بازیهای محلی استان ایلام

2016127211952817390a

مردم ایلام به فراخور نوع زندگی و معشیت از گذشته های دور تا کنون از انواع شیوه های سرگرمی و بازیها ی مختلف در موقع فراغت و مراسمات شاد استفاده نموه اند، ولی و امروزه به علت مشکلات فراوان زندگی از یک سو ورایج شدن سرگرمیهای متنوع دیگر این نوع بازیها کمتر اجراء می شوند. معمولاُ مردان و زنانی که سنی از آنها گذشته و قدرت جسمی کمتری دارند در موقع فراغت تنها به شرح خاطرات گذشته و برخی شوخیها با همدیگر می پردازند ولی دیگران به انجام برخی سرگرمیها وبازیها مبادرت می ورزند . زنان که تنها شبها مقداری فرصت دارند گاهی به انجام بازی (گل وپوچ ) وبرخی سرگرمیهای کلامی دیگری پردازند ولی دختران وخصوصاً نوجوانان به بازیها وسرگرمی های بیشتری می پردازند که عمده ی آنها از طریق مدارس یاد گرفته اند .

عمده ترین بازیهای مردان (بیشترجوانان ونوجوانان) ایلامی علاوه بر بازیهای جدیدی مثل ، فوتبال ووالیبال از این قرارند :

۱٫ کِلاورِوان (Kelāwrewān ) : در این بازی بازیکنان به دوسته مساوی تقسیم شده وسپس روی زمین دایره ای به شعاع مناسب مشخص می نمایند و یک گروه به قید قرعه در درون دایره به حالت چهار دست وپا قرار می گیرند وهر کدام کلاهی به سردارند و دسته ی دوم بایستی بدون آنکه ضربه ی پای تیم مقابل خورده باشند یکی از کلاهها را برداشته وبه سرعت به نقطه ای که در فاصله ی دورتر از قبل مشخص شده برساند و در حین فرار صاحبان کُلا (تیم درون دایره ) بایستی سعی کنند او را بگیرند و همبازی های وی به او کمک کرده و ممکن است کُلا دست به دست گردد تا به مقصد برسد واگر رسید یک امتیاز و اگر کلاه را پیش از رسیدن به محل بازس گرفتند تیم مقابل بایستی در درون دایره قرار گیرد و بازی از نوشروع می گردد وممکن است از قبل سقف امتیازی مشخص شده باشد وهر تیمی زود به آن سقف امتیاز رسید برنده نهایی می باشد. این بازی مختص مردان است .

۲٫ پَلان (Palân) : افراد به دو گروه تقسیم و هر گروه سه قطعه سنگ باریک وبلند (حدود ۴۰ سانتیمتری ) را در یک ردیف و به فاصله یک تا ۵/۱ متری از همدیگر قرار داده وبایستی فاصله ی هر دو گروه مناسب پرتاب سنگ اعضاباشد. سپس به قید قرعه یکی از گروهها شروع نموده وهر فرد یک سنگ به طرف سنگهای تیم مقابل پرتاب می نماید واگر یکی از آنها را انداخت سنگ دیگری پرتاب می کند وهمینطور تا آخر اگر نزد نفر بعدی تا همه ی تیم سنگهای خود را به هدف پرتاب کردند و پس از آن تیم مقابل به همین روال شروع می کنند هر تیمی که زودتر از دیگری هر سه عدد سنگ کاشته شده را هدف قرار دارد ، یک امتیاز می گیرد و سپس جای تیمها عوض وبازی از نو آغاز می گردد واگر سنگهای یک گروه سالم مانده وهیچکدام زده نشدند وگروه دیگر ه هر سه سنگ (نشانه اش ) افتادند دو امتیاز محسوب وزمین هم جابجا نمی شود سقف امتیاز از قبل مشخص وهر گروهی زودتر به آن سقف برسد ، برنده است. این بازی بیشتر توسط مردان اجرا می شود. ولی گاهی زنان نیز مشارکت دارند.

۳٫ چُوزَر (Čoozar = چوب طلایی ): بازی منحصراً در شب انجام می شود و بیشتر بوسیله ی نوجوانان (پسر و دختر) به اجرا در می آید. در این بازی افراد به دو گروه تقسیم وسپس قطعه چوبی کوچک که دارای نشانه ی مشخص باشد و یا آنرا مثلاً بابستن پارچه ای مشخص نموده باشند را تهیه نموده وسپس هر دو گروه رو به یک طرف نموده ویک نفر قطعه چوب را بدون آنکه خود نگاه کند به طرف پُشت پرتاب می کند وپس از چند ثانیه مکث همه به آن طرف هجوم برده و به دنبال یافتن چوب بر می آیند وضمن آن بایستی مراقب گروه دیگر باشند که اگر آنرا یافتند فوراً آن فرد را گرفته وچوب راپس بگیرند. هر گاه فردی آنرا پیدا نمود بایستی به شدت پنهان کاری نموده وبه نحوی اعضای گروه خود را با خبر کند وکم کم به کناری کشیده وآماده ی فرا به سوی محل نشانه ای که از قبل تعیین شده بشود وبه محض آماده شدن بایستی با صدای بلند بگوید : « یافتم » وسپس فرا کند واز این لحظه مثل بازی «کِلاوروِان » افراد هر دو گروه سعی در بردن چوب به محل نشانه ویا پس گرفتن آن هستند وامتیاز دهی نیز مثل بازی کلاروروان است .

۴٫ قاچان یا قَمچان : این بازی که مشترک بین پسران ودختران است بسیار پیچیده می باشد و بطور کلی عبارت از ۱۲ عدد ریگ ( به اندازه ی حبه قند ) می باشد وافراد شرکت کننده (حداکثر ۴ نفر ) به ترتیب انها را در مُشت گرفته وسپس در یک حرکت تند آنها را مقداری به هوا پرتاب می کند وسپس بایستی با پشت دست آنها را نگهدارد و تعدادی که روی پُشت دست قرار می گیرند بایستی کمتر از ۴ عدد نباشند واگر کمتر از ۴ شد نوبت نفر بعدی است واگر ۴ یا بیشتر شد بایستی با حرکت دیگر آنها را به هوا انداخته ومجدداً در مُشت بگیرد وسپس با حرکت دیگر ۳عدد آنها را به دست دیگر پرتاب کند ویک عدد را نگه دارد . در همه ی این حرکات بایستی هیچکدام از ریگ ها به زمین نیافتند وقتی این عمل انجام شدبه یک ریگ باقی را به هوا پرتاب و همزمان یک ریگ از آنهایی که در زمین هستند باهمان دست برداشته و فوراً ریگ پرتاب شده به هوا را بدون رسیدن به زمین نیز می گیرد و این عمل تکرار می شود تا وقتی مجموع ریگهای به ۴ رسید ومثل عمل قبل سه عدد آنها را به دست دیگر پرتاب می کند و همینطور تا همه ی ریگها را از زمین بردارد وعمل جدا سازی را به دسته های سه تایی انجام دهد واگر موفق شد به همه ی طرف های دیگر بازی (به هر تعداد که باشند ) می گوید :«کِرر» به معنی (کِرج شدن مُرغ و خوابیدن روی تخمها ) وبازی را از اول مجدداً شروع می کند ودر هر مرحله که شکست بخورد نوبت به نفر بعدی می رسد واگر موفق شد با هر مرحله یک عدد از ریگها را به عنوان تخم زیر ران دیگر بازیکنان می گذارد و اگر تا آخر موفق شد و فقط سه عدد ریگ ماند بایستی هر سه عدد ریگ را به پُشت دست نگهدارد ومجدداً به داخل دست (با پرتاب کردن به هوا ) برگرداند وگاهی برخی اعمال دیگر برای سنگ آخر انجام می یگرد و در نهایت پس از اتمام سنگها آن فرد برنده می شود ولی اگر در حین بازی نتوانست و دیگران موفق شدند بایستی ابتدا «کِرج » شدن خود وسپس تک تک ریگ ها را پَس بدهند وسپس طرف را «کِرج » نمایند. بازیهای فراوان دیگری رواج دارد مانند : ۱٫ هِشار هِشاره(قایم موشک ) ۲٫ اَکاوتی(اَلک دولَک ) ۳٫ هفت سنگ ۴٫ جَوزان ۵٫ تیله بازی ۶٫ دالِگه دَخیل(گرگم به هوا ، مخصوص دختران ) ۷٫ قُلان (لنگران )

2 دیدگاه در بازیهای محلی استان ایلام

  1. Mozhgan می‌گه:

    چه خوبه با رواج این بازیا بچه ها از حالت سکون بیان بیرون و تحرک داشته باشن و کمتر با بازیهای رایانه ای که فقط به ضررشونه مشغول باشن

پاسخ دهید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

شما می‌توانید از این دستورات HTML استفاده کنید: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <strike> <strong>