کاخ ناتمام خسرو پرویز
معبد آناهیتا در مرکز شهر کنگاور در مسیر همدان به کرمانشاه قرار دارد. این بنا روی تپهای طبیعی ساخته شده است. ایرانیان باستان عقیده داشتند که این معبد متعلق به آناهیتا، الهه پاکی و برکت است و آن را محلی برای نیایش آب می دانستند. برخی از محققین، این بنا را کاخی ناتمام برای خسرو پرویز معرفی کردهاند. عدهای نیز زمان ساخت آن را به اواخر سده سوم و آغاز سده دوم قبل از میلاد و عده دیگر آن را به سده اول قبل از میلاد نسبت میدهند. این معبد که برای استفاده از آب رودخانه شاپور در ۶ متری زمین قرار دارد، به صورت مکعب است و دیوارهای این معبد از سنگهای بزرگی بنا شده اند که بین سنگهای حجاری شده هیچ ملاتی وجود ندارد و این سنگها توسط بستهای آهنی به هم متصل شده اند. این بنا بر پشتهای از صخره قرار گرفته که دارای ۲۲۰متر طول و ۲۱۰متر عرض است و ضخامت دیوار محیطی آن به ۵/۱۸ متر میرسد. ایرانیان باستان عقیده داشتند که این معبد متعلق به آناهیتا، الهه پاکی و برکت است و آن را محلی برای نیایش آب می دانستند در قسمت جنوبی بنا، پلکان دو طرفهای به درازای ۱۵۴ متر وجود دارد. هر دو تا پنج پله، در یک بلوک سنگی ایجاد شده است. تعداد سنگ پلهها در پلکان شرقی ۲۶ پله و در پلکان غربی ۲۱ پله است. جویهای سنگی آب رودخانه را میزان کرده و به طرز باشکوهی به آبگیری وسط معبد هدایت میشده. نوع تقسیم آب و جریان آب درون معبد یکی از شگفتیهای مهندسی در آن دوران میباشد تا این عنصر مقدس را به زیباترین شکل ممکن به نمایش بگذارند.
در چهار طرف معبد دالانهایی تعبیه شده که در کف این آنها جویهای آب به صورت رفت و برگشت آب را به وسط معبد هدایت میکرده است. این در حالی است که در وسط معبد فضایی وجود دارد که آب از این جویها در آن جمع شده و استخر کوچکی حدوداً در ابعاد ۱۰ در۱۰ و عمق ۲۰ سانتی متر را پر آب میکرده. در دو طرف بالای معبد آناهیتا سر چهار گاو در هر طرف به صورت رو به روی یکدیگر قرار دارد که در زمان آبگیری این معبد عکس سر گاوها روی آب نقش میبسته است. دیوار محیطی که ستونها بر آن واقع شده خود از دو قسمت تشکیل شده، قسمت داخلی که با استفاده از سنگهای قلوه و لاشه به ابعاد و اندازههای مختلف و ملاط گچ ساخته شده و قسمت خارجی به وسیله یک ردیف سنگ تراش نماسازی شده است. ارتفاع این دیوار نیز با توجه به شیب صخرهای که روی آن قرار گرفته است در قسمتهای مختلف متغیر بوده و از چهار متر تا ۱۲متر است که بعضی محققین با استناد به برخی محاسبات این ارتفاع را در ضلع جنوب غربی تا ۱۸ متر تخمین میزنند. از دیگر بخشها و عناصر اصلی بنای معبد آناهیتای کنگاور میتوان به صفه آن اشاره کرد. آنچه از این بخش باقی مانده و در کاوشهای باستانشناسی مشخص شده، دیواری است در ضلع جنوبی صخره کنگاور که در بخشهای شرقی و غربی اطراف صخره اثری از آن بر جای نمانده است. دیوارهای این معبد از سنگهای بزرگی بنا شده اند که بین سنگهای حجاری شده هیچ ملاتی وجود ندارد و این سنگها توسط بستهای آهنی به هم متصل شده اند.
ضلع شمالی نیز مورد کاوش قرار نگرفته و تنها در ضلع جنوبی آن دیواری با قطر ۵/۹متر و طول ۹۳ به صورت یک سکو باقی مانده که روی بقایای دیوار آثارمربوط به معماری یک حمام سلجوقی مشخص است. مصالح عمده این دیوار را سنگ غیر حجاری شده و ضخیمی تشکیل میدهد که با استفاده از ملاط گچ، روی هم تثبیت شدهاند. آخرین بخش از معماری بنای کنگاور را بقایای معماری فراز تپه تشکیل میدهد، این بخش شامل دیوارهای به قطر ۶ متر است که محدودهای در حدود یک هزار و ۲۰۰متر مربع را شامل میشود که در جهت شرقی غربی ساخته شده است. در تابستان سال ۱۳۴۷ برای نخستینبار هیئتی در تپه ناهید کنگاور به کاوشهای باستانشناسی پرداخت. پس از بررسیهای اولیه مشخص شد که از مجموع تپه ، تقریباً حدود ۵۳ هزار متر مربع به بنای تاریخی اختصاص دارد که به جز چند سر ستون شکسته و تعدادی حجاریهای پراکنده در کنار کورههای آهکپزی که چند سال قبل از آن تعطیل شده بود چیز دیگری مشهود نیست. اعضای هیئت عکس هوایی کنگاور را که در سال ۱۹۳۲ میلادی تهیه شده بود، پس از تعبیر و تفسیر و یافتن گرته و اثری از امتداد ابهام آمیز دیوار و صفه تاریخی مدفون، مورد استفاده قرار داد و موفق گردید بخشی از دیوار شرقی را در آن تشخیص داده و پس از کاوش، آن قسمت از صفه را از خاک ایام آزاد نماید. با آغاز فعالیتهای هیأت کاوش معبد آناهیتا در سال ۱۳۴۷ و پس از خرید و تخریب منازل مسکونی بالای تپه و اطراف آن نقشه و موقعیت مکانی این بنای تاریخی تهیه شد.
تا جایی که یادمه تو کتابای درسیمون راجبه این معبد فقط الهه آب رو نوشته بودن….
ممنون که همیشه باعث افزایش سطح علمی و اطلاعات گردشگری بنده هستی
*خواهش میکنم…خداروشکر که مطالعه میکنی همیشه و به دردت میخوره مطالب *