نقش برجسته و کتیبه ی آنوبانینی بر صخره ای واقع در کوه میان کل (Miyan-kal) در مرکز شهر سر پل زهاب واقع شده است. شاید بتوان گفت که این نقش برجسته، بعد از نقش برجسته ی نرم سین (Naram-sin) قدیمی ترین نقش برجسته در ایران است و قدمت آن به ۲۸۰۰ سال پیش از میلاد مسیح برمی گردد. نقش برجسته ای که امروز به آنوبانینی معروف است، آنوبانینی پادشاه معروف لولوبی ها را نشان می دهد. لولوبی ها (Lullubi) قومی بودند که در هزاره ی سوم پیش از میلاد در نواحی غربی زاگرس و سرزمین هایی که بخش عمده ی آن هم اکنون در استان سلیمانیه عراق واقع شده، زندگی می کردند. در این نقش، پادشاه لولوبی ها با ریشی طویل و مربع، کلاهی مدور، جامه ای کوتاه، مسلح به کمان و نوعی تبر ابتدایی دیده می شود. او پای خود را بر دشمنی که بر زمین افتاده، نهاده است. در مقابل او رب النوع نی نی (Ninni) با کلاهی بلند و جامه ای پشمین و پرزدار و شرابه دار که تا پای او می رسد، ایستاده. او یک دست را به سوی شاه دراز کرده و در دست دیگر انتهای طنابی را گرفته که در بخش بالایی دو اسیر و در بخش پایینی شش اسیر را به هم بسته و همه ی آنها برهنه اند و دست هایشان از عقب بسته شده است. در مجموع در این نقش نه اسیر مشاهده می شود. رب النوع نی نی همان اینانا یا آناهیتا است. سر پرسی سایکس (Sir Percy Sykes) نام رب النوع را ایشتار ذکر می کند. میخائیل میخائیلویچ دیاکونوف معتقد است کلاهی که بر سر یکی از اسیران است متعلق به مادی های شرق بوده که در هزاره ی اول قبل از میلاد زیست می کرده اند. ارتفاع نقش آنوبانینی از زمین ۱۶ متر است. پدیده ی فرسایش طی سال های بسیار آن را مخدوش کرده، هر چند بیشترین صدمات را طی جنگ ایران و عراق به خود دیده است. رومن گیرشمن معتقد است که نقش برجسته ی آنوبانینی سهمی عظیم و پایدار در تعریف ایرانیت ایفا می کند، به گونه ای که طی تاریخ متمادی ایران، بسیاری از پادشاهان به تقلید از آن اقدام کرده و حکاکی های بسیاری در مناظر و معابر کاروان ها پدید آمدند تا در تاریخ ماندگار شوند . در پایین و سمت راست نقش برجسته ، کتیبه ی آنوبانینی قرار دارد که به زبان اکدی حک شده و معنای آن چنین است: ” آنوبانینی پادشاه توانای لولوبی نقش خود و الهه ی ایشتار را در کوه پاتیر رسم کرده است و آن کس که این لوح را محو کند به نفرین و لعنت آنو، آنوتوم، بل، بلیت، رامان، ایشتار، سین و شمش گرفتار باد و نسل او بر باد رود.” همه قراین دال بر این است که لولوبی ها خطی مخصوص به خود نداشته اند و آنان کم و بیش تحت نفوذ تمدن بابل بوده اند و در اثر تماس مداوم، زبان و خط اکدی را آموخته و به کار می برده اند. رومن گیرشمن معتقد است که نقش برجسته ی آنوبانینی سهمی عظیم و پایدار در تعریف ایرانیت ایفا می کند، به گونه ای که طی تاریخ متمادی ایران، بسیاری از پادشاهان به تقلید از آن اقدام کرده و حکاکی های بسیاری در مناظر و معابر کاروان ها پدید آمدند تا در تاریخ ماندگار شوند.

چطور برویم؟ برای دیدن آنوبانینی باید به استان کرمانشاه، شهر سرپل زهاب سفر کنید. سرپل زهاب در فاصله ی ۱۵۰ کیلومتری غرب کرمانشاه واقع شده است. حدود ۷۰ کیلومتر مسیر ( از کرمانشاه تا اسلام آباد غرب ) دوبانده است. در حد فاصل کرند تا سرپل زهاب باید از گردنه ی پاتاق عبور کنید. طبیعت این منطقه بخصوص در فصل بهار بسیار زیباست. آسفالت جاده مناسب است. علائم هشدار دهنده وجود دارد. به خاطر داشته باشید که رسیدن، هدف نیست. آرامتر برانید تا از مناظر زیبای منطقه بهتر استفاده کنید. وقتی از گردنه ی پاتاق به سمت سرپل زهاب می روید، به یکباره طبیعت تغییر می کند و هرچه جلوتر بروید گرم تر و خشک تر می شود.

امکانات رفاهی :

* جهت اقامت، بهتر است شهر کرمانشاه را برای اسکان انتخاب فرمایید.

* هرچند می خواهید به یکی از قدیمی ترین میراث ایرانیان باستان سر بزنید، بسیاری از مردم محلی از موقعیت آن مطلع نیستند. تابلوی راهنما در شهر وجود ندارد.

* قبلاً راه ورود به محوطه ی آنوبانینی از داخل مدرسه ی مجاور بود. امروز این محوطه جدا شده است. فاقد نگهبان بوده و جالب اینکه بعضی اوقات در آن قفل است.

* در خیابان مجاور کتیبه ها، جای مناسب برای پارک اتومبیل وجود دارد. وسایل گران قیمت خود را در داخل اتومبیل نگذارید.

* برای ورود به محوطه نیازی به پرداخت ورودیه نیست. ظاهراً سایت در اختیار شهرداری سرپل زهاب است و سازمان میراث فرهنگی هیچ نقشی در حفظ و نگهداری آن ندارد.

* مسئول یا راهنمای مقیم وجود ندارد. طبیعی است که نباید دنبال بروشور، نقشه و راهنمایی بگردید.

* محدودیتی برای عکسبرداری و فیلمبرداری وجود ندارد.

* آب آشامیدنی در شهر موجود است. در ماه های گرم سال توصیه می شود حتماً از آب معدنی استفاده کنید.

* سرویس بهداشتی وجود ندارد.

* در شهر سرپل زهاب چندین رستوران و اغذیه فروشی موجود است. اظهار نظر در مورد کیفیت غذا و تمیزی آنها بستگی به دیدگاه و خواسته های شما دارد.

* در شهر سرپل زهاب پمپ بنزین و پمپ CNG وجود دارد.

* آنتن دهی تلفن همراه مطلوب است.

امنیت منطقه : منطقه ی سرپل زهاب بیش از هشت سال درگیر جنگ بوده است. فاصله ی شهر به خط مستقیم تا مرز و روستاهای عراقی بسیار کم است. به دلیل موقعیت سیاسی و وجود پادگان ابوذر در نزدیکی شهر، تحرکات نظامی در منطقه بیشتر از حالت عادی به چشم می خورد. هرچند در حال حاضر دلیلی برای نگرانی و احساس عدم امنیت وجود ندارد ولی بهتر است شب هنگام در مسیرهای غیرمعمول تردد نکنید.

بهترین زمان بازدید : در هر موقع از سال می توانید از آنوبانینی بازدید کنید. هرچند سر سبزی منطقه در ماه های اردیبهشت و خرداد زیبایی بیشتری دارد. ماه های تیر و مرداد و شهریور گرمای هوا زیاد است و بعضاً گرد و غبار می تواند آزاردهنده باشد.

آبشار بوژان نیشابور در استان خراسان رضوی واقع است. طبیعت شهرستان نیشابور که در دامنهٔ رشته کوه های البرز و بینالود و مناطق کوهستانی قرار دارند، از مراکز گردشگری به حساب می آیند شهرها و روستاهای دیزباد، خرو، بار، دررود و بوژان و غار و کوه ابراهیم ادهم از جمله مراکز گردشگری طبیعی نیشابور است. بوژان نام روستایی است با ارتفاع ۱۶۰۰ متر که در ۱۳ کیلومتری شمال شرق نیشابور و ۱۲۰ کیلومتری مشهد ، این روستای کوهستانی که در شکل دره مانندی در جنوب بینالود قرار گرفته دارای آب و هوای معتدل کوهستانی و زمستانهای سرد و تابستانهای معتدل است. در مورد وجه تسمیه بوژان چند تا نظر وجود داره: بوژان به معنای رشد کرده ..۲- نام گیاهی که برگهای ریز و ساقه های دراز داره..۳- ان در بوژان پسوند مکان است مثل چشمه ساران..مرغزاران…که میتونه برگرفته از درختان سرسبز و رودهای پرآبش.
ارتفاعات بلند، باغات سرسبز، آبشار، حواشی رودخانه و بافت مسکونی پلکانی، روستای بوژان را به یکی از مراکز مهم گردشگری شهرستان نیشابور تبدیل کرده است. باغ های میوه، پیرامون روستای بوژان گسترده شده اند که در فصول مختلف سال، چشم اندازهای رویایی و رنگارنگی پدید می آورند و دوستداران طبیعت را مشعوف می کنند. روستای بوژان، در دامنه ارتفاعات جنوبی رشته کوه بینالود استقرار یافته است. دامنه ارتفاعات سرسبز و مرتعی بینالود از انواع گل ها و گیاهان دارویی و صنعتی پوشیده شده اند. چشم انداز دره سرسبز روستا و رودخانه جاری آن، همراه با منظره کشتزارها و باغ های گسترده، جلوه بسیار زیبا و تماشایی دارند که طبیعت گردان و گردشگران را به سوی خود جلب می کنند. حواشی رودخانه پرآب و دائمی بوژان، به ویژه در بهار و تابستان، مکان مناسبی برای گذران اوقات فراغت گردشگران است. آبشار بسیار زیبایی از ارتفاعات پیرامون روستا سرازیر می شود. طبیعت سرسبز اطراف آبشار با گل ها و درختچه های فراوان، زیبایی خاصی یافته است. در مسیر رودخانه بوژان، آبشارهای کوچک و بزرگ دیگری نیز وجود دارند که بر طراوت پیرامون آن می افزایند. در انتهای این روستا دره ای بزرگ لابلای صخره های بلند نفوذ نموده است که در امتداد این دره، رودخانه بوژان و آبشار زیبا و سفیدرنگ آن نمایان می شود. برای رسیدن به آبشار بوژان حدود دو ساعت پیاده روی از محل روستا لازم است. رودخانه بوژان به طول تقریبی ۱۰ کیلومتر از کوه های گودزرد، بوژان و سیاه خانی سرچشمه می گیرد.

اگر زندگیتان را از راه دامداری می‌گذراندید و در منطقه‌ای زندگی می‌کردید که به‌خاطر شرایط آب‌ و هوایی، همیشه علف کافی برای دامتان پیدا نمی‌شد، چه‌ می‌کردید؟ در هر فصل به‌ جایی کوچ می‌کردید که علف کافی داشته باشد؟ هر جا که می‌رفتید یک خانه جدید می‌ساختید یا خانه‌تان را طوری می‌ساختید که بتوانید آن را با خودتان همه جا ببرید؟ در گذشته، ترکمن‌ هایی که در شمال شرق ایران زندگی می‌کنند، دقیقاً همین کار را می‌کردند. آنها خانه‌هایشان را طوری می‌ساختند که بشود به‌راحتی آن را جمع کرد، به‌این طرف و آن‌ طرف برد و باز آن را برپا کرد. برای همین خانه‌های آنها شکل آلاچیق دارد، اسم این آلاچیق متحرک «آغاج‌اُوی» است که به‌زبان ترکی ترکمنی یعنی خانه چوبی . این آلاچیق‌ها از مواد طبیعی ساخته می‌شوند: چوب درختان، پشم گوسفندان و نی‌نیزارها و بافته‌هایی که همه از مواد طبیعی به‌وجود آمده‌اند. این روزها اما زندگی ترکمن‌ها خیلی تغییر کرده. آنها دیگر مجبور نیستند کوچ کنند و در نتیجه مجبور نیستند خانه‌هایی متحرک داشته باشند، با وجود این هنوز هم بعضی از آنها آلاچیق می‌سازند و در آلاچیق زندگی می‌کنند.

نمد که از به‌هم فشردن پشم حیوان‌ها درست می‌شود، برای پوشاندن سقف و دیوارهای آلاچیق خیلی مناسب است. ترکمن‌ها برای پوشاندن آلاچیق‌هایشان از نمد سیاه یا سفید استفاده می‌کنند. «آق‌اوی»، آلاچیق‌هایی با نمد سفید، بیشتر برای تازه‌ عروس و دامادها استفاده می‌شود یا برای پذیرایی از مهمان‌ها، و مردم معمولی در «قارا اوی» زندگی می‌کنند، یعنی آلاچیق‌هایی با نمد سیاه. روی نمد دور تا دور آلاچیق را با حصیری که از نی درست کرده‌اند می‌پوشانند. فرش یا جاجیمی که به‌صورت نواری باریک و بلند دورتا دور آلاچیق بسته شده برای استحکام اتصال های آلاچیق به کار می‌رود، اما واقعاً آن را زیبا می‌کند. قسمت دایره‌ای بالای آغاج‌اوی، پنجره یا هواکش آن است. برای ساختن سقف آلاچیق از تعداد زیادی چوب کمانی استفاده می‌کنند که نوک آنها تراش خورده و انتهایشان پهن است. قوس این چوب‌ها باعث می‌شود قسمت بالای آلاچیق گنبدی‌شکل شود. چوب‌های دیواره‌های آلاچیق به‌صورت ضربدری به‌هم وصل می‌شوند و در قسمت بالای دیوارها به چوب‌های سقف متصل می‌شوند. ترکمن‌ها برای اتصال چوب‌ها، از بندهایی محکم استفاده می‌کنند که از پوست شتر درست می‌شود.