقعیت جغرافیایی N3646 E5307 در استان مازندران واقع است. این رود، از کوه نیرآباد سرچشمه می گیرد و پس از طی مسیری کوهستانی وارد دره تجن می شود و سپس در امتداد مسیر کیاسر – ساری به طرف شرق ساری جریان پیدا می کند و به دریای خزر سرازیر می شود. در مسیر این رودخانه به دلیل هم جواری جاده با رودخانه می توان چشم اندازهایی زیبا مثل دره، شالیزار، جنگل و پل های ویژه نواحی روستائی – جنگلی را تماشا کرد. این رودخانه دارای انواع ماهی قزل آلا و ماهی آزاد در بالادست است و انواع کپور نیز در پایین دست رود وجود دارد که با داشتن پروانه شکار، صید آن مجاز است.

تجن از رودخانه های٬ مهم حوزه آبریز دریای مازندران می باشد که از ارتفاع ۳۲۵۱ متری کوههای هزار جریب در دامنه شمالی سلسله جبال البرز در جنوب شهرستان ساری از چشمه های متعددی در دهستان پشتکوه سرچشمه میگیرد٬ که از شمال به دریای خزر ٬ از شرق به حوزه رودخانه دارابکلا و نکاء رود ٬ از جنوب به استان سمنان و از غرب به حوزه سیاهرود و رود خانه تالار محدود می شود . طول شاخه اصلی رودخانه ۱۷۲ کیلومتر و سه شاخه اصلی آن دودانگه و چهاردانگه و ظالمرود نام دارند که بر روی شاخه دودانگه سد مخزنی شهید رجایی و سد خاکی فریم اجرا شده است و در مسیر شمالی تا رسیدن به دریای خزر از شهرستان ساری می گذرد . مساحت حوزه آبریز تا ایستگاه کردخیل واقع در پایاب رودخانه حدود ۴۰۰۰ کیلومتر مربع میباشد که حدود پنجاه درصد آن مناطق کوهستانی پوشیده از جنگل است و رژیم جریان رودخانه برفی – بارانی بوده که دارای جریان پایه ای دائم میباشد و میزان متوسط سالانه دبی رودخانه ایستگاه کردخیل در دوره شاخص آماری (۴۹-۱۳۴۸الی۸۰-۷۹)۶/۱۴ متر مکعب در ثانیه که آورده سالانه آن ۴۶۰ میلیون متر مکعب میباشد. متوسط بارندگی سالانه حوزه در دوره آماری ۴۰ ساله (منتهی سال ۸۰-۷۹) به میزان ۵۹۳ میلیمتر میباشد .

پارک ملی گلستان را اگر می‌خواهی از نزدیک ببینی، باید عاشقش باشی. گلستان آنقدر زخم دیده است که تاب کوچک‌ترین تلنگری را ندارد. باید آرام و بی سر و صدا پا به طبیعت هزار رنگ آن بگذاری و بی آنکه کسی از ساکنان پارک از حضورت برنجد، از زیبایی های طبیعت سرشار شوی.

گلستان، ساعت چند؟ سفر را نزدیک به یک ماه زودتر برنامه‌ریزی می‌کنیم تا شما هم بتوانید با برنامه‌ریزی دقیق در این جاده هم قصه ما شوید. گلستان را می‌شود همین لحظه هم قصد کرد و رفت و دید، اما ما می‌خواهیم درست زمانی در سایه‌سار جنگل‌هایش قدم بزنیم که بانگ مرال‌ها بر گوشه گوشه جنگل طنین انداخته باشد. محدوده زمانی شهریور ماه فصل جفتگیری مرال‌های گلستان است که آنها صدایی شبیه صدای گاو‌ها را از خود در می آورند. بنابراین بهترین موقع برای دیدن مرال‌های گلستان همین فصل «گاوبانگ» است. البته نظاره مرال‌ها تنها دلیل ما برای این سفر نیست.

کجا ساکن می‌شویم؟ این سفر را باید با بلد راه رفت. بنابراین از همین ابتدا سعی کنید به دنبال یکی از آژانس‌های معتبر باشید. تعداد محدود افراد باعث می‌شود که شما به راحتی و با کمین نشستن حیات وحش منطقه را ببینید. محلی که برای استراحت شما در نظر گرفته می‌شود ایستگاه محیط‌بانی است. ایستگاه‌های محیط‌بانی که از سوی محیط‌بانان در اختیار شما قرار می‌گیرد، بدون تخت است و در تعداد مشخص در آن، جا داده می‌شوید. بنابراین رعایت اصول زیست محیطی و احترام به محیط‌بانان زحمتکشی که برای چند روزی مهمان آنها هستیم، جزء‌ لاینفک اخلاق طبیعت‌گردی و ورزشی است.

چتر سبز درختان : طبیعت‌گردی تنها مشاهده آنچه می‌بینید نیست. بلکه کم‌کم باید یاد بگیرید که هر منطقه چه گونه‌های حیوانی و گیاهی در خود جا داده است. همگام شدن با آژانس‌های مسافرتی فرصتی به شما می‌دهد تا با این گونه‌ها آشنا شوید، اما به طور اجمال شما در جنگل گلستان با گونه‌های گیاهی بلوط،‌ بلند مازو، ممرز، ‌انجیلی، پلت‌، شیردار، کرکو، آزاد، اوری، توسکای قشلاقی، ‌کلهو، ‌انجیر، توت، ‌ملچ،‌ داغداغان، ‌‌ازگیل، ولیک، ‌زالزالک، ‌سیاه تلو، گوجه وحشی، شیر خشت، گردو، ‌تمشک، ‌انار وحشی، ‌‌گلابی وحشی، زرشک، ‌تاغ، ‌گز، ‌پرند، ‌کاروانکش، کلاه میرحسن،‌ گون،‌ چوبک،‌ درمنه،‌ خارشتر و ارس آشنا می‌شوید. دنیای حیوانات آن شما را با مرال،‌ شوکا،‌ خرس قهوه‌ای، ‌پلنگ، ‌خوک وحشی،‌ گربه‌جنگلی، تشی، آهو، ‌قوچ و میش،‌ پلنگ،‌ گرگ، روباه، کل و بز روبه‌رو می‌کند. آسمان آن هم پر از ماجرای پرواز پرندگانی چون قرقاول،‌ کبک،‌ تیهو،‌ زنگوله بال، کوکر سینه سیاه،‌ ابیا و بلدرچین، قرقی،‌ دلیجه، سارگپه پا بلند، ‌سارگپه،‌ عقاب دوبرار، ‌دال شیا، دال، عقاب دریایی دم سفید، مرادان، بالابان، هما، ‌دارکوب سیاه،‌ بلبل، ‌توکای باغی،‌ سهره‌ها، ‌سکاها،‌ زرده‌پره‌ها، ‌مگس‌گیرها، ‌زنبورک‌ها و دم‌سرخ‌هاست.

چه بپوشیم؟ طبیعت‌گردی بویژه دیدار از گونه‌های حیوانی رسم و رسوم خاص خود را دارد که حتما باید رعایت کنید وگرنه تنها وقت و هزینه خود را صرف کرده‌اید، بدون این‌ که به سرمنزل مقصود رسیده باشید. نخستین نکته‌ای که باید به خاطر بسپارید پوشیدن لباس‌های استتار جنگل است یعنی لباس‌هایی که با زمینه همخوانی داشته باشند و برگرفته از شکل و رنگ درختان است. در صورت نداشتن لباس‌های استتار از لباس‌های رنگ سبز زیتونی و در نهایت قهوه‌ای خاکی نه‌چندان روشن استفاده کنید. همچنین از پوشیدن لباس‌های سفید بخصوص و رنگ‌هایی که توجه حیوانات را به شما جلب می‌کند پرهیز کنید. یادمان باشد که حیوانات حواس بسیار قوی دارند و حضور انسان را در فاصله‌ای بسیار دور تشخیص می‌دهند. مساله دیگری که باید در این گونه سفرها به آن توجه داشت عدم استفاده از بوهاست. در تورهای حیات وحش استفاده از هر ماده تولیدکننده بو همانند عطر و ادکلن ممنوع است و هر گونه تجهیزات مولد صدا باید خاموش یا سایلنت کامل شود. یادمان باشد که یک نسیم آرام هم می‌تواند بوی انسان را به مشام حیوانات برساند و آنها را از ما دور کند، اما این همه آنچه باید رعایت شود نیست. برای این ‌که بتوان از نزدیک گونه‌های حیوانی را دید، باید از صحبت کردن در منطقه پرهیز کرد. البته سکوت برای کسانی که برای نخستین بار به تماشای حیوانی در زیستگاه‌ها می‌نشینند سخت، اما نتیجه آن خوشایند است. همچنین یادمان باشد که برای دیدار باید آرام و همراه و نزدیک به گروه حرکت کنیم. در غیر این صورت شانس یک دیدار هیجانی را از همسفران نیز گرفته‌ایم.

کوله‌بار : طبیعت‌گردی همچنان که آداب خاص خود را دارد، لوازم مخصوص به خود را هم می‌خواهد. کوله چند روزه برای حمل کیسه خواب، دمپایی و لوازم غیرضروری. همچنین کوله سبک برای سفر یک روزه به همراه وسایل ضروری. بنابراین بسته به تعداد روزهای سفر باید یکی از این کوله‌ها را روی کول بگذارید. علاوه بر آن به دلیل در دسترس نبودن کوله‌های بزرگ در طول سفر حتما وسایلی که فکر می‌کنند در طول مسیر به آنها نیاز ضروری دارند از داخل کوله‌های بزرگ چند روزه برداشته و در کوله‌های یک روزه همراه خود در داخل ماشین داشته باشند. پیاده‌روی یکی از اصول غیرقابل انکار این سفرهاست، بنابراین باید با کفش مناسب به این منطقه گام نهاد. کفش نیم بت یا کفش ساق بلند سبک می‌تواند انتخابی مناسب برای جنگل‌نوردی شما باشد. کلاه آفتابی، عینک آفتابی بنددار، کرم ضدآفتاب، لیوان، بشقاب، قاشق و… را حتما به همراه داشته باشید. همچنین به خاطر داشته باشیم برای رعایت مقدماتی‌ترین اصول حفاظت محیط زیست از آوردن ظروف یکبار مصرف به منطقه پرهیز کنید. علاوه بر آنچه در کوله سفر خود جا دادید، کوله شما باید باز هم جا داشته باشد. دمپایی، لوازم بهداشتی شخصی (مسواک، خمیر دندان، صابون سفری، شامپو و حوله) پتوی سفری، زیرانداز انفرادی، قمقمه آب و فلاسک چای انفرادی، دوربین عکاسی، سوت و چراغ‌قوه از دیگر لوازم این سفر است. در سفر به زیبایی‌های گلستان و بازدید از حیات وحش منطقه بسته به روزهای که در این منطقه می‌مانید هر روز بین ۶ تا ۸ ساعت پیاده‌روی دارید. بنابراین توان خود را بسنجید و بعد پا به پای جاده شوید. طبیعت‌گردی ریسک خودش را دارد هرچند بسیار کم و قابل چشم‌پوشی است، اما غیرممکن نیست بنابراین با توجه به این مساله با تورها همسفر شوید. همچنین اگر بیماری خاصی دارید حتما به مسوولان تور اطلاع دهید. بی‌اطلاعی آنها ممکن است منجر به اتفاقاتی شود که هیچ‌کس هم مسوول نیست جز خود شما.

همه زیبایی‌های این سفر : گلستان یکی از پارک ملی‌های منحصربه‌فرد ایران است که حیات وحش و گونه‌های گیاهی آن به تنهایی می‌تواند سالانه گردشگران بی‌شماری را به این سمت بکشاند. اما این همه زیبایی‌های این منطقه نیست. نمی‌شود جنگل رفت اما گوش جان به صدای آبشارهای آن نسپرد. اصلا جنگل بدون چشمه و رودخانه معنا نمی‌یابد. بنابراین بعد از تجربه هیجان‌انگیز و دیدار نزدیک با مرال‌های گلستان باید مسیر را به سمت آبشارهای منطقه رساند. آبشار قره‌سو و آبشار زیبای گلستان و جنگل‌های تنگه گل و باقی مناطق همانند آلمه و میرزا بایلو ازجمله نقاط دیدنی گم شده در جنگل‌های زیبای گلستان است که باید آنجاها را دید. موزه حیات‌وحش «تگه» حتما باید یکی از مقاصد شما باشد. بعد مسیر را به دشت «میرزابایلو» برسانید به تماشای خرامیدن آهوان. در دره «آلمه» هم به تماشای قوچ و میش‌های اوریال در سینه‌کش ماهورهای آلمه بنشینید. اما برای دیدار از این همه زیبایی مواج در پارک ملی گلستان باید با محیط‌بانان و مدیریت پارک هماهنگ شد. بگذارید از هر دوسو به شما خوش بگذرد و خستگی محیط‌بانان و مسوولان پارک در تن و جانشان باقی نماند.

چگونه به گلستان برویم؟ باز هم مثل همیشه مقصد را تهران می‌گیریم. قطار رفت‌وبرگشت تهران ـ‌ گرگان بهترین گزینه ما برای رفتن به این سفر است. البته می‌شود با ماشین شخصی هم این سفر را رفت. اما اگر شما به همراه آژانس‌ها به مسافرت می‌روید‌، معمولا آنها قصه را با قطار شروع می کنند. در گرگان هم اتوبوس‌های محلی است که شما را به گلستان و ایستگاه‌های محیط بانی می‌برد.

کافیست سری به ژئوپارک قشم در استان هرمزگان بزنید تا باور کنید که دیدنی ترین شاهکار طبیعت، مثل نگینی منحصر به فرد در قلب خلیج فارس می درخشد و این منطقه را به عنوان اولین ژئوپارک خاورمیانه معرفی می کند. منطقه ای با جنگل های حرا و سواحل خلیج فارس که می تواند مهمترین جاذبه گردشگری جنوب ایران لقب گرفته بگیرد. ژئوپارک قشم به عنوان اولین ژئوپارک ایران و خاورمیانه یکى از منحصر به فردترین ژئوپارکهاى جهان است که در کنار سواحل زیباى خلیج فارس و جنگل دریایى حرا مى تواند در جذب توریسم و علاقمندان به طبیعت نقش مهمى ایفا کند. این ژئوپارک با وسعت کافى و مرزهاى شناخته شده چندین پدیده بارز زمین شناسى را در خود جای داده و به پارک زمین شناسی ایران تبدیل شده است.وجود آثار تاریخى، بوم شناسى و میراث فرهنگى و طبیعى در این منطقه مى تواند نقش ارزشمندى در توسعه اقتصادى جوامع پیرامونى خود ایفا کند. در محدوده ژئوپارک قشم مى توانید جاذبه هایی مثل تنگه چاه کوه، دره ستاره ها، تنگه عالى، دره تندیسها، دره شور، نمکدان، دولاب و کورکورا کوه را ببینید که در یک مسیر طولى، از شرق به محور روستاى طبل و سلخ و در غرب به محور روستاى گورى و کانى و از شمال به ساحل شمالى و از جنوب به ساحل جنوبى منتهى مى شود.

موزه حیات وحش : شاید برایتان جالب باشد اگر بدانید که ژئوپارک قشم در سال ۲۰۰۶ به ثبت جهانى رسید و البته خیلی پیش تر از آن، عنوان اولین ژئوپارک خاورمیانه را به خود اختصاص داده بود و نام ایران را در زمره ۱۷ کشور داراى ژئوپارک ثبت کرده بود. داود احمدى مدیرکل سیاحتى، میراث فرهنگى و صنایع دستى سازمان منطقه آزاد قشم، در خصوص این منطقه جغرافیایی به خبرگزاری مهر می گوید: «ژئوپارکها از جمله ژئوپارک منحصر به فرد قشم زیر نظر یونسکو و توسط بالاترین مقام منطقه اى که ژئوپارک در آن واقع شده اداره مى شوند و براساس برنامه هاى یونسکو، این مناطق در حقیقت به مراکزى کارآمد براى آموزش محیط زیست، پژوهش و کارورزى در زمینه هاى مختلف علوم زمین تبدیل مى شوند.» ژئوپارک قشم به دلیل قرار گرفتن در منطقه استراتژیک خلیج فارس و واقع شدن بین ژئوپارکهاى شرق آسیا و اروپا، اهمیت و موقعیت خاصى دارد و این در حالی است که تنوع ژئوپارک قشم تنها به پدیده هاى زمین شناسى محدود نمى شود بلکه تنوع در پدیده هاى بوم شناسى، آثار باستانى، محیط زیست، حیات وحش و چندین پدیده دیگر نیز از دیگر ویژگی هاى این ژئوپارک است. ژئوپارک قشم داراى موزه اى است که حیات وحش منطقه را به صورت تاکسیدرمى به همراه عکسهایى از پدیده هاى زمین شناسى ژئوپارک در خود جاى داده و همه روزه مورد بازدید علاقمندان قرار مى گیرد.

جنگل های حرا : محمد رضا قاسمى نژاد، مدیر ژئوپارک قشم قرار گرفتن سواحل در حاشیه ژئوپارک قشم و مجاورت آن با جنگل هاى زیباى دریایى حرا را از ویژگی هاى ژئوپارک مى داند و می گوید: «با توجه به تنوع پدیده هاى زمین شناسى در ژئوپارک قشم، این منطقه مى تواند به مرکزى جهت تحقیقات، مطالعات و انجام پایان نامه ها در زمینه هاى رسوب شناسى ژئومورفولوژى، فسیل شناسى و بررسى گنبد نمکى و پدیده دیا پیریسم تبدیل شود.» او معتقد است، پدیده هایى مانند پوشش گیاهى و حیات وحش نیز جزئى از ژئوپارک محسوب مى شوند که بر اساس آن وجود جنگل دریایى حرا در شمال شرق ژئوپارک قشم به عنوان یکى از عوامل تقویت کننده این ژئوپارک، شرایط تحقیق و مطالعه علمى درباره این اکوسیستم غنى را از موقعیت ویژه اى برخوردار کرده است. وجود بیش از ۲۲۰ گونه پرنده ۳۰ گونه خزنده و ۲۰ گونه پستاندار در محدوده ژئوپارک قشم و اطراف آن همان ویژگی منحصر به فردی است که مى تواند زمینه توسعه هر چه بیشتر ژئوپارک قشم را فراهم کند. علاوه بر این، وجود آثار باستانى در محدوده ژئوپارک قشم که تاریخ بعضى از آنها به دوره مادها مربوط مى شود جنبه باستان شناسى این ژئوپارک را تقویت کرده و یک امتیاز ویژه در بین ژئوپارک های دیگر جهان به این منطقه می دهد. در حال حاضر ۶۴ ژئوپارک در سراسر جهان به تصویب شبکه جهانى ژئوپارکهاى ملى در آمده اند که اروپا با ۳۴ و چین با ۲۲ ژئوپارک صاحبان بیشترین پارکهاى زمین شناسى هستند.