زیبا
مسجد و مدرسه سپهسالار
مسجد و مدرسه سپهسالار نخستین و بزرگترین مسجد و مدرسه عالی در تهران و پس از مدرسه چهارباغ اصفهان، بزرگترین و باشکوهترین بنای مذهبی در ایران است. این مجموعه در مجاورت مجلس شورای ملی و در جنوب شرقی میدان بهارستان شهر تهران قرار دارد. ساخت این مجموعه در سال ۱۲۵۸ خورشیدی توسط میرزا حسینخان سپهسالار قزوینی؛ صدراعظم دوره ناصرالدین آغاز شد. حسینخان سپهسالار در سال ۱۲۶۰ در مشهد وفات یافت از این رو برادرش؛ یحییخان مشیرالدوله، در تکمیل و اتمام آن همت گماشت. پس از درگذشت یحییخان نیز مراحل تکمیل و تزئینات بنا به تدریج توسط نایبالتولیههای وقت انجام یافت. طراحی مسجد را مهندس مهدیخان ممتحنالدوله شقاقی انجام داد و معمار آن استاد حسن معمار قمی بود. معماری این مسجد از نزدیکترین تلفیقها میان معماری ایرانی و معماری مساجد استانبول است. مسجد سپهسالار با برخورداری از ۱۰ مناره (بیش از اندازه متداول) و گنبد دوگوش خوابیده، نشان از سبک معماری مساجد ترکیه دارد. ساختمان مسجد دو طبقه بوده و در هر طبقه حجرههایی جهت سکونت طلّاب ساخته شده که مجموع آن به ۶۰ حجره میرسد. در چهار طرف اضلاع ساختمان، چهار ایوان قرار دارد که ایوان بزرگ اصلی در طرف جنوب واقع شده و منتهی به مقصوره و گنبدی عظیم میشود. ابعاد صحن مسجد ۶۱×۶۲ متر است.
از ویژگیهای مهم فضای مسجد سپهسالار، که در واقع یکی از برجستهترین ابداعات معماری قاجاری نیز به شمار میرود، وجود مهتابیها و بهارخوابهای وسیع در طبقه فوقانی است. وجه دیگری که به این مجموعه اهمیتی دو چندان میبخشد، کتابخانه مسجد است که در سال ۱۲۵۹، سپهسالار با خرید کتابخانه ۴۰۰۰ نسخهای اعتضادالسلطنه، آن را پایهگذاری کرد. در حال حاضر گنجینهای با بیش از ۴۲۰۰ کتاب خطی و نزدیک به ۱۰ هزار کتاب چاپ سنگی در این کتابخانه موجود است. مسجد سپهسالار دارای ۳ ورودی در بخش شمالی بوده که به علت احداث کتابخانه ملی توسط مهندس سیحون در سال ۱۳۴۲ مسدود و ارتباط این قسمت از بنا با باغ بهارستان قطع شد. در دورههای مختلف در این مسجد تغییراتی صورت گرفت؛ در سال ۱۳۲۰ در محل گلخانه قدیمی، تالاری ساخته شد که امروزه مجموعه دارالقرآن است. در سال ۱۳۴۲ استاد لرزاده تغییراتی در شبستان زمستانی مسجد ایجاد کرد و در سال ۱۳۷۵، مهندس سعیدی گنبد اصلی را مرمت نمود. بعد از انقلاب اسلامی مسجد و مدرسه سپهسالار به مدرسه عالی شهید مطهری تغییر نام یافت.
قدیمی ترین مسجد یزد
باید به روستای فهرج (Fahradj) یزد سفر کنید تا بتوانید قدیمی ترین مسجد این شهر را ببینید. مسجدی ۱۴۰۰ ساله که در دوران پیش از اسلام، به عنوان عبادتگاه و آتشکده زرتشتیان استفاده می شد و بعدها با ورود اسلام به ایران، کارکردی اسلامی پیدا کرد. شاید اگر شما هم با پیش زمینه ای که از مساجد اسلامی در ذهن دارید، راهی مسجد فهرج شوید، در نگاه اول جا بخورید. این مسجد پیش از آن که به یک مسجد اسلامی شباهت داشته باشد، شکل و شمایل کاروانسرایی را دارد که در پلانی مربع شکل ساخته شده است. در این مسجد که عمر بنای آن به دوران ساسانی می رسد، نه گنبدی به چشم می خورد، نه کاشیکاری، نه کتیبه و نه حتی محراب! تک مناره خشت و گلی مسجد هم عضو کم سن و سال تری است که بعدها به بنای اصلی آن ملحق شده است. این مسجد، تنها مسجد به جا مانده از قرن اول هجری در ایران است و سبک معماری ساسانی در آن به چشم می خورد. شاهد این ادعا، خشت هایی به اندازه ۵×۳۲×۳۲ هستند که استفاده از آنها در عصر ساسانی مرسوم بوده است. علاوه بر این، تزیینات گچبری شکنجی و قوس های ناری و تاق های ناوی و آهنگ به کار رفته در مسجد هم یادآور بناهای دوران ساسانی است.اما شاید جالب تر از این ها، طرح درهایی با نقوش ساسانی باشد که بر دیوارهای مسجد برجای مانده است. برای دیدن مسجد جامع فهرج، باید به ۶۰ کیلومتری شرق استان یزد و روستای فهرج سفر کنید. این روستا در مسیر یزد-کرمان و در دل کویر قرار دارد و ظاهرا یکی از مراکز اسکان اولیه ایرانیان بوده که در گذشته به نام پهره معروف بوده است. اگر گذارتان به فهرج افتاد، علاوه بر بازدید از مسجد قدیمی آن، می توانید سری هم به کوه چلته بزنید که در شمال شرقی این روستا قرار دارد و البته قلعهای باستانی و آبانباری قدیمی که از آثار باستانی دیگر این روستا هستند.
دنج ترین جزیره جنوب
در جنوبی ترین نقطه این سرزمین، جزیره ای کوچک و زیبا خودنمایی می کند که «هنگام» نام دارد. جزیره ای مرجانی که در جنوب جزیره قشم واقع شده و با آبادیهای کوچک و وسعتی حدود ۵۰ کیلومتر مربع یکی از دیدنی ترین جاذبه های طبیعی قشم به شمار می رود. این جزیره که ۳۳٫۶ کیلومتر مربع مساحت دارد، به شکل مخروط ناقصی دیده می شود که در کرانههای جنوبی جزیره قشم قرار گرفته است. از بندرعباس باید حدود ۸۰کیلومتر با قایق دور شوید تا به جزیره هنگام برسید. یعنی جایی در حدود ۶۰کیلومتری قشم. تمام سطح جزیره هنگام را ارتفاعات پست آهکی پر کرده اند که بلندترین نقطه آن کوه ناکس با ۱۰۶ متر ارتفاع است. این جزیره پر از معادن نمک و خاک و سرب است اما هیچ کدام از ۱۰۳خانوار آن جز ماهیگیری شغل دیگری ندارند. مگر آن دسته از بومیانی که در فصل سفر مردم به این منطقه، به آنها سرویس های اقامتی و پذیرایی می دهند.
دلفین های بازیگوش : اگر گذارتان به جزیره دنج و دیدنی هنگام بیفتد، می توانید دلفین های بازیگوشی را ببینید که ساعت ها شما را سرگرم می کنند. به جز این دلفین ها، کروکودیل هایی که در چند سال گذشته در جزیره هنگام پرورش داده می شوند هم از دیدنی های این جزیره به شمار می روند. هنگام اولین مزرعه پرورش کروکودیل کشور است که ایران را تبدیل به یکی از ۵۰کشور پرورش دهنده این حیوان کرده است.یکی دیگر از نقاط دیدنی این جزیره تأسیسات بندری انگلیسیها است. صید کوسه در اطراف جزیره هم چیزیست که نباید تماشای آن را از دست بدهید و شنا و غواصی در سواحل جزیره، تماشای سواحل زیبای صخرهای و شنی، آکواریومهای طبیعی و آهوهای بومی این منطقه فعالیت هایی هستند که هر گردشگری باید آنها را در سفر به هنگام تجربه کند. در جزیره هنگام درختی به نام انجیر معابد وجود دارد که البته نه به بزرگی درخت معروف قشم است و نه به مشهوری آن اما دیدن این درخت و شنیدن افسانه هایی که درباره آن می گویند، خالی از لطف نیست. در هنگام صحنه های زیبایی از شکل و شمایل صخره ها به چشم می خورد و اگر خوب بگردید، چند قبر از خارجی هایی که در این جزیره به خاک سپرده شده اند هم پیدا خواهید کرد!شما در جزیره هنگام می توانید قایق اجاره کنید و دور و اطراف جزیره را تماشا کنید. علاوه بر این، بومیان منطقه هم حاضرند در نقش راهنمای تور حاضر شوند و جزیره را به شما نشان بدهند. در این قایق سواری اگر دریا موج نداشته باشد، شانس دیدار دلفین ها و مسابقه دادن با آنها را هم خواهید داشت. البته به هیچ عنوان نباید امیدی به برنده شدن از این دلفین های بازیگوش تند و تیز داشته باشید! دیدار پرندگان دریایی و صحنه های شکار ماهی توسط آنها از جلوه های دیداری این سفر کوچک دریایی است. علاوه بر این ها، یک نوع لاک پشت به نام لاک پشت پوزه عقابی که در معرض خطر انقراض است، در همین حوالی زندگی می کند که برای تخم گذاری به سواحل هنگام و قشم می آیند. تا چند وقت پیش، بومی ها از ارزش این نوع لاک پشت خبر نداشتند و تخم آن ها را یا برای فروش به کشورهای عربی می فرستادند و یا اینکه آن ها را به مصرف خوراکی می رساندند. اما این روزها با آموزش هایی که دیده اند، حافظ لاک پشت ها و تخم آن ها هستند و می توانند گوشه هایی از زندگی، تخم گذاری و تولد این لاک پشت ها را به شما نشان دهند.
راه دسترسی : برای رفتن به جزیره هنگام باید از راه کناره جنوبی جزیره قشم به سمت روستای شیب دراز رفت و از آن جا قایق ها به صورت دربست شما را به گشت دور و داخل جزیره می برند.
بندرشرفخانه خشک ترین بندر دنیا
بندر شرفخانه یکی از بنادر مهم دریاچه ارومیهاست. این بندر در شهرستان شبستر استان آذربایجان شرقی واقع است . این بندر در مسیر قطار تبریز-دیزج خلیل-شرفخانه-سلماس قرار دارد.این بندر دارای آب و هوای معتدل و باغات سرسبز میوه است. از آثار تاریخی این بندر میتوان به اسکله تال اشاره کرد. این اسکله با قدمت یکصد سال اکنون در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.بندرشرفخانه دارای امکاناتی چون کمپ ساحلی، کشتیرانی و قایقرانی تفریحی، هتل پنج ستاره و دیگر امکانات معمول گردشگری است. این شهر در سال ۱۳۱۲ شمسی دارای شهرداری بوده و در حال حاضر جمعیت آن حدود ۲۵ هزار نفر است. بزرگترین بندر ساحلی دریاچه ارومیهاست که در بخش مرکزی شهرستان شبستر واقع شده و رشتهای از راه آهن تبریز– جلفا که از صوفیان منشعب میشود به شرفخانه منتهی میشود. در این بندر تاسیسات نسبتاً مهم بندری و انبارهای کالا وجود دارد.
همچنین برای استفاده مسافرین، قایقهای مسافربری وجود دارد. این بندر در شمال شرقی دریاچه، در فاصله ۴۹ کیلومتری صوفیان و ۳۰ کیلومتری جنوب شبستر و ۸۸ کیلومتری غربی تبریز واقع شدهاست. از نظر اقتصادی، قرار گرفتن بندر شرفخانه در ساحل شمالی دریاچه ارومیه حائز اهمیت است. در فصل تابستان تعداد کثیری از مردم به منظور استفاده از آب و لجن دریاچه برای آب درمانی و لجن درمانی به این بندر وارد میشوند.متاسفانه در چند سال اخیر به دلیل خشکسالی و خشک شدن تدریجی دریاچه ارومیه، این بندر تجاری به خشک ترین بندر تبدیل شده و شهر بندری شرفخانه نیز به دلیل طوفان های نمکی و بایر شدن مزارع روز به روز در حال تبدیل شدن به یک شهر متروکه می باشد.
دریاچه آوان قزوین
دریاچه اوان در استان قزوین و در منطقه معروف الموت قرار دارد. این دریاچه که دارای چشم اندازی منحصر به فرد است یکی از جاذبههای گردشگری استان قزوین به شمار میرود. دریاچه زیبای اوان در نیمه شمالی الموت ، در دامنه کوه خشچال ، در فاصله ۷۵ کیلومتری و در میان چهار روستای اوان، وربن، زواردشت و زرآباد شهر قزوین قرار دارد. این دریاچه که بیش از هفتاد هزار متر مربع مساحت دارد ، در ارتفاع هزار و هشتصد متری از سطح دریا واقع شده است. طول آن در طویلترین قسمت ۳۲۵ متر و عرض آن ۲۷۵ متر میباشد. تنها از آب چشمههای زیرزمینی موجود در بستر دریاچه تغذیه میشود و بخش ناچیزی از آن هنگام بارندگی تامین میشود اما به صورت سطحی و کم. غلیان دایمی آن باعث صافی و زلالی آب دریاچه شده است. عمیقترین بخش آن به عمق ۵/۷ متر میباشد که در جنوب شرقی آن واقع شده است البته برخی از مسئولان عمق دریاچه را بین یک تا بیست متر تخمین زدهاند. از سرریز آب دریاچه نیز رود کوچکی تشکیل میشود که آب آن مورد استفاده کشاورزان روستاهای کوشک و آیین است . در تابستان این دریاچه محل ماهیگیری، آبتنی و قایقرانی و در پاییز ، مأمن پرندگان مهاجر مانند قو، غاز، مرغابی و در زمستان با توجه به برودت هوا و یخ زدن سطح آن قابل اسکی سواری است. لازم به ذکر است دریاچه اوان با حضور نماینده سازمان ملل و برافراشتن پرچم سازمان ملل و پرچم ایران رسماً بهعنوان قطب گردشگر جهان اعلام شده است. متاسفانه در یکی دو سال گذشته شاهد حمله اوباش به تاسیسات سرویس بهداشت دریاچه و سرقت شیرآلات آن، شکستن کیوسک تلفن و به آتش کشیدن بخشی از نیزارهای کنار دریاچه بودهایم.
دریاچه اوان احتمالا ۵۰۰ سال پیش بر اثر لغزش به وجود آمده که این لغزش در حال حاضر غیر فعال است. اعتقادی وجود دارد مبنی بر اینکه این دریاچه بازمانده دریاچه بزرگ کاسپین است. دلیلی که برای این مدعا میآورند تغییر یافتگی نام کاسپین به قزوین است. اوان به معنی محل گردآمدن آب میباشد. غیر از گونههای درختی دستکاشت نظیر بید، چنار، تبریزی، سیب، آلبالو، گیلاس، سنجد، فندق و گردو، گیاهان علفی مانند گون، کنگر، شیرینبیان و گونههای مختلف دیگر از خانواده گرامینه و لگومینیوزه هم در حوزه آبخیز اوان وجود دارند. از گیاهان داخل دریاچه هم میتوان به نیبن در آب و گیاهان غوطه ور خوشاب و چنگال آبی اشاره کرد که محیط مناسبی را برای پرورش ماهیانی چون اردک ماهی به وجود میآورند. از گونههای جانوری اطراف اوان میتوان به کل و بز کوهی – که به علت شکار بیرویه و تخریب زیستگاه آنان کاهش چشمگیری یافتهاند – پلنگ، خرس قهوهای، روباه، شغال، گرگ، گراز، شنگ ( نوعی سمور )، سیاه گوش (گربه وحشی) انواع عقابها، دال، دلیچه، شاهین، جغد، کبک، فاخته، دارکوب، سبزقبا، زاغ و انواع گنجشکسانان، قورباغه، لاکپشت و خرچنگ اشاره کرد.
انواع ماهی هایی که در این دریاچه ساکن میباشند عبارتند از : * قزلآلای رنگینکمان (Rainbow Trout) * کپور (Carp) * اردک ماهی (Pike)