منطقه مرگور معروف به آلپ ایران مجموعه ای از تپه ها و کوه های پر برف تا ارتفاع ۳۵۰۰ متری است.این منطقه با دره ها، رودها و آبشار های پر آب و خروشان، دریاچه ها و تالاب های گوناگون مکانی پر از آرامش را برای مسافران مهیا می کند. کوه دالامپر با ارتفاع حدود ۳۵۰۰ متر در۴۵ کیلومتری جنوب غربی اورمیه و ۳۵ کیلومتری اشنویه قرار دارد. این کوه در نقطه مرزی ایران، ترکیه و عراق واقع است و از فراز آن خاک هر سه کشور قابل مشاهده‌است. این کوه دارای یخچال های چند هزار ساله است. از ویژگی‌ های منحصر به فرد این کوه وجود دریاچه‌ های طبیعی در ارتفاعات است . همچنین از برفاب های این کوه رودی پر آب سرچشمه می ‌گیرد که در دامنه این کوه به صورت آبشاری بزرگ به نام سوله دوکل(در کردی به معنای آبشار مه آلود) به پایین می ‌ریزد. آبشار سوله دوکل گل سرسبد زیبایی های بهشت اورمیه است. جایی که گل و بوته و درخت و چشمه و کوه و صخره و بلبل و نسیم و سرسبزی و هوای پاک همه یکجا هست. آبشاری که همه دوازده ماه سال را خروشان است و از بالای کوه ها و صخره های با ارتفاع بیش از ۲۰۰۰ متر سرازیر می شود. دالان های برفی یکی از مشخصه های شگفت انگیز دامنه های دالامپر است. حفره هایی که به واسطه جریان مستمر آب میان برف ها به این شکل درآمده اند.

یکی دیگر از زیبایی های این منطقه دریاچه شگفت انگیز آن است که محلی ها«مام الشیخ» می نامندش. ظاهرا مام الشیخ ارباب روستای دالامپر بوده، ولی همه، اسم دالامپر را برای دریاچه برگزیده اند.  این در یاچه هرساله به ویژه در فصل های بهار وتابستان در دامنه کوه دالامپر ایجاد می شود ومنظره بسیار دیدنی را ایجاد می کند .یکی دیگر ازمناطق زیبای این منطقه روستای  پلکانی کچله است که در دامنه های کوه سر به فلک کشیده دالامپر واقع شده و راه مواصلاتی پر پیچ وخم وزیبایی دارد .منطقه دالامپر در محل مرگور ارومیه دارای ۶۲۰ گونه گیاهی است که گفته می شود ۴ گونه آن هیچ شناسنامه ای ندارند و در هیچ کتابی درباره اش نوشته نشده واین به معنی بکر بودن منطقه است. علاوه بر این گونه های گیاهی و وضعیت آن، گرگ و روباه پستانداران وحشی این مناطقه اند. کرکس، عقاب طلایی، جغد شاخدار، بالابان، شاهین و قرقی هم نگهبانان آسمان دالامپرند.

مسیر دسترسی

در امتداد جاده ارومیه به اشنویه در سه‌راهی روستای آغبلاغ از جاده آسفالته دست راست  به سمت غرب  در طول جاده “مرگور” از ۲ گردنه باید عبور کرد تا به  روستای دزج (دزه ) که در دشتی بسیار سرسبز و زیبا  در حصار کوههای بلند و پربرف دالان‌یر و بوز سینا قرار دارد رسیده  . از این روستا در جهت غرب پس از عبور از  روستای کیسیان به روستای سوله دوکل خواهید رسید جاده تا آبادی  کیسیان آسفالت می باشد و از آنجا به بعد خاکی می باشد و این مسیر را با هرنوع وسیله نقلیه می توان رفت .

روستای کندلوس،با چهارهزار سال تاریخ در دل کوهستانهای البرز چشم به راه همدمی است تا سفره دل باز کند و از زنان و مردانی پاک سرشت و سختکوش سخن گوید …روستای کندلوس ، به حق و به انصاف یکی از زیباترین و پاکیزه ترین روستاهای ایران محسوب میشود که همچون نگینی در دله طبیعت زیبای البرزشمالی میدرخشد . این روستا درامتداد دره زانوس و منطقه سرسبز و زیبای کجور ، یکی از اولین و کهن ترین سکونتگاههای انسان در استان مازندران قرار دارد برای رفتن به روستای کندلوس باید در جاده چالوس ، بعد از گذشتن از شهر مرزن آباد ، ۶ کیلومتر رانندگی کنید تا به جاده ای فرعی وآسفالت در سمت راست به نام دوآبکجور برسید . بعد از پیمودن ۴۲ کیلومتر در جاده ای پرپیچ وخم و بسیار زیبا و با توجه به تابلوهای مسیر وارد کندلوس میشوید. اگر به روستاهای مختلف ایران رفته باشید و آنها را با کندلوس مقایسه کنید ، اولین خصوصیتی که متوجه آن میشوید ، پاکیزگی و رعایت اصول بهداشتی در این روستاست. در همه جای روستا سطل های زباله وجود دارد و همه اهالی در حفظ زیبایی و پاکیزگی دهکده تلاش میکنند ، پس ما گردشگران هم باید با رعایت احترام به این تلاش و فرهنگ والا از ریختن زباله و صدمه زدن به بافت روستا جلوگیری کنیم.
با توجه به اینکه میهن عزیزمان ایران در طول هزاران سال تاریخ تاریک و روشن خود بارها عرصه تاخت و تاز بیگانگان و دشمنان داخلی و خارجی بوده و بیشتر آثار تمدن و اشیاء و کتابخانه ها و اسناد تاریخی شهرهای آن با این جنگها از بین رفته باید تاریخ را در دل روستاهای این سرزمین جستجو کنیم. عداد زیادی از روستاهای ایران بدلیل قرار گرفتن در مناطق صعب العبور و کوهستانی از گزند این ویرانیها و حملات وحشیانه در امان بوده و میتوانند کمک بزرگی به روشن شدن تاریخ کشورمان کنند. در این بین کندلوس گواه روشنی است که کشف اشیاء با ارزش تاریخی مانند جامهای سفالی و ابزارهای زندگی و کشاورزی ، سلاحها و قفلها و اشیاء زینتی،نمایانگر تمدن کهنی است که قدمت آن حداقل به چهارهزارسال میرسد.

این اسناد و اشیاء به همت دکتر علی اصغرجهانگیری در موزه مردمشناسی کندلوس ( واقع در همین روستا) جمع آوری شده و در معرض دید همگان قرار دارد. یکی از جاذبه های این منطقه موزه مردم شناسی و موزه گیاهشناسی کندلوس میباشد که اطلاعات بسیار جالب و مفیدی درباره تاریخ کهن و تمدن پر رمز و راز این دیار در اختیار ما میگذارد. این موزه حاصل تلاش کم نظیر آقای دکترعلی اصغرجهانگیری یکی از اهالی همین روستاست که دوران کودکی خود را در کندلوس که زمانی جزء مناطق محروم مازندران بشمار میرفت سپری کرده و با پشت سرگذاشتن سختیها و اتمام تحصیلات مقطع دکترا در آمریکا به روستای کودکی خود بازگشت و برای آبادانی آن تلاش کرد . مطالب زیر صحبت های دکتر جهانگیری پیرامون کندلوس و برگرفته از سایت تبیان میباشد:
على اصغرجهانگیرى موسس مجموعه فرهنگى کندلوس درباره سابقه تاریخى کندلوس مىگوید: کندلوس که بخشى از میخساز محسوب مىشود در دامنه هاى سرسبز و کوهستانى البرز در منطقه کجور مازندران قرار گرفته است و شاهد تمدن هاى گوناگونى در ادوار مختلف تاریخ بوده و نشانه هایى از تمدن قبل از میلاد تمدن ایران قبل از اسلام و تمدن ایران بعد از اسلام را در خود جاى داده است. به گفته او امروزه میخساز شامل چهارده کده است. دهکده کندلوس که یکى از قدیمى ترین سکونتگاههاى انسانى منطقه کجور به شمار مىرود و در دامنه هاى سلسله جبال البرز منتهى به دره زانوس واقع شده است.
جهانگیرى درباره مردم کندلوس مى گوید: مردم کندلوس خانه هایشان گلى ولى چشمه هایشان گوارا،امکاناتشان اندک اما مهربان و میهمان نواز، سوخته از آفتاب و رنجکشیده از زمانه ولى صبور و بردبارند. هنوز بانگ خروس و پرندگان رنگ دهنده روزشان و زوزه شغال و صداى رودخانه زمزم همخواب شبانگاهشان است.
کار و پیشه اهالى این دهکده از قدیم الایام تهیه و تولید چوب و زغال در زمستان و کشاورزى در تابستان بوده است و اکنون به دلیل قانون مراقبت از جنگل اهالى علاوه بر کشاورزى به خیاطى و نجارى روى آورده اند. از صنایع دستى این دهکده مىتوان به بافتن جاجیم ،ایزار (پارچه پشمى چارخانه دستباف) جوراب، دستکش و بلوز پشمى گلدار اشاره کرد.

شهرستان طالقان واقع در ۱۲۰ كيلومتری شمال غربی تهران و در استان البرز قرار گرفته است . طالقان منطقه ای است متشكل از حدود ۸۰ روستای كوهستانی ، شهر طالقان به لحاظ قرار گرفتن در رشته كوه های البرز ميانی دارای آب و هوای كوهستانی و ييلاقی است به همين دليل يكی از ييلاقات مهم استان تهران نيز محسوب می شود و در تابستان جمعيت اين منطقه تا چند برابر افزايش می يابد . از جاذبه های ديدنی اين منطقه درياچه و سد زيبای طالقان است . از جمله مهم ترين جاذبه های طبيعی بخش طالقان آبشار زيبای كركبود است كه در كنار روستايی به همين نام قرار دارد . اين آبشار در واقع همان سوباشی (ساواشی) كوچك است . كسانی كه به تنگه سوباشی سفر كرده اند با بازديد از آبشار كركبود خاطرات تنگه سوباشی را در ذهن زنده می كنند.
از جمله جاذبه های مهم مذهبی در اين منطقه تعداد امامزاده هايی است كه به ويژه در نقاط مرتفع قرار دارند و دسترسی به آنها هم كمی مشكل است اما گردشگران با همه وجود سعی ميكنند به آن مناطق برسند . از مشهورترين آنها می توان به امامزاده يوسف در روستای وشته امامزاده هارون در جوستان امامزاده بالا و امامزاده های ديگر اشاره كرد . روستاهای زيبای طالقان در دامنه های جنوبی و شمالی در ارتفاع ۱۴۰۰ تا ۲۶۰۰ متر از سطح دريا در امتداد رودخانه ها و كنار چشمه سارها پراكنده شده اند . طبيعت روح نواز طالقان بعنوان مهمترين جاذبه منطقه گردشگران بسياری را بسوی خود جلب می كند . رود شاهرود نيز كه رگ حياتی اين سرزمين است از كوهپايه های شرقی آغاز و با طولی نزديك به ۱۰۵ كيلومتر به غرب می رود اين شريان آبی بيش از ۱۵ رودخانه كوچك و بزرگ منطقه را كه از چشمه سارها و برفاب ها سرچشمه می گيرند همراه خود تا سپيد رود می برد تا با آبهای قزل اوزن آميخته و راهی دريای خزر شود.

كليسای وانك بر روی پايه های بنای اوليه آن كه قدمتش به سال ۱۶۰۵ ميلادی ميرسد بنا شده است . اين كليسا بخاطر هنر معماری كه در بنای آن بكار رفته به عنوان يكی از مشهورترين زيباترين و مهمترين كليساهای ايران بخصوص اصفهان بشمار می آيد. اين كليسا و مؤسسات وابسته به آن به خصوص موزه چاپخانه و كتابخانه بزرگ آن مايه فخر و مباهات ارامنه ايران است . هر ساله ده ها هزار گردشگر ايرانی وخارجی كه به منظور بازديد از بناهای تاريخی به اصفهان می آيند از كليسای وانك و موزه جلفا نيز بازديد به عمل می آورند . داخل اين كليسا نيز كه سرتاسر با نقاشی های زيبايی احاطه شده چشم هر بيننده ای را به سمت خود معطوف می كند . دور تا دور گنبد هشت پنجره و در فاصله ميان آنها تصوير آفرينش آدم و حوا و رانده شدن آنان از بهشت و مابقی ماجرا نقش بسته است.
در محل عوام كليسا نيز تصاويری از روز رستاخيز ترسيم شده است و در محل سرود خوان كليسا تصاوير مربوط به حضرت مسيح عليه السلام از بشارت تولد وی و حضرت مريم تا معراج وی نقاشی شده است . در جايی ديگر نيز تصاوير بخشی از زندگی پيامبرانی چون نوح ابراهيم يوسف لوط موسی داوود و… ترسيم شده است كه در كل در اين قسمت بالغ بر ۶۰ تصوير كوچك وجود دارد . نقاشی های كليسای وانك تلفيقی از مينياتور ايرانی هنر ارمنی و سبك هنری بيزانس بهره گرفته و تركيب اين سه سبك هنر و زيبايی بی نظيری به اين مكان بخشيده است . موزه كليسا نيز ساختمانی با چند سالن است كه در سال ۱۳۲۲ قمری بنا شد و داراي تابلوهای نقاشی است كه از سوی كشورهای اروپايی به كليسای وانك تقديم شده است . اين كليسا به همراه چندين كليسای ديگر در مركز شهر اصفهان در محله جلفا واقع شده است.