خانهات را با خود ببر
اگر زندگیتان را از راه دامداری میگذراندید و در منطقهای زندگی میکردید که بهخاطر شرایط آب و هوایی، همیشه علف کافی برای دامتان پیدا نمیشد، چه میکردید؟ در هر فصل به جایی کوچ میکردید که علف کافی داشته باشد؟ هر جا که میرفتید یک خانه جدید میساختید یا خانهتان را طوری میساختید که بتوانید آن را با خودتان همه جا ببرید؟ در گذشته، ترکمن هایی که در شمال شرق ایران زندگی میکنند، دقیقاً همین کار را میکردند. آنها خانههایشان را طوری میساختند که بشود بهراحتی آن را جمع کرد، بهاین طرف و آن طرف برد و باز آن را برپا کرد. برای همین خانههای آنها شکل آلاچیق دارد، اسم این آلاچیق متحرک «آغاجاُوی» است که بهزبان ترکی ترکمنی یعنی خانه چوبی . این آلاچیقها از مواد طبیعی ساخته میشوند: چوب درختان، پشم گوسفندان و نینیزارها و بافتههایی که همه از مواد طبیعی بهوجود آمدهاند. این روزها اما زندگی ترکمنها خیلی تغییر کرده. آنها دیگر مجبور نیستند کوچ کنند و در نتیجه مجبور نیستند خانههایی متحرک داشته باشند، با وجود این هنوز هم بعضی از آنها آلاچیق میسازند و در آلاچیق زندگی میکنند.
نمد که از بههم فشردن پشم حیوانها درست میشود، برای پوشاندن سقف و دیوارهای آلاچیق خیلی مناسب است. ترکمنها برای پوشاندن آلاچیقهایشان از نمد سیاه یا سفید استفاده میکنند. «آقاوی»، آلاچیقهایی با نمد سفید، بیشتر برای تازه عروس و دامادها استفاده میشود یا برای پذیرایی از مهمانها، و مردم معمولی در «قارا اوی» زندگی میکنند، یعنی آلاچیقهایی با نمد سیاه. روی نمد دور تا دور آلاچیق را با حصیری که از نی درست کردهاند میپوشانند. فرش یا جاجیمی که بهصورت نواری باریک و بلند دورتا دور آلاچیق بسته شده برای استحکام اتصال های آلاچیق به کار میرود، اما واقعاً آن را زیبا میکند. قسمت دایرهای بالای آغاجاوی، پنجره یا هواکش آن است. برای ساختن سقف آلاچیق از تعداد زیادی چوب کمانی استفاده میکنند که نوک آنها تراش خورده و انتهایشان پهن است. قوس این چوبها باعث میشود قسمت بالای آلاچیق گنبدیشکل شود. چوبهای دیوارههای آلاچیق بهصورت ضربدری بههم وصل میشوند و در قسمت بالای دیوارها به چوبهای سقف متصل میشوند. ترکمنها برای اتصال چوبها، از بندهایی محکم استفاده میکنند که از پوست شتر درست میشود.