مسجد جامع بردستان، با معماری دلپذیر و سنتی اش، یکی از جاذبه های گردشگری در این منطقه از ایران به شمار می رود که مورخان و کارشناسان آن را به عنوان کهن ترین عمارت متعلق به دوره ی اسلامی، معرفی کرده اند. این مسجد یکی از جاذبه های تاریخی و فرهنگی استان بوشهر می باشد که در شهر دیر و روستای بردستان واقع شده است. تاریخ مسجد بردستان به دوران اسلام باز می گردد، این مسجد یکی از قدیمی ترین آثاری است که از آن دوران در بوشهر بجا مانده . قدمت این مسجد تاریخی به قدمت شهر بوشهر یعنی دوران ساسانیان بر می گردد. برخی از باستان شناسان معتقد هستند که این بنای تاریخی قدیمی ترین عمارت دوران اسلامی است. به گفته تاریخ شناسان، این مسجد در طول دوران با توجه به اینکه دستخوش تغییرات انسانی و محیطی شده، چندین بار مرمت شده است. در کنار مسجد جامع بردستان، یک گورستان قدیمی با قدمت حدود قرن چهارم و پنجم هجری قمری وجود دارد که بسیار مورد توجه گردشگران و بخصوص باستان شناسان قرار گرفته است. در این گورستان قدیمی نوشته هایی با خطوط کوفی و عربی قابل مشاهده است که خود نشان از قدمت آن دارد. وجود گورستان قدیمی در کنار مسجد جامع بردستان سبب شده است که گردشگران بتوانند از دو جاذبه زیبا به طور همزمان دیدین نمایند. مسجد از نوع مساجد برونگرا و فاقد حياط می باشد. سادگی ، شيوايی و استفاده از گچبری برای نمای بيرونی كه سفيد رنگ است آرامش خاصی به بيننده القا می كند.

فضای داخلی مسجد : این مسجد شامل يك شبستان و دو اطاق جانبی است. شبستان در خلاف قبله و تقريباً شمال به جنوب واقع است و فضايی حدود ۷۵۰ متر مربع را در بر گرفته است . مسجد داراي ۱۲ ستون است كه سقف را نگاه داشته و هفت دهليز دارد و ارتفاع سقف تا سطح زمين به ۵ متر می رسد. در ضلع شرقی شبستان نيز اطاقی هشت ضلعی قرار دارد كه ورودی دو اطاق ديگر است و يك رديف پلكان مدور در آن وجود دارد كه به پشت بام منتهی می شود. روبروی محلی كه امام مسجد اقامه نماز می كند گنبد كوچكی از گچ با هفت غرفه تزئينی و يك ستون سازی گچبری است كه سقف را وارونه جلوه می دهد. بنای اوليه مسجد را به عمر بن عبدالعزيز نسبت می دهند. همچنین يك كتيبه چوبی در مسجد وجود دارد كه از ترجمه متن بر می آيد كه فردي بنام حاجی ابوبكر شاه در سال ۸۵۲ مسجد را تجديد بنا كرده است. همچنين مسجد توسط خانين منطقه يعنی خانين دشتی نيز مرمت شده است . مسجد شهر بردستان با شماره ۲۰۶۰ در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفته است.

جزیره شیف، روستایی است از توابع بخش مرکزی در شهرستان بوشهر. این جزیره در منتهی الیه تالاب حله که از بهم پیوستن آب رودخانه شاهپور و دالکی بوجود آمده و در ۱۲ کیلومتری شمال غربی شهرستان بوشهر و در ۶ کیلومتری شمال بندر بوشهر قرار دارد. جزیره شیف به شیخ سعد هم معروف است و میانگین ارتفاع آن از سطح دریا یک متر اندازه گیری می شود. به دلیل قرار داشتن گور شخصی شیخ سعد در این جزیره که مدتی حاکم آن بوده است بدین نام معروف است و در سال ۱۳۲۷ ه . ش جزیره در اختیار احمد خان انگالی قرار گرفته و نام آن به شیف تغییر یافت. در جزیره شیف بیش از ۴۲۰۰ نفر زندگی می کنند که از این تعداد ۳۸۰۰ نفر را از اهل تسنن شامل می شوند. اهل تسنن و تشیع در این جزیره در کنار همدیگر به آرامش زندگی می کنند و رابطه بسیار خوبی بین آنها برقرار است بطوری که می توان به عینه آن را مشاهده نمود. تعداد سه مسجد مربوط است به اهل سنت و تنها یک مسجد که مزین با نام مبارک امام جعفر صادق(ع) است و در سال ۱۳۷۵ بنا شده در حیطه مدیریت اعتقادی شیعیان فعال است. متاسفانه پس از ورود به جزیره شیف اولین چیزی که نظرها را به سوی خود جلب می کند، حجم بسیار زیاد زباله هایی است که در ساحل این جزیره به چشم می خورد.

به فاصله ۲۷ کیلومتری شهر برازجان و در شمال آن روستا/ شهر سعدآباد قرار گرفته است. ۷ کیلومتر بعد از سعدآباد، روستای زیرِآب قرار دارد که رودخانه دائمی شاپور در غرب آن از داخل تنگه​ای با دیواه​های عمودی و مسیری به طول بیش از یک کیلومتر درون دیواره​های صخره جاری است. صخره​های این مسیر، دیوارهایی به ارتفاع ۲۰۰ متر دارند. در روزگاران گذشته شهر باستانی تَوَج در این مکان قرار داشته است که آثار خرابه​های آن به خوبی دیده می​شود. احتمالاً مردم شهر توج زمانی که در تنگنای حمله مهاجمین قرار می​گرفته​اند، از دژصخره چله خانه برای دفاع از خود استفاده می​کرده​اند، این غارهای دفاعی بر روی دیواره عمودی ساحل غرب رودخانه، به فاصله حدود ۵۰ متری از کف، درون سنگ​هایی از جنس ماسه سنگ و رُسِ متراکم ساخته شده​اند. این دژصخره در زمان آبادانی و پیش از فروریزی بخش بیرونی آن بر اثر فرسایش، دارای ۴۰ اتاق بوده است (چهل خانه) که این نام به مرور و برای آسان گویی درگرگون شده و به چله خانه تبدیل شده است. آب مورد نیاز ساکنان از راه چاه و کانال انتهای آن، که به رود شاپور متصل بوده، تأمین می​شده است.
ساختمان : چله خانه دارای سه آشکوب است. آشکوب نخست ۹ دهانه آشکوب دوم ۷ دهانه، و آشکوب سوم یا بالایی دارای ۴ دهانه است. پشت دهانه​ها اتاق​هایی با طول و عرض مختلف وجود دارند. بعضی از اتاق​های وسیع ستونی در مرکز اتاق دارند، بعضی اتاق​ها دارای تاقچه​اند، و همه آن​ها محل​هایی برای قرار دادن پیه سوز جهت روشنایی دارند. اتاق​های هر طبقه از طریق ایوانی باریک که جلو اتاق​ها قرار داشته به هم راه پیدا می​کرده​اند و طبقات به وسیله نردبان یا طناب به هم مرتبط می​شده​اند. در جلوی دهانه​های بیرونی ایوان​هایی دیده می​شوند، این​ها باقی مانده اتاق​هایی هستند که بخش جلویی آن​ها ریزش کرده و باقی مانده آن​ها به شکل ایوان درآمده است. اتاق​های نوزده گانه دارای حدود ۵۰۰ متر مربع مساحت اند که در مواقع تنگنا بیش از ۲۰۰۰ نفر پناهجو را در خود جای می​داده​اند. البته سه مجموعه غار دفاعی دیگر در پایین دست و در ساحل شاپور وجود دارند که هیچ کدام به اهمیت چله خانه نیستند. در زمان دایر بودن دژصخره و پناه گیری مردم در آن، آب مورد نیاز پناهجویان با بهره گیری از چاهی که تا کف رودخانه ادامه داشته، تأمین می​شده است. به علت قرار گرفتن دژ در کنار رودخانه​ای دائمی و پرآب و در نتیجه دسترسی به آب فراوان، در هیچ یک از بخش​های آن آب انبار وجود ندارد.

پارک جنگلی چاه کوتاه در روستای چاهکوتاه (چاه کوتاه) از توابع بخش مرکزی شهرستان بوشهر در ۵۰ کیلومتری شمال شرقی بوشهر واقع شده است. روستای چاهکوتاه در منطقه ای دشتی استقرار یافته و بافت مسکونی متمرکزی دارد. چاهکوتاه از سطح دریا ۳۰ متر ارتفاع دارد و آب و هوای آن در فصول پاییز، زمستان و بهار معتدل و در تابستان گرم و خشک است. روستای چاهکوتاه از جنوب غربی به روستای کنار آبادی و از شمال شرقی به روستاهای تل اشکی و دویره محدود می شود. توفان شن و تش باد (آتش باد) دو عامل اساسی مؤثر در اقلیم و معماری این روستاست. به دلیل بالا بودن سطح آب های زیرزمینی و عمق کم چاه های آب در گذشته، نام روستا چاه کوتاه نامیده شده است. قدمت این روستا به اواخر دوره صفوی مربوط است. مردم روستای چاهکوتاه، در حوادث جنگ های جنوب (ایران – انگلیس) نقش فعالی داشته اند و آرامگاه هایی از آنها به جا مانده است. مردم روستای چاهکوتاه به زبان فارسی با لهجه محلی سخن می گویند، مسلمان و پیرو مذهب شیعه جعفری هستند. در دهه ۱۳۵۰ در اجرای طرح کنترل و مهار شن های روان، پارک جنگلی چاکوتاه احداث گردید و کشت درختان کویری به منظور مهار پیشروی بیابان در این منطقه رواج یافت. پارک جنگلی چاکوتاه، به یکی از نشانه های اصلی این روستا تبدیل شده است.

اقتصاد روستای چاهکوتاه بر پایه فعالیت های کشاورزی، دامداری، امور خدماتی و تولید صنایع دستی استوار شده است. گندم و جو مهم ترین محصول زراعی این روستاست. دامداری سنتی و تولید انواع لبنیات مانند شیر، ماست، پنیر، کره و روغن حیوانی در روستا رواج دارد. گروهی از زنان و دختران روستای چاهکوتاه به تولید انواع صنایع دستی اشتغال دارند. برخی از طرح های بافته های قالی ، گلیم و گبه های تولیدی روستا کاملاً رنگ و طرح بومی دارند و حاصل تصویرسازی و هنرمندی زنان و دختران روستاست. از مراسم ویژه مردم روستای چاهکوتاه می توان به مراسم دعای باران، دعای آرامش دریا، آیین های عزاداری روز عاشورا و مراسم سنتی عروسی اشاره کرد. در مراسم دعای باران و دعای آرامش دریا، از سازهای بادی و زهی استفاده می شود که جذابیت خاصی به برگزاری مراسم می بخشد. مردم روستا در این نوع مراسم عمومی حضوری فعال دارند.

سوغات روستای چاهکوتاه شامل صمغ، کندر، داروهای گیاهی و لبنیات می باشد و طبخ للک، رشته و انواع غذاهای جنوبی در روستای چاهکوتاه رواج دارد. پارک جنگلی چاه کوتاه با قدمتی ۴۰ ساله، پارک بسیار زیبایی است که به زیستگاه گونه های گیاهی – درختی مناطق کویری و حاره ای و گونه های پرندگان ساحلی تبدیل شده است. مسیرهای بسیار زیبایی در دل این پارک جنگلی احداث شده است که از میان درختان کویری عبور می کند. آواز پرندگان و سکوت و پاکیزگی عمومی فضا، جذابیت پارک را دو چندان کرده است. نخلستان های انبوه خرما و مزارع طلایی گندم از دیگر چشم اندازهای زیبای روستای چاهکوتاه هستند. آرامگاه شیخ حسینی چاهکوتاهی و فرزندانش که در جنگ معروف جنوب (ایران و انگلیس) به شهادت رسیده اند، از آثار تاریخی روستای چاهکوتاه است. در ضلع شمال غربی آرامگاه شیخ، آرامگاه شاعر معاصر ایران، زنده یاد منوچهر آتشی قرار دارد. مختصات جغرافیایی روستای چاهکوتاه ۵۱ درجه و ۸ دقیقه طول شرقی و ۲۹ درجه و ۳ دقیقه عرض شمالی است و این روستا از طریق شهر بوشهر با جاده ای مناسب قابل دسترسی است.