همدان

 
 

پل کرزان

پل-کرزان-133076-همگردی

این اثر در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۸۷ با شمارهٔ ثبت ۲۴۳۳۴ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. پل آجری کرزان واقع در ۱۰ کیلومتری شمال غربی تویسرکان در روستای کرزان از توابع بخش مرکزی تویسرکان در مسیر جاده کوهستانی همدان – گنجنامه بر روی یکی از شعبات خرم رود احداث گردیده .این بنا در حدود سالهای ۱۳۳۲تا ۱۳۳۵ ش احداث گردیده ودارای ۴ دهنه با قوس هلالی است. عمده مصالح به کار رفته در این بنا در پی از سنگ لاشه بوده و در بدنه ها از آجر استفاده شده است. معبر پل قلوه سنگ است و بستر رودخانه نیز سنگ فرش شده است. از ویژگی های خاص این اثر می توان به آجرکاری دقیق آن به صورت خفته راسته و حاشیه ۴۰ سانتی متری راسته چین در اطراف طاق ها اشاره کرد . روستای کرزان طبیعت بکر و زیبایی دارد و از مناطق مهم گردشگری تویسرکان به شمار می آید.

مسجد بزرگ شریف الملک

5850022watermarkmasjed sharifolmolk

مسجد بزرگ شریف الملک مربوط به دوره قاجار است و در همدان، ضلع جنوبی میدان آرامگاه بوعلی، خیابان بین النهرین واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۶ فروردین ۱۳۷۷ با شمارهٔ ثبت ۱۹۸۴ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. مصالح بکار رفته در بنای این مسجد شامل سنگ و آجر با ملات خاک رس می باشد و از شکلهای هندسی و اجر چینی ساده برخوردار است مسجد بزرگ شریف الملک دارای ۲ شبستان می باشد که شبستان نخست مسجد دارای ۴ ستون به ارتفاع حدود ۳ متر که ۴ قوس طاقها را به هم پیوسته است کف این مسجد را فرشهای دستباف پوشانیده و بنا به روایتی بانی این مسجد شخصی به نام شریف الملک بوده که این یکی از مساجد ساخت اوست شبستان مسجد در زمستانها قابل استفاده بوده و با بستن پنجره ها درون مسجد گرمتر شده است در سال ۱۳۳۸ تکمیل و مورد مرمت قرار گرفته است تمام حجم بنای شبستان شریف الملک ساده است و اجزای آن و رابطه شان دقیقا” تبیینشده است تکرا زیبا و با شکوه خوش آهنگ ساختمانی خصوصا” پنجره های آن آرامش حضور را دو چندان می کند و عبادت مشترک را که هسته اصلی اسلام است بیشتر نور می بخشد.

مسجد بزرگ شریف الملک

2581

مسجد بزرگ شریف الملک مربوط به دوره قاجار است و در همدان، ضلع جنوبی میدان آرامگاه بوعلی، خیابان بین النهرین واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۶ فروردین ۱۳۷۷ با شمارهٔ ثبت ۱۹۸۴ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. مصالح بکار رفته در بنای این مسجد شامل سنگ و آجر با ملات خاک رس می باشد و از شکلهای هندسی و اجر چینی ساده برخوردار است مسجد بزرگ شریف الملک دارای ۲ شبستان می باشد که شبستان نخست مسجد دارای ۴ ستون به ارتفاع حدود ۳ متر که ۴ قوس طاقها را به هم پیوسته است کف این مسجد را فرشهای دستباف پوشانیده و بنا به روایتی بانی این مسجد شخصی به نام شریف الملک بوده که این یکی از مساجد ساخت اوست شبستان مسجد در زمستانها قابل استفاده بوده و با بستن پنجره ها درون مسجد گرمتر شده است در سال ۱۳۳۸ تکمیل و مورد مرمت قرار گرفته است تمام حجم بنای شبستان شریف الملک ساده است و اجزای آن و رابطه شان دقیقا” تبیینشده است تکرا زیبا و با شکوه خوش آهنگ ساختمانی خصوصا” پنجره های آن آرامش حضور را دو چندان می کند و عبادت مشترک را که هسته اصلی اسلام است بیشتر نور می بخشد.

منطقه حفاظت شده شرا

2016127213143429561a

منطقه حفاظت شده شراء درفاصله حدود ۴۵ کیلومتری شرق همدان و در محدوده جغرافیایی E4855 طول شرقی و N3442 عرض شمالی ، واقع گردیده است.
حدود چهرگانه منطقه:
شمال : از محل تلاقی جاده آسفالته سیاه کمر و جاده شوسه آب هندو به برکت آباد در جهت شرق در امتداد جاده شوسه تا روستای قوزلیجه.
غرب : از محل تلاقی جاده جیپ رو کریم آباد – قشلاق احمد ویس به سمت شمال در امتداد همین جاده تا روستای نشر و از آنجا در امتداد جاده آسفالته به سمت شمال غرب تا تقاطع جاده آسفالته سیاه کمر وجاده شوسه آب هندو- برکت آباد.
جنوب : از جاده آسفالته منتهی به خردمند در امتداد جاده آسفالته تا محل تلاقی با جاده جیپ رو ابتدای روستای کریم آباد به قشلاق احمدویس.
شرق : از روستای قوزلیجه در ادامه مسیر جاده جیپ رو در جهت جنوب تا روستای مسلم آباد و از آنجا در امتداد جاده آسفالته تا روستای خردمند.

وسعت منطقه: وسعت بالغ بر ۱۰۷۰۰ هکتار می باشد.

ویژگی و سیمای عمومی منطقه ( شامل وضعیت توپو گرافی، چشم انداز، پوشش گیاه و گونه های شاخص گیاهی، وضعیت عمومی حیات وحش و گونه های شاخص و کریدورها)
منطقه حفاظت شده شراء با سیمای کوهستانی وتپه ماهوری ، به لحاظ طبیعت بکر ،پوشش گیاهی مناسب و سیمای طبیعی آن از ایستگاههای اصلی قوچ و میش ارمنی استان همدان محسوب می گردد. بخش کوهستانی منطقه از دو قله اصلی و مجزا از یکدیگر به نام های قافلانته وقزل تشکیل شده است. قله قافلانته با ارتفاع تقریبی ۲۵۵۹ متر از سطح دریا بلندترین بخش این منطقه را تشکیل می دهد. راههای دسترسی منطقه حفاظت شده شراء در مجموع شامل جاده های اصلی آسفالت و نیز راههای فرعی شوسه است. برای ورود به این منطقه بعد از گذر از ۲۵ کیلومتری جاده اصلی همدان – ملایر بایستی از مسیر روستای سیاه کمر به سمت روستای آب هندو حرکت نمود. جهت رسیدن به قسمت های شمالی منطقه نیز از تپه فرعی روستای آب هندو به سمت روستاهای مولوجه و قوزلیجه حرکت نمود. راه دیگر ارتباط با منطقه مسیر روستاهای نشر و مسلم و آباد می باشد. در پیرامون منطقه روستاهای قوزلیجه،آب هندو،حیران،مسلم آباد، نشر،برکت آباد، تاهون آباد وخردمند واقع شده است. از دیگر تعارضات منطقه عشایر مستقر در قسمتهایی از منطقه می باشد که با کنترل و ارشاد وهمچنین جلوگیری از اسکان آنها در مناطق حساس این تعارضات تا حدودی کاهش یافته است. از نظر تقسیم بندی اقلیمی این حوزه در منطقه اقلیمی نیمه خشک سرد قرار گرفته و متوسط بارندگی سالیانه آن بین ۳۵۰ تا ۴۵۰ میلی لیتر در سال می باشد و به طور متوسط، حجم بارش سالانه حدود ۸۵/۹ میلیون متر مکعب برآورد می گردد. میانگین درجه حرارت سالیانه آن ۱۴ درجه سانتی گراد می باشد. براساس گلبادهای ترسیم شده، چیرگی باد در منطقه ، جهت غربی می باشد وبه تفکیک فصول در طی سال گاه دچار تغییرات کوتاه مدت می شود. با توجه به بررسی منابع موجود و بازدیدهای بعمل آمده در محدوده، تعداد ۱۷۲ گونه گیاهی متعلق به ۳۷ خانواده در تیپ های اراضی دشت های آبرفتی دامنه ای، فلات ها، آبرفت ها و واریزه های بادبزنی شکل و آبرفت های بادبزنی شناسایی شده است. در مجموع خارشتر ، شیرین بیان ، خارزره، درمنه ، جارو هند، ورک ،بومادران ، تلخه ،گون ، شیر تیزک، ختمی ، شقایق ، علف گوسفند ،گل گندم ،گوش بره ، کلاه میر حسن، گل چایی، جغجغه، ختمی، شیرتیزک، از عمده ترین گونه های گیاهی منطقه می باشد. در برخی از قسمت های منطقه نیز گونه های درختی دست کاشت مشاهده می گردد که می توان به درختان گردو ،گیلاس ، زردآلو ، انگور ، سیب ،توت ،نارون ، زبان گنجشک ،بید و سرو خمره ای اشاره کرد. اطلاعات جمع آوری شده در خصوص فون جانوری منطقه مورد نظر نیز بیانگر این است که پرندگان این زیستگاه چهره غالب جانوری منطقه را تشکیل می دهند. گونه های کوهزی همچون عقاب طلایی و کبک معمولی فراوانترین پرندگان منطقه اند. دسته سبک بالان نیز در بین تمامی گونه ها متنوع ترین دسته شناسایی شده اند. فون پرندگان در منطقه متاثر از دو دسته گونه های بومی و مهاجر است. کبک، تیهو ، سنگ چشم خاکستری، سبز قبا، دم جنبانک ابلق، دلیجه معمولی ، هما، سارگپه، کرکس، قرقی، طرلان، شاهین، بحری، بالابان، لاچین ، حواصیل خاکستری، پرستو معمولی، سارو بلبل ازجمله پرندگان موجود در زیستگاه های منطقه می باشند.
پستانداران منطقه نیز عمدتاً گونه های سازگار با مناطق سرد کوهستانی اند گرگ، کفتار ، قوچ و میش شاخص ترین گونه های پستاندار منطقه اند . شغال، روباه، راسو، زرده پر، رودک، خرگوش ، خارپشت ایرانی، تشی، حفار و انواع موش ها ازجمله دیگر پستانداران مهم این منطقه به شمار می روند. خزندگان این زیستگاه نیز در دو گروه مارها و سوسمارها یا مارمولک ها قابل تقسیم اند، آگامای قفقازی و گرزه مار پر جمعیت ترین خزندگان منطقه و مارهای دشتی زی و آگاما و لاک پشت مهمیزدار، شاخص ترین خزندگان منطقه به حساب می آیند. و به علت نبود زیستگاههای آبی قابل توجه از فون جانوری دوزیستان و ماهی ها در منطقه دیده نمی شود با این حال گاهاً در آبگیرهای فصلی و برکه های حاشیه روستای مسلم آباد می توان از دوزیستان گونه های وزغ معمولی و قورباغه تالابی را مشاهده نمود.

جاذبه های اکوتوریسمی : از جاذبه های منطقه می توان به وحوش و بکر بودن منطقه اشاره نمود.

وضعیت عمومی اقتصادی اجتماعی : پیرامون منطقه ۸ روستا به اسامی: برکت آباد، مولوجه،آب هندو، مسلم آباد، نشر،خردمند و کریم آباد قرار دارند که مستقیماً این منطقه را تحت تأثیر قرار می دهند. با مقایسه جداول سرشماری مرکز آمار ایران ، روند رشد جمعیت در این روستاها منفی است و این درحالیست که با توجه به قابلیت توسعه در بخش کشاورزی و دامداری در منطقه به دلیل عدم استفاده درست از منابع موجود ، مهاجرت جوانان به شهرها در این رشد جمعیت تأثیر به سزائی داشته است. از میان ضوابط کیفی گوناگون جمعیت، سواد با توجه به تناسب با پیشرفت اجتماعی اقتصادی دارای اهمیت می باشد که در این مناطق با توجه به آمار بیش از ۸۵ % جمعیت در گروه های سنی بیش از ۶ سال قرار گرفته اند که قریب به ۶۶% آن باسواد می باشند. این شاخص در گروه های سنی مختلف متفاوت و هرچه به گروه های سنی بالاتر می رویم از میزان آن کاسته می شود. بیشترین میزان با سوادی در جمعیت مردان و زنان به ترتیب ۹۷ و ۹۶ درصد می باشد که مربوط به گروه سنی نوجوانان (۱۴-۱۱) ساله می باشد. به لحاظ امکانات رفاهی، بهداشتی، آموزشی و فرهنگی دارای امکانات می باشند. به طور کلی ، پایه و اساس ساخت اجتماعی منطقه، دهقانی است و در برخی جاها ساخت اصلی، با توجه به بنیانهای معیشتی غالب و رایج سیما و جهت یابی خاصی پیدا کرده است. در کل جامعه جمعیتی منطقه از نظر ساختار اجتماعی به سه گروه دهقانی-شبانی ، دهقانی-کارگری و شبانی تقسیم می شود.

تعارضات مهم منطقه : انسان همواره به عنوان اصلی ترین عامل تخریب منابع و محیط اطراف خود می باشد. شخم نامناسب در جهت شیب در ارتفاعات و تپه ماهورها جهت کشت و کار بر روی زمین، چرای بی رویه دام در مراتع فقیر منطقه حتی در زمستان که به دو صورت سبب فرسایش می گردد ( سخت شدن زمین از هر گونه پوشش و در نتیجه ایجاد رواناب)، سست شدن خاک شیب ها به علت رفت و آمد زیاد دام و درنتیجه رانش خاک روئی به عمق دره ها و ایجاد فرسایش و بوته کنی بوته های خشک جهت مصرف سوخت از عمده عوامل تخریب انسانی در این منطقه می باشد. از دیگر تعارضات منطقه حضور و عدم رعایت تعادل دام و مرتع عشایر و نیز واحد دانه بندی و آسفالت پزی مسلم آباد و برخی واحدهای مرغداری می باشد.

تجهیزات و امکانات : پاسگاه محیط بانی، تعداد ۷ نفر نیروی فعال ، یک دستگاه خودرو ، موتور سیکلت

قلعه پری ملایر

67db9872-7630-4088-b98c-37af2f95d217

قلعه پری محوطه ای باستانی در روستای پری (پیروز) در نزدیکی شهرستان ملایر است . این قلعه محل تولد کریم خان زند ‚ سرسلسله خاندان زند ، یکی از طوایف لک زبان است که خود را وکیل الرعایا می خواند. وی یکی از افراد نامدار ارتش نادرشاه بود که پس از پایان سلسله افشاریه، به حکومت رسید و سلسله زندیه را بنیان نهاد. در کل در تپه پری ۱۵۰ قبر شناسایی و مطالعه اولیه شده که اکثر سنگ قبرها از جنس سنگ آذرین و ساختار آن مستطیل شکل هستند. روی قبور زنان زندیه معمولا نقش مهر و تسبیح، شانه دوطرفه، آئینه و جانماز حک و روی قبور مردان مهر و تسبیح، قلیان، خنجر، تفنگ برنو و گاهی اسب نقش شده است. باباپیری افزود: « بالای قبر خان ها و بزرگان ایل یک سنگ ایستاده قرار می گرفت. روی این سنگ معمولا صحنه های آوردن قلیان و چای برای خان یا بزرگ ایل به تصویر کشیده شده است.» وی افزود: « همچنین بررسی ها روی سیستم آبرسانی قلعه زندیه کشف شده در تپه پری نشان دهنده شباهت سیستم آبرسانی در این قلعه با حمام فین کاشان است. در این سیستم، لوله های سفالی به صورت مارپیچ از رودخانه به طرف قلعه کشیده شده اند تا بتوان آب را با فشار به داخل بنا رساند.» کشف ۲ قطعه لوله سفالی یا تن پوشه که حدود ۴۵ سانتی متر طول و ۱۵ سانتی متر قطر دارد ، باستان شناسان را متوجه سیستم آبرسانی محوطه تپه پری کرد. لوله های سفالی کشف شده مربوط به دوره زندیه است و اطراف آن با ساروج و نخاله های خشت پخته پوشانده شده است. این لوله ها در جبهه غربی گمانه های زده شده در حاشیه رودخانه پری به دست آمده است. مسیر لوله های آبرسانی شناسایی شده و با توجه به آثار به دست آمده مقصد این سیستم ابرسانی قلعه زندیه است. این قلعه برای نخستین بار در سال ۱۳۴۹ توسط مهندس حکیمی کاوش شد و منجر به پیدایی قبور مربوط به هزاره اول میلادی گردید. قرار گرفتن اسکلت در درون قبر به این شکل بود که مرده روی بازوی چپ و یا راست (بسته به زمان دفن مرده) قرار داده می شد، به طوری که زانوها خم می شد و دست ها روی سینه قرار می گرفت. قراین و شواهد نشان می دهد که طرز تدفین مرده ها ارتباط مستقیم با سمت استقرار خورشید در آسمان داشت و سعی بر این بود که صورت جسد رو به خورشید قرار گیرد. پیدایش قبور در این تپه همچنین نشان می دهد که ظروف و تزئیناتی از قبیل دست بند، گردن بند و انگشتر را، که در زمان حیات با شخص بوده است همراه جسد دفن می کردند. ارتفاع تپه در حدود ۱۵ متر است و در ۲۰۰ متری جاده آسفالته اراک – ملایر واقع شده است. به رغم قدمت تاریخی این تپه و ارزش باستان شناسی آثار به دست آمده از آن، هنوز هم این مکان به ثبت نرسیده و از آن استفاده باستان شناسی یا جهانگردی نمی شود.