روستا
تفرجگاه نجنه
روستای نجنه علیا یکی از روستاهای هدف گردشگری است که در فاصله ۳۸ کیلومتری جاده بانه به سردشت در محیطی جنگلی و کوهستانی قرار گرفته است. اهمیت این روستا به جز محیط طبیعی، بکر و زیبای آن در فراوانی چشمه سارها، وجود قرآن قدیمی در مسجد تاریخی آن و مجتمع شیلات کوچکی در روستا است که ماهی های آن طعم بسیار لذیذی داشته و در همان محل ارایه می شود. روستا ی دیدنی دیگر ی نیز در شهرستان بانهن‍ه می ت‍و اند هدف م‍ن‍‍اس‍ب‍‍ی بر ا ی یک سفر باشد که آن ر ا نجنه می خ‍و ان‍ن‍د. روستا ی نجنه در فاصله ۳۸ کیلومتر ی شهر بانهن‍ه و در جاده سردشت به این شهر و در محیطی جنگلی و ک‍و ه‍س‍ت‍‍ان‍‍ی و اق‍‍ع است . اهمیت گردشگری‍ر ی این روستا به جز طبیعت بکر و زیبا ی آن در ف‍ر او ان‍‍ی چشمه س‍‍ار ها و وجود ق‍ر آن قدیمی در مسجد تاریخی آن است . وجود مجتمع شیلات در روستا نجنه و ارایه م‍‍ا ه‍‍ی ت‍‍ازه در غ‍ذاخ‍ور ی ها ی محل ، حال و ه‍و ای‍‍ی وی‍ژه به منطقه ب‍خ‍ش‍ی‍ده است که این همه می ت‍و اند ب‍‍ه‍‍ان‍ه ای ق‍‍اب‍ل ق‍ب‍ول بر ا ی م‍ق‍ص‍د سفر گ‍ردش‍گ‍ر ان داخ‍ل‍‍ی و خ‍‍ارج‍‍ی باشد.
محوطه باستانی قلعه خسرو
به فاصله ۲۸ کیلومتر شمال غربی شهر اردبیل و ۷۰۰ متری شمال روستای قوناق قیران و در مختصات طول جغرافیایی ۴۸ درجه و ۴ دقیقه و ۵۲ ثانیه و عرض جغرافیایی ۳۸ درجه ۲۶ دقیقه و ۵۷ ثانیه واقع شده است. از شهر اردبیل جاده ای آسفالته به روستای گندشمین وجود دارد این جاده آسفالت بر روی جاده قدیمی اردبیل به مشکین شهر و مغان ایجاد شده است. پس از طی ۲۶ کیلومتر از شهر اردبیل به طرف روستای گندیشمین، نرسیده به روستای قوناق قیران و در حدود ۱ کیلومتری آن در کنار رود کوچک شیخ احمد، جاده ای خاکی در سمت راست جاده اردبیل وجود دارد. این جاده خاکی توسط روستاییان اطراف به منظور رفت و آمد به مزارع استفاده می شود و به این دلیل بسیار ناهموار می باشد پس از طی مسیر در حدود یک کیلومتر از این جاده خاکی به دو راهی میرسیم و پس از طی مسیر در حدود یک کیلومتر از جاده سمت چپ می توان به قلعه خسرو رسید. این جاده خاکی از کنار قلعه خسرو گذشته و به دره رود قره سو پایان می یابد. راه دیگر دسترسی به این صورت است که از روستای قوناق قیران یک راه مالرو به سمت قلعه خسرو وجود دارد این راه مالرو از داخل دره رود قره سو بوده و راه سخت و دشواری است که پس از طی مسافتی در حدود نیم ساعت از روستا می توان به قلعه خسرو رسید. روستای قوناق قیران از دهستان های غربی، بخش مرکزی شهرستان اردبیل و ارتفاع آن از سطح دریا ۱۳۲۰ متر و آب و هوای سرد و خشک و یک منطقه پایکوهی است که در ۲۷ کیلومتری شمال غرب شهر اردبیل واقع شده است رود شیخ احمد که از کوه سبلان سرچشمه گرفته از شمال و خاور آبادی گذشته و به رود قره سو می ریزد. کار و پیشینه مردمان روستا کشاورزی، باغدار و دامداری است. قلعه خسرو بر بالای یک کوه کم ارتفاع قرار گرفته است و رود قره سو از سه جهت یعنی شمال و شمال شرقی و غربی این کوه را در بر گرفته است. این کوه کم ارتفاع را مردمان روستا با نام شوش داغی می نامند و این به دلیل شیب تند دامنه های آن و نوک تیز قله آن و همچنین موقعیت خاص قرار گیری قله کوه که به هیچ کوه دیگری متصل نبوده است، می باشد شوش داغی همچون دیگر کوهها و ارتفاعات پیرامون دامنه سبلان در اثر فعالیت های آتشفشانی ایجاد شده است راس کوه متشکل از یک توده سنگی از سنگ های آذرین، به صورت یکپارچه می باشد و وسعت چندان ندارد ارتفاع نوک قله شوش داغی از سطح دریا آزاد ۱۳۹۵ متر و از بستر رود قره سو در پای کوه ۱۳۵ متر است. جبهه شمالی شوش داغی به یک برآمدگی کوچکی منتهی می شود و این برآمدگی که وسعت کمی نیز دارد با شیب بسیار تندی که دسترسی به آن را مشکل می سازد به رود قره سو منتهی می شود جبهه غربی کوه شوش داغی از نوک کوه تا دیوار دفاعی دارای شیب بسیار تندی بوده و از پایین دیوار به پرتگاه عمیقی که ارتفاع آن تا ۱۰ متر می رسد ختم می شود دامنه شرقی کوه نیز دارای شیب تندی است و این شیب تا حدود ۷۰ درجه می باشد و به گونه ای است که به صورت یک دیوار صاف دسترسی به قلعه را تقریباً غیر ممکن می سازد. تنها در جبهه جنوبی و به خصوص جبنه جنوب شرقی شیب ملایم وجود دارد و امکان دسترسی به قلعه را ممکن می کند.
محوطه باستانی قلع خسرو متشکل از دو قلعه و یک گورستان است یکی از این قلعه ها بر بالای کوه شوش داغی واقع شده و دیگری که بزرگتر بوده و قلعه اولی را نیز در بر می گیرد . تمامی کوه شوش داغی را در برگرفته است. محوطه گورستان در قسمت جنوبی کوه شوش داغی واقع شده و در محوطه نسبتاً وسیعی گورهای آن پراکنده شده است. این قلعه در ۳۰کیلومتری شمال غرب اردبیل قرار دارد که با شیوه خشکه چین سنگی با مصالح سنگی بدون استفاده از ملات ساخته شده و به دوره مفرغ جدید ۱۷۰۰تا ۱۴۵۰سال پیش از میلاد تعلق دارد. قلعه باستانی خسرو در عصر مفرغ جدید شکل گرفت و استقرار آن تا عصر آهن ۱ (۱۵۰۰تا ۱۲۰۰سال پیش از میلاد)، عصر آهن ۲ (۱۲۰۰تا ۸۰۰سال پیش از میلاد) و عصر آهن ۳ (۸۵۰تا ۵۵۰سال پیش از میلاد) تداوم داشت. در اواخر عصر آهن ۳این قلعه کاملا متروک شد و استقرار در آن به قلعه دیگری که متعلق به دوره هخامنشی است، منتقل شد. این قلعه هخامنشی نیز در حدود ۷۰۰متری قلعه خسرو قرار دارد که در حال حاضر باستان شناسان مشغول بررسی روی آن هستند. در فصول پیشین کاوش، سفال هایی از عصر مفرغ جدید و نشانه هایی از استقرار جوامع با ساختار پیچیده سیاسی و اجتماعی در این قلعه به دست آمده بود. بر اساس دلایل باستان شناسی جوامع پیچیده سیاسی و اجتماعی اولین بار در دوره مفرغ جدید شکل گرفته است. با توجه به اینکه این منطقه در دوره های مختلف بویژه در عصر مفرغ مورد تاخت و تاز اقوام مهاجر بود و با در نظر گرفتن اقتصاد کشاورزی و دامداری در عصر مفرغ به نظر می رسد، قلعه های هفت گانه نقش محافظت از قلعه مرکزی خسرو و زمینهای کشاورزی و مراتع دامداری آن را به عهده داشتند. گورستان کوچکی نیز شامل ۱۰تا ۲۰گور در کنار قلعه های هفت گانه وجود دارد که تعداد کم قبور آن نشانگر اقماری بودن این قلعه ها است. این گورها نشان دهنده مالکیت یا تسلط قلعه مرکزی بر نواحی اطراف و سند تملک خانواده یا قبایل ساکن در قلعه مرکزی یا قلعه های اقماری بر روی این مراتع هستند. کاوشگران در بررسیهای خود در این منطقه آثار بند و کانالهای آبرسانی مربوط به دوره مفرغ جدید را شناسایی کردند. فرضیه این است که ساکنان این منطقه پس از احداث بند روی رودخانه قره سو که در کنار قلعه خسرو قرار دارد، توسط این کانالهای سنگ چین آب رود را به طرف زمینهای اطراف هدایت می کردند.
یک دنیا در دل روستا
تاکنون شما نام «گرمارود» را شنیده‌اید؟ حتی اگر این نام را به عنوان نام یک منطقه نشناسید، حتما در میان نام های خانوادگی رایج، به گوشتان خورده است. گرمارود جایی است که نامش برگرفته از زلالی آب است؛ آب معدنی اینجا که «گرآب» یا «گراو» نام دارد، منشأ نام روستاست. روستای گرمارود از توابع قزوین است، اما در سفر به اینجا تلاش کنید اسیر و دربند زیبایی‌های بی‌مانند قزوین و قلعه الموت نشوید. در فاصله ۳۰ کیلومتری شهر معلم کلایه و ۱۳۰ کیلومتری شهر قزوین روستای گرمارود قرار دارد که می تواند خاطرات خوشی از سفر به قزوین را برای شما رقم بزند. «فریا استارک»، بانوی انگلیسی که سال ۱۹۳۱ از گرمارود دیدن کرده در کتاب «سفرنامه الموت می نویسد: «در غروب آفتاب وارد گرمارود شدیم، صخره بسیار عظیمی ناحیه پشت دهکده را مسدود ساخته است و رودخانه الموت وقتی به این روستا می‌رسد از طریق شکاف باریکی راهش را پیدا می‌کند. رودخانه در برابر آخرین اشعه خورشید چون مشعلی می‌درخشد. خانه‌های مسطح ساخته شده در سراشیبی دامنه کوه، مثل اراضی کنارشان در نور‌آفتاب با رنگ قرمز جلوه‌گری می‌کنند.» گرمارود یا «گرماب رود»، تقریباً نقطه پایان الموت است. روستایی که در گذشته یکی از گذرگاه‌ها و راه‌های مالروی قزوین به مازندران بوده و در حال حاضر بیش از سیصد و پنجاه خانوار در این روستا زندگی می کنند که شکل زندگی بیشتر آنان به صورت ییلاق – قشلاقی است. امانک دربند، سیاه وله و پیله سره کوه‌هایی هستند که روستا را در دامان گرفته‌اند. اگر گذارتان به گرمارود افتاد، حتما سری هم به شوراب دره یا شلودره بزنید. شور بودن آب این دره موجب شده است سفیدی‌های نمک در حاشیه شکل گیرد که گاهی گردشگران با برف اشتباهش می‌گیرند! آبشار گرمارود یکی دیگر از دیدنی های روستا است که از بین دو صخره جاری میشود و محله گرمارود را به دو بخش تقسیم می‌کند؛ این دست محله و آن دست محله. آبشار چیزی حدود ۱۵۰ متر ارتفاع دارد. قلعه نویذرشاه که در فاصله بسیار نزدیک و در یک بلندا واقع شده از جمله مکان‌هایی است که مورد علاقه گردشگران است. این قلعه که به آشیانه عقاب معروف است در یک ارتفاع بلند قرار دارد و از جمله مهم‌ترین دژهای الموت به حساب می آید. در قدیم‌ها که قلعه مورد استفاده بوده است از اینجا به عنوان دید‌بانی استفاده می‌شد. در کتاب‌های تاریخی از این مکان زیاد یاد شده است. از این قلعه به نام میمون دژ هم یاد شده است. ظاهرا نوذر شاه یا نویذر شاه آخرین حاکم قلعه بوده که به دست لشکریان مغول کشته شده. این قلعه برج ها، آب انبار و مکان هایی به نام «اسب طویله» داشته که بخش اعظم آنها این روزها از بین رفته است. رفتن به این قلعه نیازمند تجهیزات صخره نوردی است و کار هر کسی نخواهد بود. در کنار قلعه گورستانی به نام خاک کافران خواهید دید که هنوز کسی دلیل این نامگذاری را نمی‌داند. اما اکنون این گورستان خرابه‌ای بیش نیست. غیر از این قلعه، قلعه‌ای دیگر به نام قلعه پس در شمال گرمارود وجود دارد.
روستای دیزجین
روستای دیز جین یک منطقه ییلاقی و کوهستانی بسیار زیبا با منظره های دلپذیر در بخش طارم سفلای استان قزوین واقع شده است. دارا بودن دهها چشمه فعال و سه رودخانه دائمی نهرهای پر آبی جهت باغداری و کشاورزی به وجود آورده است. شغل مردم روستا کشاورزی و دامداری می باشد این روستا دارای مدرسه ابتدایی فعال می باشد . در این روستا و روستای مجاور چند زیارتگاه وجود دارد که همه ساله صدها خانواده جهت زیارت به آنجا می روند. روستای دیزجین از توابع بخش طارم سفلی شهرستان قزوین واقع در منتهی الیه غرب آن و حد استان زنجان و در فاصله حدود یکصد و پنجاه کیلو متری با مرکز شهرستان قزوین واقع است و جمعیتی حدود پنجاه شش خانوار که در فصول مختلف متغیر می باشد در قالب یکصد و پنجاه نفر در آنجا ساکن و به کار کشاورزی و دامداری و باغداری مشعول هستند. با توجه به جغرافیای آن که در نقطه تلاقی چهار استان پر استعداد زنجان و قزوین و گیلان و اردبیل و در دامنه خوش آب و هوای کوهای بلند واقع شده است دارای آب و هوای نیمه خشک کوهستانی بوده و نوسان دمای آن حدودا بین (۱۰-) تا (۳۵+ ) درجه سانتیگراد می باشد. دیزجین در بین کوه های بلند محصور ودارای دره های نسبتا عمیق و شیب تندمی باشد . گیاهان دارویی متنوع و فراوان و انبوه گیاه گون آن که کار برد صنعتی از صمغ آن و تهیه عسل از شهد گلهای آن معمول است در روستای به وفور یافت میشود.
آبشار چوتین گون
آبشار چوتین گون Chotin Govn در استان سیستان و بلوچستان واقع است. یکی از مکانهای زیبا و جاذبه های طبیعی استان سیستان و بلوچستان آبشار چوتین گون در شهرستان سراوان است . این آبشار زیبا با ۲۰ متر ارتفاع در ۴۰ کیلومتری شهرستان سراوان درنزدیکی دهستان ناهوک واقع شده است. وجه تسمیه این نام برگرفته از گون نام محلی درخت بنه بوده که حاکی از وجود جنگلهایی از بنه در این منطقه است. جاری بودن آب در اکثر روزهای سال و طبیعت بکر و زیبای این آبشار باعث شده سالانه گردشگران زیادی از این منطقه دیدن کنند. این آبشار در دره ای معروف به دره نگاران واقع شده است. از دیگر آبشارهای این منطقه می توان به آبشار پالیزوک اشاره کرد که یکی دیگر از جاذبه های گردشگری ناهوک است و درغرب ناهوک در ۱۲کیلومتری آن قرار دارد.
نگاران دره ای است زیبا اما با محیط کویری که در گذشته سرسبز و شکارگاهی عظیم بوده است . این دره زیبا در کوه های سردشت ناحیه ناهوک شهرستان سراوان قرار دارد. ناهوک روستای زیبا و جذابی در شهرستان سراوان است که در اسناد تاریخی از آن به عنوان نصرت آباد به دلیل زندگی مردمی با شهرت نصرت و یا نصرتی که مردمانی زحمت کش و با صلابت می باشند یادشده است. نگاران مجموعه از سنگ نوشته ها وکتیبه های به زبان تصویر است که در دنیا بی نظیرند . این مجموعه به عنوان بزرگترین مجموعه نوشته های باستانی در خاورمیانه و در تمدن شرق محسوب می شود. بر اساس اعلام نظر کارشناسان باستان شناس سیر تاریخی این سنگ نوشته ها از پیش از تاریخ تا زمان ساسانیان است. جالب است بدانید این مجموعه حتی در آثار باستانی استان ثبت نگردیده است اما شهرت جهانی دارد. با توجه به مطالعات محدود صورت گرفته در پیر گوران ناهوک این سنگ نوشته های موجود در جهان منحصر به فرد اعلام شده اند.