دریا
دریای سفید
شگفتی نمکی آران و بیدگل : دریاچه نمک یکی از دیدنیهای استثنایی و منحصر به فرد کویر آران و بیدگل است. این دریاچه با ۵۰۰ کیلومتر وسعت در ۷۰کیلومتری شهرستان آران و بیدگل و در بین استانهای اصفهان، سمنان و قم قرار دارد. چندضلعیهای خانه زنبوری که از کریستالهای نمک، منظرهای جادویی در پیش چشم بازدیدکنندگان و علاقهمندان مجسم میسازد این دریاچه را به یکی از جاذبههای بدیع و استثنایی طبیعی تبدیل ساخته است. این دریاچه در فصل گرما مثل سفیدیهای برف میدرخشد. به عبارتی شورهزاران این گستره زیبا که شکلی مثلثی دارد چشمان تماشای شما را مسحور میکند. بسیاری از سالها اوایل پاییز، فلامینگوها به این دریاچه مهاجرت میکنند و مناظری غیرقابل وصف به وجود میآورند ضمن آن که در زمانهای مناسب، برگزاری همهساله مسابقات رالی در سطح دریاچه بر جذابیتهای گردشگرانه آن افزوده است. رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آران و بیدگل، دریاچه نمک را یکی از استعدادها و پتانسیلهای کمنظیر اکوتوریسم و جاذبههای گردشگری این شهرستان دانست و گفت: هر ساله تعداد زیادی از گردشگران که برای بازدید از کاروانسرای مرنجاب به این شهرستان میآیند از این دریاچه هم بازدید میکنند. رسوبات نمکی این دریاچه زیبا بر اثر انباشته شدن سیلابها و آبهای سطحی در طول قرنها پدید آمده است. عمق نمک این دریاچه از ۵ تا ۵۴ متر متغیر است و لایههای خاک رس، این رسوبات نمکی را از یکدیگر جدا کرده است. زمینهای اطراف این دریاچه بشدت باتلاقی است که وسعت باتلاقها در منطقه غرب دریاچه به مراتب وسیعتر از دیگر مناطق آن است. از جمله مناطق باتلاقی این دریاچه میتوان به «حوض قیلوقه» در شرق یا باتلاق «دوکویری» در منطقه جنوب شرقی دریاچه اشاره کرد. از جمله مناطق دیدنی این دریاچه جزیره سرگردان است که در قسمت جنوبی آن قرار دارد. این دریاچه در اکثر ماههای سال خشک و پوشیده از نمک است. به گفته محسنیتبار این دریاچه از قدیمالایام برای تامین نمک طعام مورد توجه و بهرهبرداری مردم منطقه بوده است.
برازجان بوشهر
بُرازجان شهری است در ۶۰ کیلومتری بوشهر واقع در استان بوشهر و شهرستان دشتستان. این شهر ۱۵۰ هزار نفر جمعیت دارد و در ارتفاع ۷۰ متری از سطح دریا است. برازجان دومین شهر بزرگ و پرجمعیت استان بوشهر است. برازجان دارای هوای گرم و خشک ودر جنوب کشور قرار دارد. یکی از آثار باستانی برازجان دژ است. یکی دیگر از آثارهای باستانی های برازجان کاخ زمستانی کوروش است. از دیگر آثار باستانی برازجان می توان به تل مر نیز اشاره کرد . گور دختر و کوه قلعه واقع در کوههای گیسکان مجاور شهر برازجان از دیگر آثار باستانی این شهر بشمار می آید. بیشترین تراکم نخلستانهای کشور در شهرستان دشتستان با حدود ده میلیون نخل اصل میباشد. ریشه نام : برازگان = براز-از واژه برازندگی-نیکویی-اراستگی-روشنایی با پسوند جان یاگان=جایگاه
پیشینه تاریخی: برازجان دارای پیشینه تاریخی بسیار کهن است که می توان آن را به سه دوره تقسیم کرد. در دوره اول از عیلامیان تا ظهور اسلام، در قلب خود شهر باستانی توزوتا اوکه را داشته است که پارچه بسیار معروف توزی و آثار تاریخی بسیاری که از این دوره طلایی به جا مانده حاکی از همین نکته است. دوره دوم از ظهور اسلام تا آغاز صفویه است که دشتستان موقتاً در تاریخ فراموش می شود. دوره سوم از آغاز صفویه تاکنون را شامل می شود. در این دوره خوانینی خوشنام و میهن پرست همچون ملک منصورخان، شهید سالم خان، شهید میرزامحمدخان غضنفرالسلطنه برازجانی و… بر برازجان در دوره ای متلاطم حکمرانی می کنند؛ سالم خان کمر همت به آبادانی برازجان می بندد و غضنفرالسلطنه برازجانی به یاری رئیسعلی دلواری و جنگ با انگلیسی های متجاوز برمی خیزد و پس از رشادت های بسیار و به خاک مالیدن پوزه انگلیسی ها در جنگ لرده، به عنوان آخرین نفر از سرداران وطن پرست متحد در برابر متجاوزان، به دست یک خائن به شهادت می رسد.
جغرافیای برازجان : شهر برازجان درجنوب غربی فارس وشمال غربی استان بوشهر قراردارد. دارای دومنطقه کوهستانی وجلگه ایی است.که بلند ترین قله ان کوه گیسکان با ارتفاع ۲۶۰۰ متر میباشد.۷۵ متراز سطح دریا ارتفاع داردو وزش باد های گرم جنوبغربی وگرم دریایی اب وهوای انرا گرم خشک-نیمه بیابانی وگرمسیری کرده است. دمای هوا درتابستان حداکثر ۵/۴۴تا۵۰درجه میرسد ودرزمستان ۵/۲۴تاصفردرجه متغییر است .تقسیمات فصلی دراین منطقه قدری با دیگر مناطق متفاوت است .بطوریکه فصل بهار ازاواسط اسفند شروع تا اواسط فروردین امتداد دارد وفصل تابستان از اواسط فروردین شروع تا اواسط ابان ماه ادامه دارد ونیز فصل خزان از نیمه ابان ماه شروع تا نیمه دیماه خاتمه می یابد وهمینطورفصل سرما ضمن شروع از نیمه های دیماه تا اواسط اسفند ماه خاتمه می پذیرد.البته لازم به گفتن است اب وهوای برخی مناطق از جمله پشتکوه قدری متفاوت است بطوریکه تابستان قدری ملایم تر وبهار اندکی طولانی تر است. موقعیت ان برروی نقشه۲۹درجه و۱۶دقیقه عرض شمالی-۵۱درجه و۱۳ دقیقه طول شرقی است.برازجان ۲۲۲کیلومتر طول و۱۰۸ کیلومترعرض وسعت دارد.وجمعیت ان براساس اخرین سرشماری حدود ۹۰ هزار نفر بوده است.(برگرفته ازکتاب دشتستان درگذر تاریخ-محمد جواد)
جاذبه های تاریخی: در برازجان با توجه به تاریخ کهن و پربار آن، آثار تاریخی مهمی وجود دارد ازجمله: ۱- کاخ زمستانی کوروش هخامنشی: در جنوب غربی برازجان، با قدمتی حدود ۲۵۰۰ سال که تلاش برای یافتن بقایای آن ادامه دارد. ۲- گوردختر: در روستای پشت پر، بخش ارم، مشابه مقبره کوروش، متشکل از ۲۴ قطعه سنگ؛ متعلق به مادر یا دختر کوروش هخامنشی. ۳- کاخ بردک سیاه: در ۱۲ کیلومتری شمال غرب برازجان، روستای درودگاه؛ مربوط به داریوش هخامنشی که تلاش برای یافتن بقایای آن ادامه دارد. ۴- کوشک اردشیر: در مجاورت گوردختر؛ مربوط به عهد اردشیر ساسانی، ساخته شده با سنگ و ساروج. ۵- کاروانسرای مشیرالملک: در قلب برازجان، مربوط به اوایل قاجاریه، ساخته شده از سنگ با نمای بسیار زیبا و منحصر به فرد. این بنا در زمان پهلوی زندان بوده (از زندانیان معروف: آیت الله طالقانی، مهندس بازرگان و…) و اکنون در حال بازسازی است. همچنین کوه قلعه (در ارتفاعات شرق برازجان)، پل مشیرالملک (۲۴ کیلومتری شمال برازجان)، کاروانسرای دالکی، چهل خانه سعد آباد، قصر دختر و گوری گاه در تنگ ارم، قلعه سبز در شبانکاره، سد سبا در روستای کان سرخ وحدتیه (مربوط به هخامنشیان)، قلعه غضنفر السلطنه در کوه قلعه، بازار قدیمی و سرپوشیده برازجان ازجمله آثار تاریخی دشتستان هستند.
جاذبه های طبیعی: گیسکان، کوهستان سر به فلک کشیده و استوار چون مردم دشتستان، در شرق برازجان قرار دارد. رود شاپور (با ۲۳۰ کیلومتر طول) و دالکی (با ۲۱۵ کیلومتر طول و رود فصلی معروف آرد و در برازجان، از رودهای معروف شهرستان هستند. از درختان معروف این سرزمین نخل، گز، کویر و کنار (سدر) را می توان برشمرد. از حیوانات بومی هم می توان به گراز، بزکوهی، مارمولک و گوسفند و از پرندگان هم به کلاغ زاغی (قلاسوزوک)، فنچ تاجدار، فنچ مجنون، تیهو، چغول و سینه سرخ اشاره کرد. مهمترین جاذبه های طبیعی دشتستان عبارتند از: نخلستانهای سرسبز، شاهزاده ابراهیم(ع) در ۱۸ کیلومتری جنوب شرقی برازجان و ارتفاعات اطراف آن، کوهستان گیسکان (دشت نرگسی و بام بلند)، آبشار فاریاب در پشتکوه، چشمه زیرراه در ۱۵ کیلومتری برازجان (روستای زیرراه)، چشمه آب گوگردی در دالکی، پارک جنگلی سرکره در ۸ کیلومتری جنوب برازجان، امامزاده شاه پسرمرد در بوشکان، سد انحرافی سرقنات، سد رئیسعلی دلواری (شبانکاره).
سوغات برازجان : مهمترین سوغاتی برازجان عبارت است از: خرما، رطب، خارک، حصیر و سایر محصولات بافته شده با برگ نخل، ظروف سفالی، قالی، قالیچه، گبه، گلیم، نمد، گیوه، عبا، ملحفه، قبا، ارده (شیره کنجد)، قلیه ماهی و میگو، انواع حلوا، گرده و مشتک و انواع دیگر نان محلی، لورک و ماست و سایر لبنیات محلی، خاک شیر (درمان درد معده)، زیره (دفع باد شکم)، بنگو، گل گاوزبان و شنبلیله.
زمستان در کوههای مریخی و دریاچه صورتی!
اگر دوست دارید تنها بندر اقیانوسی ایران را ببینید باید سری به استان سیستان و بلوچستان و شهر چابهار بزنید. این شهر در کرانه دریای عمان و اقیانوس هند قرار گرفته و لنگرگاه آن قابلیت پهلوگیری کشتیهای اقیانوس پیما را دارد و از مناطق آزاد بازرگانی ایران است. چابهار گرمترین نقطه کشور در زمستان و خنکترین بندر جنوبی ایران در تابستان است. در این شهر بهاری جاذبههای طبیعی بسیاری پیدا خواهید کرد و مطمئنا شگفتزده خواهید شد . گلافشان یکی از شگفتانگیزترین پدیدههای ژئوتوریسمی است که زمین شناسان و دوستداران طبیعت خیلی به آن علاقه دارند. اگر میخواهید معروفترین گلافشان ایران را ببینید باید سری به منطقه تنگ در سیستان و بلوچستان بزنید. یعنی در ۹۵کیلومتری غرب بندر کنارک وارد دشت کهیر میشوید.نرسیده به روستای تنگ این گلافشان را میبینید که در زمینی مسطح قرار گرفته و شامل ۳ تپه کوچک گلافشان است. مردم به زبان محلی به این پدیده «ناف دریا» یا «بولوبولو» میگویند. گلافشان چابهار منشا تکتونیکی دارد و از نوع سرد است یعنی آتشفشان در پیدایش آن نقشی نداشته است. رسوبگذاری سریع گل و سیال ماندن آبهای درون آن همراه فشار وارده از پایین موجب میشود که آب و گل با گاز به بیرون پرتاب شود و منظره عجیبی را رقم بزند.در بلندای این تپهها، دهانههایی به قطر چندسانتیمتر وجود دارد که از دهانه گلافشان فعال گل خاکستری بهصورت متناوب خارج میشود و از دامنهها پایین میآید. دوره تناوب این پدیده زیبا،۱۰ تا ۱۵دقیقه است که با لرزش خاک اتفاق میافتد و هنگام خروج گل صدایی شبیه شلیک هم شنیده میشود. این منطقه کاملا کویری است و هیچ گیاهی در آن دیده نمیشود؛ حتی یک بوته خار!
بیدام بخورید : درخت (لوز یا گارون زنگی) نام درختی گرمسیری با میوهای به نام بیدام است که در استانهای ساحلی جنوب ایران میروید و شکوفههای زیبایی دارد. این میوه نخست سبزرنگ و کال است، سپس به رنگ قرمز مایل به قهوهای در میآید. حالا که تا چابهار آمدهاید حیف است طعم متفاوت بیدام را نچشید. بادام محلی چابهار یا بیدام شبیه بادام خودمان است. البته وقتی که هنوز بادام پوست سبز داشته و پوستش هم شکل و رنگ میوه شبرنگ را دارد. بیدام مغز بزرگی دارد ولی لازم نیست مثل بادام آن را بشکنید و مغزش را بخورید. بیدام را باید با پوستش بخورید و کمی طعم گس داشته، هسته بزرگ لیف پوشیده آن هم مغز خوراکی دارد.در ۱۵ کیلومتری چابهار، در مسیر جاده ساحلی چابهار به گواتر، تنگهای صخرهای مشرف به درهای سرسبز و زیبا قرار دارد که از بالای آن روستای لیپار در میان سبزهزارها پیداست. در میان ۲ کوه که فاصله چندانی با هم ندارند، آببندی ایجاد شده که آبهای سرگردان اطراف را در خود جمع کرده و به آبگیری به طول ۱۴ کیلومتر تبدیل شده است. این دریاچه کوچک بهدلیل رنگ خاک منطقه، صورتی بهنظر میرسد و به همین دلیل به دریاچه (صورتی لیپار)معروف است. در این آبگیر زیبا انواع بوتهها و درختچهها، منطقهای بکر با اکوسیستم خاصی را بهوجود آوردهاند. ماهیهای کوچک زیادی هم در آب هستند که حتی روی قایقها هم میپرند. برای نزدیکشدن به آب آن دقت کنید چون کنارههای دریاچه حالت باتلاق گونه دارد و ممکن است شما را پایین بکشد . با اینکه کوههای مینیاتوری فاصله زیادی تا دریا دارد میتوانید گوشماهیهای زیادی را آنجا پیدا کنید. فسیلهای صدف هم در این کوهها زیبایی منحصر به فردی دارند که نشان میدهد این منطقه هزاران سال قبل زیر آب بوده است .
کوههای مریخی : حدود ۴۰ تا ۵۰ کیلومتر بعد از چابهار به سمت بندر گواتر، کوههایی در سمت چپ جاده دیده میشود که به کوههای مینیاتوری معروف هستند. کوههای مینیاتوری مناظری از کوههای کره ماه را تداعی میکنند و بهدلیل شکل غیرطبیعی که دارند بومیان منطقه به آنها کوههای مریخی میگویند. رنگ این کوهها بین طوسی و سفید و جنس آن زبر و آهکی است.با اینکه کوههای مینیاتوری فاصله زیادی تا دریا دارد میتوانید گوشماهیهای زیادی را آنجا پیدا کنید. فسیلهای صدف هم در این کوهها زیبایی منحصر به فردی دارند که نشان میدهد این منطقه هزاران سال قبل زیر آب بوده است. شیارها و تراشهای زیبای این کوهها هیچگونه پوشش گیاهی ندارد. سعی کنید صبح زود یا عصر برای دیدن کوهها بروید چون سایهای پیدا نمیشود.
دنج ترین جزیره جنوب
در جنوبی ترین نقطه این سرزمین، جزیره ای کوچک و زیبا خودنمایی می کند که «هنگام» نام دارد. جزیره ای مرجانی که در جنوب جزیره قشم واقع شده و با آبادیهای کوچک و وسعتی حدود ۵۰ کیلومتر مربع یکی از دیدنی ترین جاذبه های طبیعی قشم به شمار می رود. این جزیره که ۳۳٫۶ کیلومتر مربع مساحت دارد، به شکل مخروط ناقصی دیده می شود که در کرانههای جنوبی جزیره قشم قرار گرفته است. از بندرعباس باید حدود ۸۰کیلومتر با قایق دور شوید تا به جزیره هنگام برسید. یعنی جایی در حدود ۶۰کیلومتری قشم. تمام سطح جزیره هنگام را ارتفاعات پست آهکی پر کرده اند که بلندترین نقطه آن کوه ناکس با ۱۰۶ متر ارتفاع است. این جزیره پر از معادن نمک و خاک و سرب است اما هیچ کدام از ۱۰۳خانوار آن جز ماهیگیری شغل دیگری ندارند. مگر آن دسته از بومیانی که در فصل سفر مردم به این منطقه، به آنها سرویس های اقامتی و پذیرایی می دهند.
دلفین های بازیگوش : اگر گذارتان به جزیره دنج و دیدنی هنگام بیفتد، می توانید دلفین های بازیگوشی را ببینید که ساعت ها شما را سرگرم می کنند. به جز این دلفین ها، کروکودیل هایی که در چند سال گذشته در جزیره هنگام پرورش داده می شوند هم از دیدنی های این جزیره به شمار می روند. هنگام اولین مزرعه پرورش کروکودیل کشور است که ایران را تبدیل به یکی از ۵۰کشور پرورش دهنده این حیوان کرده است.یکی دیگر از نقاط دیدنی این جزیره تأسیسات بندری انگلیسیها است. صید کوسه در اطراف جزیره هم چیزیست که نباید تماشای آن را از دست بدهید و شنا و غواصی در سواحل جزیره، تماشای سواحل زیبای صخرهای و شنی، آکواریومهای طبیعی و آهوهای بومی این منطقه فعالیت هایی هستند که هر گردشگری باید آنها را در سفر به هنگام تجربه کند. در جزیره هنگام درختی به نام انجیر معابد وجود دارد که البته نه به بزرگی درخت معروف قشم است و نه به مشهوری آن اما دیدن این درخت و شنیدن افسانه هایی که درباره آن می گویند، خالی از لطف نیست. در هنگام صحنه های زیبایی از شکل و شمایل صخره ها به چشم می خورد و اگر خوب بگردید، چند قبر از خارجی هایی که در این جزیره به خاک سپرده شده اند هم پیدا خواهید کرد!شما در جزیره هنگام می توانید قایق اجاره کنید و دور و اطراف جزیره را تماشا کنید. علاوه بر این، بومیان منطقه هم حاضرند در نقش راهنمای تور حاضر شوند و جزیره را به شما نشان بدهند. در این قایق سواری اگر دریا موج نداشته باشد، شانس دیدار دلفین ها و مسابقه دادن با آنها را هم خواهید داشت. البته به هیچ عنوان نباید امیدی به برنده شدن از این دلفین های بازیگوش تند و تیز داشته باشید! دیدار پرندگان دریایی و صحنه های شکار ماهی توسط آنها از جلوه های دیداری این سفر کوچک دریایی است. علاوه بر این ها، یک نوع لاک پشت به نام لاک پشت پوزه عقابی که در معرض خطر انقراض است، در همین حوالی زندگی می کند که برای تخم گذاری به سواحل هنگام و قشم می آیند. تا چند وقت پیش، بومی ها از ارزش این نوع لاک پشت خبر نداشتند و تخم آن ها را یا برای فروش به کشورهای عربی می فرستادند و یا اینکه آن ها را به مصرف خوراکی می رساندند. اما این روزها با آموزش هایی که دیده اند، حافظ لاک پشت ها و تخم آن ها هستند و می توانند گوشه هایی از زندگی، تخم گذاری و تولد این لاک پشت ها را به شما نشان دهند.
راه دسترسی : برای رفتن به جزیره هنگام باید از راه کناره جنوبی جزیره قشم به سمت روستای شیب دراز رفت و از آن جا قایق ها به صورت دربست شما را به گشت دور و داخل جزیره می برند.
سفر به مریخ ایران
چابهار تنها بندر اقیانوسی ایران است که در کرانه دریای عمان و اقیانوس هند قرار دارد. این بندر مهم یک منطقه آزاد بازرگانی است و لنگرگاه آن امکانات پهلوگیری کشتیهای اقیانوسپیما را دارد و از نقطههای تجاری مهم ایران و کشور همسایه به حساب میآید، چون نزدیکترین مسیر این کشورها به آبهای آزاد است. اما به جز این ها، چابهار یک گردشگاه خوب و دیدنی برای مسافران ماجراجو به حساب می آید! چابهار از شهرستانهای سیستان و بلوچستان است که در جنوب شرقی کشور قرار گرفته و آب و هوای گرم و معتدلش تمام فصلهای این شهر را بهاری کرده است. به همین دلیل است که به آن چهار بهار نیز میگویند. این منطقه در زمستان یکی از گرمترین مناطق و در تابستان یکی از خنکترین بنادر ایران است. اگر گذارتان به چابهار افتاد، قبل از هر جاذبه دیگری خلیج چابهار را خواهید دید. این خلیج، بزرگترین خلیج در اطراف دریای عمان به حساب می آید. اما بعد از آن، توصیه می کنیم سری به تالاب ایپار بزنید و آتشفشانی از گل سرد را ببینید! تالاب ایپار که در مسیر جاده ساحلی گواتر و در تنگهای صخرهای در ۱۵ کیلومتری شهر چابهار قرار دارد و در آن می توانید انواع درختچههای گز، کلیر و گونههای مختلف پرنده مثل فلامینگو، حواصیل، باقرقره، تیهو، عقاب دشتی، خوتکا، چنگر و… را ببینید. تپههای گل افشان در میان دشت کهیر و تنگ قرار گرفته اند. این تپهها سه تا هستند که یکی از آنها مانند آتشفشان فعال است و به جای مواد مذاب آتشفشانی، از دهانه آن گل سرد توسی رنگ به بیرون تراوش میکند. توصیه میکنیم این منطقه را از نزدیک ببینند، زیرا در دنیا تنها ۳ نمونه دیگر را گزارش کردهاند، دیدن این تپه میتواند تجربهای کم نظیر را برای شما رقم بزند.