روستای سقالکسار در فاصله بسیار کوتاهی از رشت، مکانی بی‌نظیر با امکانات مناسب است. دریاچه سقالکسار، پاک‌ترین دریاچه گیلان، شاید برای شما بسیار آشنا باشد؛ بله درست حدس زدید، این دریاچه لوکیشن فیلم ماهی و گربه است. در ادامه با ما همراه باشید تا شما را به سفری به میان این دریاچه نیلگون ببریم که آیینه‌ای شفاف از زیبایی‌های اطراف است و انعکاس درختان انبوه در آن، آرامش و سکونی عجیب را به گردشگران هدیه می‌کند؛ چشم‌اندازی که نمی‌توان از آن چشم برداشت. روستای سقالکسار از توابع بخش مرکزی شهرستان رشت در استان گیلان است که در دهستان لاکان در ۱۶ کیلومتری جنوب شهر رشت (حدود نیم‌ساعت از مرکز شهر) و در جاده جیرده قرار دارد. بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵ در این روستا که با نام «سالکه سار» نیز شناخته می‌شود، ۶۸۹ نفر زندگی می‌کنند. روستای سقالکسار در ارتفاع ۵۰ متری از سطح دریا واقع شده است و آب‌وهوایی معتدل دارد. فاصله روستای سقالکسار تا تهران ۳۲۴ کیلومتر است و برای رسیدن به آن باید حدود چهار ساعت و نیم رانندگی کنید. در اطراف مزار آقا سید شریف در نزدیکی شهرستان شفت، دریاچه‌های متعدد و جاذبه‌های طبیعی بسیاری وجود دارند که دارای طبیعت بکر و هیجان‌انگیزی هستند. سد خاکی سقالکسار، بزرگ‌ترین دریاچه این منطقه و دلیل شهرت این روستا است. مردم مهربان و خون‌گرم روستای سقالکسار اغلب به کشاورزی، دامپروری، زراعت برنج و پرورش ماهی مشغول هستند و شما به‌محض ورود به روستا با مزارع برنج و خوشه‌های طلایی رنگ و عطر دل‌انگیز شالی روبه‌رو می‌شوید.

به‌دلیل توجه مردم بومی به نظافت دریاچه سقالکسار و محیط اطراف آن در این منطقه زباله‌ها به چشم نمی‌آیند. به همین دلیل لقب پاک‌ترین دریاچه گیلان را به سقالکسار اختصاص داده‌اند. البته یک رسم جالب نیز در این دریاچه وجود دارد. در زمان ورود به سد خاکی سقالکسار، یک کیسه زباله به شما داده می‌شود و اگر شما زباله‌های خود را در طبیعت رها نکنید و در هنگام بازگشت این کیسه زباله را به‌صورت پر به نگهبانی تحویل دهید، بیش از ۵۰ درصد مبلغ ورودی به شما بازگردانده می‌شود. این طرح توسط شورای اسلامی این روستا از سال ۱۳۹۰ اجرایی و سبب تشویق مردم شد تا زباله‌های خود را در این مکان پاک نریزند. متاسفانه شنیده‌ها حاکی از این است که این رسم در حال کم‌رنگ شدن است و طرفداران پیشین را ندارد. جالب است بدانید که از این زباله‌ها در تهیه ورمی‌کمپوست استفاده می‌شود. ورمی‌کمپوست متشکل از ورمی (کرم خاکی) و کمپوست (کود آلی) است که از فعالیت کرم خاکی حاصل می‌شود.

درباره وجه تسمیه سقالکسار چند نظریه وجود دارد؛ در نظریه اول گفته می‌شود که واژه سقالکسار از سه واژه سقا، لک و سار تشکیل شده است. سقا به‌معنای محل آبخوری و لک و سار نام دو پرنده زیبا است که دریاچه آن‌ها را سیراب می‌کند. پس این واژه به «محل آبخوری لک و سار» ترجمه می‌شود. به نظر می‌رسد که این وجه تسمیه اصلی سقالکسار باشد؛ زیرا در گذشته پرندگان بسیاری به نام سار (سیتی، لک‌لک و غیره) برای آب خوردن به این روستا مهاجرت می‌کردند؛ البته در آن زمان، سد خاکی وجود نداشت و آن‌ها از چشمه روستا آب می‌خوردند. طبق نظریه دوم، سقالک معرب شده «سیالخ» به‌معنای خار سه پهلو است و سار، معنی سر را می‌دهد. به این ترتیب معنی سقالکسار، «سرِ خار سه پهلو» است. نظریه سوم نیز می‌گوید که سقالک به معنی تپه است و ترکیب آن با «ار» معنای بالای تپه را می‌دهد.

در کنار روستای سقالکسار یک سد خاکی به همین نام وجود دارد که دریاچه‌ای بی‌نظیر و بی‌بدیل را در منطقه جنگلی و در احاطه انبوهی از درخت‌های سر به آسمان کشیده بلوط پدید آورده است. این دریاچه با مساحت ۱۵ هکتار، ۶۰۰ متر طول و ۵۰۰ متر عرض دارد و گردشگران را از دور و نزدیک به‌سمت خود می‌کشاند. ارتفاع دریاچه سقالکسار از سطح دریا ۶۴ متر است و آب آن از ریزش‌های جوی و چشمه‌ساران منطقه تامین می‌شود. سد خاکی سقالکسار از ابتدا در این روستا وجود نداشت و بر اثر تلاش یکی از اهالی روستا به نام جعفر خوشحال احداث شد. آقای خوشحال که کشاورز بود در سال ۱۳۶۲ در این روستا به‌عنوان کشاورز نمونه انتخاب شد و برای دیدار از ریاست جمهوری به تهران رفت. مسئولان در تهران از وی خواستند که تقاضای خود را مطرح کند. او نیز به‌دلیل خشک‌سالی‌های آن سال‌ها از آن‌ها تقاضا کرد که یک سد خاکی در روستا احداث کنند تا مشکل آبیاری زمین‌های کشاورزی برنج و چای حل شود. به این ترتیب سد خاکی سقالکسار ساخته شد. تندیسی از این کشاورز جهت تشکر از زحمت‌های وی در ورودی سد خاکی بنا شده است.

• آدرس: استان گیلان، رشت، فلکه انتظام، ۱۰ کیلومتری جاده جیرده، بعد از بقعه آقاسید شریف، روستای سقالکسار