کاخ
کاخ زمستانی کوروش
اگر گذارتان به بوشهر افتاد، پیشنهاد می کنیم که سری هم به کاخ هخامنشی برازجان بزنید تا یکی از ارزشمندترین آثار دوره هخامنشی را از نزدیک ببینید. کاخ زمستانی کوروش هخامنشی که با نام کاخ چرخاب هم شناخته می شود، در جنوب غربی برازجان قرار دارد و برای دیدن آن باید حدود ۵۰۰ متر از جاده بوشهر ـ برازجان فاصله بگیرید. هر چند که اگر به محوطه برسید، احتمالا جز ته ستون های تیره رنگ خاک چیز دیگری برای دیدن به چشمتان نمی آید، اما به هر حال همین ته ستون ها هم بهانه ای است تا چند ساعتی به قرون پیش از میلاد سفر کنید و در حال و هوای شاه هخامنشی نفس بکشید! بنابراین ناگفته پیداست که سفر به چنین کاخی به کسانی که علاقه چندانی به تاریخ ندارند، توصیه نمی شود. مطالعات باستان شناسی، قدمت این کاخ را تا سال ۵۲۹ قبل از میلاد تخمین می زند. باستان‌شناسان معتقدند این کاخ نیمه تمام به دستور کوروش ساخته شده و احتمالا با مرگ او هم متوقف شده است . مطالعات باستان شناسی، قدمت این کاخ را تا سال ۵۲۹ قبل از میلاد تخمین می زند. باستان‌شناسان معتقدند این کاخ نیمه تمام به دستور کوروش ساخته شده و احتمالا با مرگ او هم متوقف شده است. آنها معتقدند این کاخ که هیچ گاه مسکونی نشد، نقاط مشترکی با پاسارگاد و فضاهای معنوی معماری ایرانیان دارد و به همین دلیل احتمال می رود به قصد کاربری معنوی و ایمانی ساخته شده باشد. هر چند که عده ای از باستان‌شناسان هم هدف از ساخت این بنای عظیم را تسلط داشتن بر‌آب‌های خلیج فارس و نظارت بر ساحل خلیج‌فارس دانسته‌اند. آنها معتقدند که جلگه برازجان در دوره هخامنشی اهمیت فراوان داشته است. چرا که ایران در دوره هخامنشی صاحب نیروی دریایی شد و توانست از راه دریا به تجارت و کشور گشایی بپردازد. به همین نسبت کاخ های ساخته شده در مناطق نزدیک دریا هم از اهمیت ویژه ای برخوردار بودند.
سال ۱۳۵۱ بود که کارگران برازجانی، برای حفر کانال آبی به سمت بوشهر زمین را کلنگ می زدند. آنها در حین کند و کاوهای خود، به سنگ سیاهی برخوردند که می شد ردپای تاریخ را لا به لای حکاکی های آن دید. سنگی که از گذشته دور مدفون شده در خاک حکایت می کرد. خبر خیلی زود به میراث فرهنگی وقت رسید و باستان شناسان به منطقه اعزام شدند. حفاری های لازم انجام شد و هر بار گوشه ای از یک بنای قدیمی مشخص شد. با وقفه های زیادی که در کار افتاد، ۳۱سال طول کشید تا در سال ۱۳۸۲ کاخ زمستانی کوروش به طور کامل از زیر خاک بیرون بیاید! باستان شناسانی که این روزها روی تاریخ این بنا تحقیق می کنند، معتقدند که این بنا از لحاظ ارزش های باستانشناسی همسطح با تخت جمشید و پاسارگاد است و در گذشته در کنار شهر تااوکه taoke ـ که شهری تاریخی بوده ـ قرار داشته است. شهری با مسیر شمالی ـ جنوبی که تا نزدیکی روستای بنداروز ادامه داشته است. اگر به محوطه برسید، احتمالا جز ته ستون های تیره رنگ خاک چیز دیگری برای دیدن به چشمتان نمی آید، اما به هر حال همین ته ستون ها هم بهانه ای است تا چند ساعتی به قرون پیش از میلاد سفر کنید و در حال و هوای اجداد هخامنشی تان نفس بکشید!
بخشی از دروازه شاهی این کاخ با لعابی از جنس سیلیس کف سازی شده است و این مهم ترین بهانه ای بود که شائبه هخامنشی بودن این کاخ را به وجود می آورد. ته ستون‌های کاخ هم که این روزها سرپا تر از بقیه قسمت ها هستند، از سنگ‌های سیاه و زرد رنگ ساخته شده اند. اگر به همان تکه سنگ هایی که در محوطه موجود است و نام ته ستون روی آنها گذاشته شده، دقت کنید می بینید که این ته ستونها از نظر معماری زیبا، متفاوت و در نوع خود بی‌نظیرند. حجاری زیبایی که بر روی این سنگ‌ها صورت گرفته، به شکل دایره است و طرز قرار گرفتن سنگ‌ها بر روی هم، هنر و معماری گذشته ایران زمین را به رخ می کشد. ظاهرا معماران ایرانی این سنگ ها را در کنار رشته کوه گیسکان حجاری کرده اند و بعد با طی کردن مسیری طولانی این سنگ‌ها را به منطقه ساخت کاخ آورده اند و در جای خود قرار داده‌اند.
کاخ گلستان تهران
کاخ «گلستان» قدیمی ترین کاخ – موزه تهران است که در سی و هفتمین اجلاس سالانه کمیته میراث جهانی سازمان یونسکو در کامبوج در فهرست میراث جهانی این سازمان به ثبت رسید و به این ترتیب عنوان نخستین اثر تاریخی پایتخت ایران را به خود گرفت که در فهرست جهانی یونسکو ثبت شده است. اگر بخواهید از این کاخ زیبا دیدن کنید می توانید با مترو خود را به میدان ۱۵ خرداد یا میدان ارگ برسانید. هیچ راه دیگری هم ندارید مگر اینکه با خودرو یا اتوبوس به میدانه امام خمینی (توپخانه) بروید و از آنجا تا کاخ پیاده گز کنید. چون خیابان های اطراف کاخ گلستان، همگی پیاده راه شده اند. راه دیگر استفاده از ترامواهایی است که در ابتدای خیابان باب همایون قرار دارد.
شاید جالب باشد اگر بدانید که نخستین سنگ بنای این کاخ که در بخش قدیمی تهران واقع شده، در دوران صفویه گذاشته شد و بخش های اصلی آن در درون حصار قدیمی تهران احداث شد. این کاخ حدود ۳۰۰ سال پیش توسعه یافت و به عنوان کاخ محل زندگی خانواده پادشاهان قاجار مورد استفاده قرار گرفت و اتفاقات مهمی از تاریخ معاصر ایران در آن به وقوع پیوسته است. این کاخ شامل هشت ساختمان اصلی است و دارای باغ بسیار زیبایی نیز هست که در حال حاضر از کل مجموعه به عنوان یک موزه استفاده می شود. باغ کاخ گلستان به سبک تلفیقی باغ های ایرانی و اروپایی ساخته شده است.
كاخ چهلستون – اصفهان
باغ چهلستون در شرق خيابان چهار باغ عباسی و غرب ميدان نقش جهان واقع شده است . باغ چهلستون با وسعتي حدود ۶۷۰۰۰ متر مربع وسعت يكی ديگر از زيباترين باغ های ايرانی در شهر اصفهان است . مساحت خود كاخ نيز حدود ۲۱۲۰ متر مربع مي باشد . محل بنای عمارت يك متر از سطح باغ بلندتر است . در مورد نام زيبا و خاص اين كاخ روايات مختلفی هست از آنجايي كه از زمان گذشته در ايران مرسوم بود كه تعدد را با عدد ۴۰ مشخص می نمودند محتمل ترين وجه تسميه كاخ چهل ستون ستون های زياد اين كاخ می باشد كه نزديك به ۲۰ عدد هستند . البته انعكاس تصوير اين ۲۰ ستون در آب استخر روبروی كاخ نيز از طرفی ديگر مفهوم چهلستون را در بر دارد . ايوان بزرگ جلوی كاخ ۳۸ متر طول ۱۷۰ متر عرض و ۱۴ متر ارتفاع دارد كه ۱۸ ستون از چوب كاج و چنار روي آن قرار گرفته است . بالای اين ايوان كتيبه (شاه عباس دوم) قرار دارد كه بر اساس آن بنا در سال ۱۰۵۷ هجری قمری ساخته شده است.
هر كدام از بيست ستون روی ايوان تنه يك درخت چنار بوده كه تخته رنگ شده ای بر روی آنها قرار گرفته و در گذشته آئينه های رنگی نيز بر روی اين ستونها قرار داشته است. ديوارهای اين عمارت نيز با آئينه های قدی و شيشه های رنگی و نقاشی های دلفيب زينت داده شده و همه درها و پنجره ها از خاتم ساخته شده و منبت كاری بوده. سقف روی ايوان چهل ستون و سقف آيينه كاری تالار اين بنا نيز از شگفتی های معماری ايرانی اسلامی در عهد صفوی به حساب می آيد . داخل كاخ با شش نقاشی زيبا و پر شكوه روی ديوارهای تالار تزئين شده اند كه جشن شاه عباس در زمان پذيرايی وی از (ولی محمد خان) شاه تركستان را نشان می دهد. در اين تابلو بهترين تصوير از شاه عباس اول در كنار فرمانروای تاكستان و همراهان آنها وجود دارد. اين عمارت با شكوه به شماره ۱۰۸ در فهرست آثار تاريخی ايران به ثبت رسيده است.
باغچه جوق ماکو
موقعيت طبيعی:
از ماكو كه بسمت بازرگان مي رويد از سمت چپ جاده آسفالته بين اين دو شهر جاده خاكی منشعب مي شود كه پس از طی چند كيلومتر به دهكده سبز و خرمی كه در دامنه كوهی قرار گرفته می رسيم .این روستا از غرب و جنوب به دامنه کوه چرکین و چشمه ای به نام کلیسه منتهی می شود . در سمت جنوب شرقي آبادی ساختمان نسبتاً مجلل و تاريخی ديده می شود كه صاحب اوليه آن تیمور تیموری معروف به اقبال السلطنه ماكوئی بوده است . اسم اين اثر تاریخی به تبعت از نام دهكده باغچه جوق ( در زبان ارمنی یعنی ده ) قصر باغچه جوق ناميده می شود.
موقعيت فعلی:
با توجه باينكه قصر باغچه جوق در مجاورت ده قرار گرفته و از دو طرف بوسيله ارتفاعات كوههای مجاور محصور گرديده ، لذا مقداري از زمينهای پيرامون آن ( خارج از حياط محصور كننده ) تبديل به باغات ميوه شده است و هيچگونه تعیيراتی در وضعيت كلی اثر بوجود نيامده است.
تاريخچه:
اين بنای تاريخی در زمان سلطنت مظفرالدين شاه قاجار ( ۲۴ – ۱۳۲۳ ) ه.ق توسط اقبال السلطنه ماكوئي كه يكي از سرداران با نفوذ آن زمان بوده در اين محل كه نزديك بمرز شوروي و تركيه مي باشد احداث گردیده و در واقع ساختمان ، قصر حكمران بوده و در فاصله ۳ يا ۴ كيلومتری آن ساختمان ديگری بنام قلعه جوق كه محل استقرار قواي نظامي سردار ماكو بوده است ساخته شده ، بعد از سردار ماكو قصر بدست ورثه افتاده و بعداٌ دولت آنرا خريداري و در رديف بناهاي تاريخي در دست تعمير قرار مي گيرد.
مشخصات بنا:
ساختمان قصر باغچه جوق كه مقر سكونت يكي از حكمرانان مقتدر دوره قاجاريه بود در دامنه دلپذير كوهستان و در داخل باغ بسيار با صفائي قرار گرفته است و بعلت روابط نزديك سردار با هنرمندان روسي و مجاورت با مرز تاثير معماري روسي در ساختمان باغچه جوق بخوبي مشهود است اين بناي قديمي را مي توان به چهار بخش متمايز تقسيم نمود:
۱- ورودي حياط كه داراي هشتي نسبتاً كوچكي با سقف نقاشي شده مي باشد و راه ارتباطي بداخل حياط ساختمان است. در داخل حياط علاوه بر درختان ميوه سه عدد حوض کوچك و بزرگ و سكوهائي جهت استراحت ساخته شده است ، ضمناً فرم حياط به تبعيت از فرم طبيعی دامنه كوه دارای پستی و بلندی می باشد.
۲- ساختمان اصلي قصر كه در وسط باغ احداث گرديده است شامل ساختمان دو طبقه‌ای با سقف شیروانی و اطاقها و سالنهای متعدد با نقاشی و گچبری و آينه كاری مي باشد مخصوصاً تالار بلند آينه كاري حوضخانه آن بسيار نفيس و جالب است ضمناً علاوه بر مجسمه‌های گچی و نرده‌های چوبی راه پله‌ها ، وسايل زندگی زمان مربوط نيز با ساختمان خريداری شده كه بسيار جالب توجه می باشد ، نمای ساختمان با مجسمه‌های گچی نزئين و از گيرائی خاصي دارا می باشد.
۳- ساختمان سنگي يا آشپزخانه قصر كه با سنگ سفيد صيقلی و فرمهای حجاری شده ساخته شده است.
۴- قسمت متفرقه و كم اهميت شامل ساختمانهاي انباري و توالت و غيره می باشد.
عوامل تزئین و آرايش ساختمان به دو نوع تقسيم می شود:
الف : نماي خارجی كه با سنگهاي صاف و تقسيم بندی آنها و نصب مجسمه‌های گچی و فرم سردر‌ها و نرده های گچی اطراف لبه بام كاخ که بجای دست‌انداز به كار رفته شده اند.
ب: نمای داخلی ساختمان كه با گچبريها و آينه كاری و نقاشيهای متنوع برروی سقف و ديوارها و انواع كاغذ ديواريهای آن زمان تزئين شده‌اند.