اگر اهل سفرهای ماجراجویانه و طبیعت گردی هستید، پیشنهاد می کنیم همین روزها سری به تنگه رازیانه در ایلام بزنید تا بتوانید یکی از جالب ترین پدیده های زمین شناسی را از نزدیک ببینید. دره باریک و عمیقی که در منطقه‌ای سرسبز قرار گرفته و در دل آن رودی جاری شده است. تنگه رازیانه که ظاهرا به دلیل رویش رازیانه های وحشی در نزدیکی آن به این نام معروف شده، در ۵۰کیلومتری جاده ایلام- دره‌شهر قرار دارد. جایی در نزدیکی روستای کوهستانی چنارباشی که تا شهر ایلام حدود ۴۵ کیلومتر فاصله دارد. طبیعت منطقه تنگه رازیانه آنقدر غنی و دیدنی است که سال گذشته ۷۵ هکتار از اراضی این تنگه به عنوان اثری طبیعی- ملی معرفی و به فهرست میراث طبیعی کشور اضافه شد. بعد از آن بود که تنگه رازیانه، مورد توجه زمین شناسان و پژوهشگران هیدرولوژی و محیط زیست قرار گرفت تا شاید در آینده ای نزدیک به زیستگاهی امن و پربار برای حیات وحش غرب کشور تبدیل شود. برای رسیدن به این منطقه، باید راه باستانی «بدره- آبهر» به روستای «پشته ارشت» و «بردبال چنارباشی» را در پیش بگیرید و در میان راه از کوهپایه‌ها عبور کرده و بعد از عبور از روستای کلم به تنگه رازیانه برسید. با این حال اگر هنوز در فکر کشف مناطق بکر و دیدنی دیگر استان ایلام هستید، می توانید با ادامه این مسیر به روستای گنجه و بعد، به روستای پاکل گراب و منطقه چنارباشی برسید. در میانه راه، آثار متعددی از دوران های مختلف تاریخی به چشمتان خواهد خورد که سفر ماجراجویانه شما را رنگ و بوی تاریخی تری می دهند!

این سرزمین، بنا به اسناد تاریخی فراوان، بخشی از کشور عیلام باستان بوده که در حدود ۳۰۰۰ سال پیش از  میلاد به فرمان آشور بانی پال منقرض شد. در کتیبه های بابی، عیلام را ” آلامتو” یا “آلام”خوانده اند. که به قولی به معنای کوهستان یا “کشور طلوع خورشید” است. مدتی پس از سقوط عیلام، حوزه فرمانروایی آنان به دو منطقه تحت نفوذ پارسها و مادها در غرب تقسیم شد. در دوره هخامنشی جزئی از امپراطوری هخامنشی بوده است. بعد از تسخیر ایران به وسیله اعراب مسلمان، احتمال دارد که این ناحیه جزئی از ایالت کوفه باشد. از اوایل قرن چهارم تا اوایل قرن ششم خاندان حسنویه کرد بر لرستان و ایلام حکومت می کردند و از سال۵۷۰ تا ۱۰۰۶ اتابکان لر بر لرستان و پشتکوه حکومت کرده اند. از سال ۱۳۰۹ شمسی در تقسیمات کشوری، ایلام جزو استان پنجم یعنی کرمانشاه گردید.

موقعیت جغرافیایی و تقسیمات سیاسی استان : در سال ۱۳۴۳ به فرمانداری کل تبدیل شد ودر سال ۱۳۵۳ به دلایل سیاسی – مرزی – اداری به صورت یک استان درآمد.استان ایلام مشتمل بر ۷ شهرستان، ۱۷ بخش و ۳۶ دهستان است. استان ایلام با مساحتی برابر با ۱۹۰۴۵  کیلومتر مربع در جنوب‌غربی کشور واقع شده که ۲/۱ درصد مساحت کل کشور را تشکیل می‌دهد. بر اساس آمارگیری عمومی نفوس مسکن در سال ۷۵ این استان دارای ۴۸۷۸۸۶ نفر جمعیت، ۷ شهرستان ۱۷ بخش و ۳۶ دهستان است. که از نظر اقلیمی دارای دو اقلیم نیمه مرطوب سرد در شمال با متوسط بارندگی ۶۳۹ میلی‌متر و بیابانی گرم با متوسط بارندگی ۲۰۰ میلی‌متر در جنوب استان می‌باشد. قسمت‌های شمالی استان عمدتا کوهستانی بوده و سلسله جبال زاگرس به صورت رشته‌کوه‌های موازی در امتداد چین‌خوردگی‌ها، دره‌های نسبتا کم‌عرض و ارتفاعات متوالی را به وجود آورده است در قسمت‌های جنوبی استان کبیرکوه، حوزه‌های آبریز رودخانه‌های کوچکی را در دامنه‌های جنوبی خود ایجاد کرده که در نهایت به دشت‌هایی منتهی می‌گردند البته این دشت‌ها در شهرستان دهلران وسیع‌تر می‌باشند. شهرستان ایلام به مرکزیت شهر ایلام و در سال ۱۳۰۸ شمسی در خاور و شمال خاوری ده ‌بالا و در منطقه‌ای که حسین ‌آباد (منسوب به حسین قلی خان والی) نامیده می‌شد و در جوار ساختمانهای به جا مانده از والی ، بنا گردید و با به توجه به سابقه‌ی تاریخی منطقه و تصویب فرهنگستان ایران، ایلام نامیده شد.دیواره‌های سنگی و دامنه‌های جنگلی کوه‌های مانشت، سیوان، شلم و سیاه کوه، به شکل دژی وسیع شهر و دشت‌های اطراف آن را برگرفته است. شهر ایلام در مرکز جغرافیایی استان قرار نگرفته است. از این رو، موقعیت آن تا حدودی که اهمیت ارتباطی و تجارتی آن را محدود می‌کند، به طوریکه محصولات بخش‌ها و روستاهای دور دست به استان‌های دیگر صادر می‌شود. اما ایجاد شبکه‌ی راهها و اتصال مراکز شهری به ایلام مخصوصاً نزدیکی با مرزبا وجود آب و هوایی نسبتاً مناسب و مساعد، مرکزیت سیاسی، وجود مؤسسات رفاهی و… به آن موقعیتی ویژه، داده است. بخش مرکزی ایلام دارای دهستان‌های میش‌خاص و حومه ۳۶ روستاست. توتون از مهمترین محصولات دهستان میشخاص است. چوار، یکی از بخش‌های شهرستان ایلام در ۱۸ کیلومتری شهر ایلام و بر سر راه اصلی ایلام – ایوان – اسلام آباد غرب قرار گرفته است.

بازار بزرگ سیمره بعد از ۱۴۰۰ سال از زیر خاک بیرون آمد! این بازار که متعلق به قرون اولیه اسلامی است در آخرین کاوش های باستان شناسان ایلامی پیدا شد و سرنخ های تازه ای از زندگی مردمان آن عصر در اختیار باستان شناسان قرار داد. بهزاد فریادیان سرپرست هیئت باستان شناسی شهر تاریخی سیمره در این باره گفت: «در این کاوش با تلاش باستان شناسان سازه بزرگ یکی از بازارهای شهر باستانی سیمره با قدمتی حدود ۱۴۰۰ ساله با معماری پیچیده نمایان شد.» در این کاوش ۸ حجره، طاقچه، طاق نما، ستون، گچبری هایی با نقوش هندسی و گل و گیاه، ظروف منقوش و غیر منقوش سفالی و ظروف شیشه ای بدست آمده است. اتاق‌های تو درتو و تاقچه‌های قرینه هم و همچنین قطعاتی از گچبری های منقش به نقش گل و گیاه و ظروف سفالی و شیشه‌ای، آثار دیگری بودند که باستان شناسان ایلامی در کاوش های خود به دست آوردند.

فریادیان با بیان اینکه اصلی ترین سازه این اثر مربوط به قرون اولیه اسلامی و لایه های پایین تر آن مربوط به اواخر دوران ساسانی است به خبرگزاری مهر گفت: «ایستایی سازه های خارج شده از دل خاک قابل مرمت و بازسازی است.» محوطه تاریخی سیمره متعلق به دوره ساسانیان و قرون اولیه اسلامی است که در واقع با ورود اسلام به ایران و انقراض سلسله ساسانی؛ به مدت ۳۳۰‬سال محل سکونت امرای اسلامی بوده است. اما به گفته فریادیان این شهر که ششمین اثر ملی به ثبت رسیده کشور به شمار می‌رود، به دلیل وقوع زلزله یا خشکسالی های متوالی و یا حتی دیگر بلایای طبیعی خالی از سکنه شده است.

ایلام سرزمین شگفتی هاست. جایی که جاذبه های طبیعی به شکل اسرارآمیزی گردهم آمده اند تا این سرزمین تاریخی را تبدیل به یک موزه طبیعی کنند. این بار اگر گذارتان به این موزه سرسبز افتاد، پیشنهاد می کنیم سری به غار «بره زرد» بزنید که بدون شک یکی از بکرترین و بی نظیرترین غارهای کشور است. غاری که در ۴۵کیلومتری جاده ایلام به دره شهر و امتداد این جاده قرار گرفته است. جایی در ارتفاع ۳۰۰۰هزار متری از سطح دریا که قرن هاست در دل کوه سیوان حضور دارد.غار بره زرد با استالاگمیت های زیبا و بلورهای سنگی دست نخورده اش می تواند باعث شگفت زدگی شما شود. اما این تنها جاذبه غار بره زرد نیست. این غار با یک حوضچه آبی، پرده‌های سنگی، صدها ستون و مجسمه استالاکتیتی و استالاگمیتی در اعماق ۳۵۰ متری اش هر لحظه شما را شگفت زده تر می کند.دهانه ورودی غار آنقدر تنگ است که فقط یک نفر آن هم به صورت سینه‌خیز می‌تواند از آن عبور کند. از این به بعد هر چه پیش تر بروید، می توانید تالارها، چاه‌ها، دهلیزها و دالان‌های زیادی را بینید که گشت و گذار در آن ها لذت یک سفر ماجراجویانه را برایتان به ارمغان می آورد. در غار بره زرد هرچه پیش تر روید، با افزایش ارتفاع رو به رو می شوید. تا جایی که ارتفاع بعضی از تالارهای داخل غار به ۱۲ متر می‌رسد اما این به معنی آن نیست که در طول غار مجبور به حرکت نشسته و سینه خیز نیستید!هوای داخلی غار بره زرد که مردم محلی آن را با نام های غار کنا تاریکه و کنا نام می شناسند، آنقدر سرد است که این غار هیچ وقت به عنوان پناهگاه جانوری یا انسانی مورد استفاده قرار نگرفته است. حتی برخی از غارنوردانی که به بره زرد سفر کرده اند از وجود اسکلت و بقایای بزهای کوهی خبر داده اند که به دلایلی مثل سرما، سقوط از ناهمواری های غار یا ریزش سقف یا حتی راه گم کردن آنها در گذشته ای نسبتا دور تلف شد ه اند و این تنها رد موجود از جانوران در این غار است. با این حساب می توان غار بره زرد را غار متروکه ای دانست که در طول دوران تنها جاذبه گردشگری داشته است.

مسیر دسترسی : برای دیدن این این غار باید راهی ایلام شوید و از آنجا از طریق جاده خاکی مله پنجاب به باریکاب سفر کرده و یا از مسیر جاده ایلام – دره شهر راهی شوید. یادتان باشد که جاده خاکی مله پنجاب به باریکاب فقط برای خودروهای کوهستان و وشاسی بلند مناسب است و آن هم در شرایطی که باید در باریکاب خودرو را ترک کنید و یعد از حدود ۴۵دقیقه کوهنوردی به غار برسید. اگر از مسیر جاده ایلام- دره شهر راهی شوید هم باید در روستای زیفل یا پاکل گراب خودرو را پارک کنید و بعد از حدود ۲ساعت کوهنوردی به غار بره زرد برسید.