کردستان
مسجد خسروآباد گروس
مسجد خسرو آباد بیجار که به مسجد گروس و یا مسجد امیر علاءالدین نیز شهرت دارد، یکی از آن مساجد است که همهروزه افراد زیادی برای راز و نیاز با پروردگار خود و یا بازدید کردن به آنجا میروند. در ساخت این مسجد قدیمی از مسجد جامع سنندج الهام گرفته شده و اکنون با حال و هوای قدیمی خود شما را به گذشته میبرد. مسجد خسروآباد گروس در زمان قاجار توسط شخصی به نام امیر علاءالدین گروسی (از خوانین خسروآباد) بنا شده و تاکنون محکم و استوار پا برجاست. بعد از وارد شدن به صحن مسجد خود را در میان حجرههایی مییابید که محل استراحت طلاب و خادمین مسجد شناخته میشود و میتوانید مصلای تابستان و ایوان جنوبی را نیز در آنجا ببینید. مسجد جامع خسرو آباد بیجار را با تزئینات چشمگیر همچون آجرکاری و طرحهای گوناگون زینت بخشیدهاند و اکنون هوش از سر هر بازدیدکنندهای میبرد و دل کندن از آن را سخت میکند. در بازدید خود از این مسجد فراموش نکنید تا سری به شبستان آن بزنید، چرا که ستونهای بزرگ آجری آن فضایی جالب خلق کردهاند و بسیار مناسب عکاسی کردن است. بر روی شبستان مسجد تاریخی خسرو آباد ۱۵ گنبد ساخته شده که ابهتی خاص به مسجد بخشیده و بسیار تماشاییاند. با گشت و گذار در دل این اثر تاریخی آرام و دنج به مسیر گذر آب در آب نمای حیاط مسجد برخورد میکنید که از چشمه جوشان نزدیک مسجد خسرو آباد گروس کردستان تأمین میشد و به مرور زمان جریان شدید خود را از داده است. امروزه با گشت و گذار در مسجد آجری گروس میتوانید در گوشهای از آن نشسته و به تماشای ستونها، سقف و معماری باشکوه این بنای مذهبی بپردازید. مسجد امیر علاءالدین در اسفند سال ۱۳۷۸ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید و اکنون به عنوان یکی از محبوبترین دیدنی های بیجار میتوان از آن بازدید کرد. طی چند ماه اخیر مسجد خسرو آباد زیر نظر سازمان میراث فرهنگی مورد مرمت قرار گرفت و حوض، سنگفرش حیاط، نورگیرها و بخشهایی از دیوارها بازسازی شدند و دور تا دور مسجد لوله جهت هدایت و جذب آب به کار رفته است. بعد از اینکه با این مسجد بزرگ آشنا شدید، سری به دیگر جاذبه های گردشگری بیجار همچون پل صلوات آباد، منطقه حفاظت شده بیجار، تپه چغا و تپه قبا سرخ بزنید و خاطرهای خوش را از بودن در این شهر زیبا برای خود به ارمغان آورید.
ارگ اربیل عراق قدیمی ترین قلعه جهان
اربیل دارای جاذبه های توریستی متعددی از جمله «ارگ اربیل» (Citadel of Erbil) می باشد. این سازه کهن که در گویش کردی سُرانی Qahilahi Hahollah نامیده می شود در مرکز شهر واقع شده و از مقاصد گردشگری گردشگران محسوب می گردد. قدمت ارگ اربیل به قدریست که به عنوان کهن ترین شهر باستانی جهان شناخته شده است. در ژوئن سال ۲۰۱۴ نیز به عنوان میراث جهانی در یونسکو ثبت شد. اربیل یک شهر بسیار باستانی است که در زمان Aramaic تأسیس شد. در طول قرنها، این شهر بخشی از امپراطوری ایران یعنی امپراطوری هخامنشی بود و برای مدتی نیز تحت فرمان اسکندر بزرگ قرار گرفت. پس از آن، پارت ها و ساسانیان به طور متوالی در قلعه اربیل کردستان عراق حکومت کردند. نخستین شواهد سکونت در این شهر به قرن پنجم قبل از میلاد (و البته شاید کمی پیش تر از آن) بر می گردد. ارگ شهر اربیل با وسعت ۱۱۰ هزار متر مربع و ارتفاع ۲۸ تا ۳۲ متر از سطح زمین، منطقه ای بیضی شکل را در بر گفته است. این جاذبه باستانی نسبت به دیگر قلعه های تاریخی مثل قلعه وان یا قلعه آلانیا کهن تر است. آنقدر که ۶ هزار سال پیش از میلاد مسیح ساخته شده بود، قدیمی ترین قلعه جهان محسوب می شود و قدمت آن هزاران سال بیشتر از قدمت اهرام ثلاثه مصر است. این مجموعه از سه بخش شامل تکیه ها، سراها و توپخانه و همچنین ۵۰۶ حجره تشکیل شده بود.
در این شهر تاریخی مسجدی به نام مسجد ملا افندی وجود داشت. این مسجد تنها سازه مذهبی آنجا محسوب می شد و تا به امروز نیز تقریباً ساختار خود را حفظ کرده بود. از آنجا که در سال ۲۰۱۲ دولت اقلیم کردستان اقدام به بازسازی این ارگ تاریخی نمود، آنچه که امروزه دیده میشود بنای تاریخی اصلی نیست. در محوطه داخلی این بنای باستای، یک موزه فرش زیبا و همچنین موزه پارچه دیده می شود که می توان در حین پیاده روی در میان خانه های قدیمی و حمام های قدیمی آنها را نیز دید. در بالا ترین بخش دژ، می توان کل شهر اربیل را دید. فراموش نکنید که در اینجا می توانید عکس هایی زیبا به یادگار ثبت کنید. در محوطه پیرامون این سازه تاریخی نیز کافه ها، رستورانها و مغازه های خوبی وجود دارد. گردشگران می توانند از آن ها استفاده کنند و سوغاتی و لوازم مورد نیازشان را تهیه کنند. بهترین زمان بازدید ارگ اربیل عراق صبح ها یا عصرها، اندکی پیش از غروب آفتاب است، زیرا در این زمانها گرمای هوا کمتر است.
روستای اورامان سنندج
اورامان روستایی در بخش اورامان شهرستان سروآباد در استان کردستان است که از غرب به عراق، از شمال به کردستان و از جنوب به جوانرود محدود می شود و جادهای به طول ۷۵ کیلومتر آن را به مریوان وصل می کند. این منطقه بخشی است که بین ایران و عراق مشترک است. اورامان را اورامان تخت یا هورامان تخت یا هه ورامان هم می گویند. هه ورامان به معنای جایگاه خورشید است. روستای اورامان با داشتن معماری پلکانی به روستای هزار ماسوله کردستان مشهور است، یعنی حیاط یک ساختمان پشت بام ساختمان پایینی است. مردم اورامان به زبان اورامی که یکی از گویشهای گورانی است و زیرگروهی از گویشهای شمال غرب ایران است، سخن می گویند. این روستای زیبا در دل کوه و طبیعت با معماری شگفت انگیز سالانه گردشگران و توریست های زیادی را از تمام نقاط جهان به خود جذب می کند. علاوه بر این روستای اورامان روستاهای پلکانی در سنندج مانند روستای پالنگان و روستای ژیوار به دلیل کوهستانی بودن منطقه بیشتر به چشم میخورد.
تاریخچه روستای اورامان : بر اساس تحقیقات باستان شناسی قدیمی ترین ساکنین غرب ایران که اورامان امروزه نیز جزئی از آن است، مردمانی به نام کرتو در حدود هزاره هشتم قبل از میلاد بودند که معیشتی مبتنی بردامداری و زندگی ای کوچ نشینی داشتند که بعدها و در حدود هزاره دوم قبل از میلاد اولین دسته از آنان یکجا نشین شدند و اولین شهر را در اورامان بنا نهادند که این شهر معروف باستانی «ءاتوور» نام داشت که توسط آشوریان حدود سه هزار سال پیش به آتش کشیده شدهاست و در منطقه ای به نام آتورگه قرار داشته است. آتورگه نام قدیمی مکانی در مجاورت پاوه امروزه است که شامل حد فاصل بانوره تا روستای زردوئی میباشد که حتی نام روستای زردوئی تا حدود ۲۰۰ سال پیش آتورگه بوده که بعدها به زردوئی تغییر نام یافت، بنابراین اولین یکجانشینان مردم هورامان اجداد مردم زردوئی هستند. قدمت آثار باستانی و تاریخی روستای اورامان بر طبق گزارشات باستان شناسی بین ۴۰ هزار تا ۱۲ هزار سال پیش تخمین زده شده است. این آثار کشف شده که اغلب در حوالی روستای هجیج، ناو و اسپریز یافت شده اند شامل ابزارهای سنگی نخستین انسان های غار نشین و حتی استخوان های به جای مانده از حیوانات شکار شده است که بیشتر این استخوان ها متعلق به بز کوهی بوده اند. همچنین، بقایایی از اجاق هایی که در غارها بر پا می کرده اند کشف گردیده است. آثار یافت شده مذکور، مربوط به دوران پارینه سنگی می باشند.از دیگر آثار عصر آهن در اورامان سنگ نبشته اورامان در نزدیکی تنگی ور است. این کتیبه مربوط به دوره آشوریها است که نقش سارگون دوم شاه آشور بر آن نمایش داده شده که همراه با کتیبه ای میخی به زبان آشوری در شرح لشکرکشیهای وی در غرب زاگرس و اورامان است. از دوره سلوکی و اشکانی چند پوست نوشته کشف شده که با عنوان بنچاق اورامان از آنها یاد میشود.
معماری روستای اورامان : اورامان تخت بر خلاف نامش اصلاً تخت و صاف نیست بلکه در ناحیه بسیار ناهموار کوهستانی واقع شده است. معماری اورامانات متکی بر ساخت و ساز با استفاده از سنگ و بصورت خشکه چین است به این معنا که ملاتی در آنها به کار نرفته است و خانهها در روستاهای منطقه با توجه به شیب تند دامنههای صخرهای به صورت پلکانی ساخته شده است. پنجره های آبی، سقفهای چوبی و گل و گلدانها از زیباییهای خانههای اورامان تخت هستند. برخی خانهها در این دیار قدمتی بیش از ۹۰۰ سال دارند و آسیب زیادی ندیده اند. خانهها در اکثر موارد در دو طبقه ساخته شده و براساس معیشت فضاهای خانهها با یکدیگر متفاوت است و خانههای افراد باغ دار، کشاورز، دامدار کما بیش با هم متفاوت است. در بسیاری از موارد طبقه همکف به محل نگهداری گله و انبار اختصاص دارد. فضای اصلی مسکونی در طبقه بالاتر واقع است و از بخشهای مختلفی تشکیل میشود.
این روستای زیبا به عنوان بیست و ششمین اثر جهانی ایران در یونسکو ثبت گردید.
آبشار گویله مریوان
آبشار گویله مریوان در استان کردستان و در نزدیکی شهر مریوان واقع است. مریوان یکی از شهرهای دیدنی استان کردستان است که با طبیعت بکرخویش پذیرای علاقمندان زيادي می باشد. آبشار گویله در ۲۰ کیلومتری شهرستان مریوان در نزدیکی روستای گویله قرار دارد. این آبشار از بین جنگلهای پرپوشش منطقه مرزی کردستان در محور سقز- مریوان قرار دارد و ارتفاع آن به بیش از ۵۰ متر میرسد . لازم به ذکر است آبشار گویله از جاده ی سقز – مریوان قابل رویت است و مسافت آن تا جاده حدود ۱ کیلومتر است. یکی از چشم اندازهای زیبای مسیر سقز مریوان بعد از کوهستان عمدتاً سفید پوش چهل چشمه این آبشار زیباست که از بین پیچ وتاب های جاده جنگلی و قدیمی سقز- مریوان سر بر می آورد و به عمق دره می ریزد. مسیر پیاده روی آبشار گویله از کنار جاده هم قابل رویت است ولی برای رسیدن به آن احتیاج به یک کوه پیمایی سبک حدود یک ساعته دارید، از کنار جاده، مسیری به طرف پایین قابل رویت است و مسیر پاکوب درست از همانجا آغاز می شود، با دنبال کردن پاکوب ها راحت میتوانید تا زیر آبشار گویله بروید و از بزرگی و شکوه آن لذت ببرید.
لمس تاریخ در موزه باستان شناسی سلیمانیه عراق
«موزه سلیمانیه» (Sulaymaniayh Museum) از موزه های ناحیه کردستان عراق و یک موزه باستان شناسی است. موزه سلیمانیه مسلماً بهترین موزه باستان شناسی در منطقه کردستان عراق بوده و پس از موزه ملی عراق در بغداد، دومین موزه بزرگ این کشور است. این مجموعه کار خود را به طور رسمی از ۱۴ جولای سال ۱۹۶۱ با مدیران و کارکنان متعهد خود آغاز کرد. یونسکو برای حفاظت و ترویج میراث ملی چند ملیتی در عراق با معرفی و به اشتراک گذاری موزه های معتبر بینالمللی به دولت منطقه ای پذیرفته شده کردستان کمک هایی کرد؛ علاوه بر این، هر ماه کمک های سخاوتمندانه ای از سوی اتحادیه میهنی کردستان و خانم “هرو طالبانی” (Mrs. Hero Talabani) یکی از رهبران آن ها که همسر رئیس جمهور سابق عراق، آقای جلال طالبانی نیز هست، صورت می گیرد. با توجه به شرایط حال حاضر کشور عراق، وضعیت این مجموعه نسبت به دیگر موزههای این کشور بهتر بوده و برای گردشگران خارجی، تورهای گردشگری و همچنین مردم محلی بدون هیچ محدودیتی به راحتی قابل دسترس است. هر یک از آثار این مجموعه دارای توضیحاتی به زبان های عربی، کردی و انگلیسی است. کافه یا رستورانی در داخل این مجموعه وجود ندارد. زمانی که مصنوعات موزه باستان شناسی سلیمانیه را تماشا می کنید متوجه می شوید که بر روی بسیاری از مصنوعات برچسب IM زده شده است، این برچسب نشان دهنده آن است که این ها به موزه عراق تعلق دارند اما عده ای هم معتقدند که این مصنوعات به طور موقت قرض گرفته شده و در موزه به نمایش گذاشته شده است. در این موزه بخشی وجود دارد که در آنجا اشیای تازه کشف شده را مورد بررسی قرار می دهند، آن ها را بازسازی می کنند و بر روی آن ها تحقیقاتی انجام می دهند، در واقع اینجا یک اتاق تحقیقاتی است. گردشگران نمی توانند از بخش تحقیقاتی دیدن کنند و تنها پرسنل بازسازی و تحقیقاتی مصنوعات موزه اجازه رفت و آمد به این بخش را دارند.
هنگامی که وارد ساختمان می شوید، سالن های اصلی را روبه روی خود خواهید دید و اولین اشیایی که با آن مواجه خواهید شد، تکه سنگی از غار کیز کاپان (cave of Kiz Kappan) است که در کنار تکه سنگ هایی از کوه های ربان (Rabana) و میر کولی (Meer Quli) قرار دارد؛ این سه قطعه سنگ ارائه کننده و یادآور نشانه های تاریخی دولت سلیمانیه است. پس از ورود به محوطه اصلی، اگر به سمت راست سالن بروید، محوطه کوچکی را می بینید که اخیراً توسط یونسکو بازسازی شده است. این سالن شامل مصنوعاتی است که مربوط به دوران پیش از تاریخ اسلام تا دوره اسلامی عباسیان به شمار می رود. بسیاری از مهمترین و قابل توجه ترین مصنوعات موزه در این بخش در معرض نمایش قرار داده شده است. در پشت این سالن، موزه به دو سالن بلند متصل شده است. مصنوعات این بخش نیز با توجه به تاریخچه آن ها در تاریخ بین النهرین، جداگانه نمایش داده می شود؛ برخی از مصنوعات نیز متعلق به دولت های محلی امروزی کردستان عراق است. مخروط های باستانی مربوط به زمانی بابلی ها نمونه هایی از مصنوعات مربوط به موزه است، بر روی این مخروط ها می توان نوشته هایی را دید که اطلاعاتی از ساخت و ساز معبد Numushda شهر Kiritab که توسط پادشاه Enlil-bani، شاه Isin ساخته شده بود را در بر دارد. مجسمه عبادت کننده سومری (از جنوب بین النهرین مربوط به قرون وسطی؛ ۲۸۰۰ تا ۲۳۰۰ قبل از میلاد)، بلوک کوچکی از برج پیکولی (Paikuli Tower)، لوح گیلگامش (Gilgamesh Tablet)، گوشواره های طلایی، استوانه ای سنگی از Iddi-sin، گرم کن یا مشعل بخور دادن Hurrian، Door Lintel، گردنبندهای مطابق با نمونه اصل و یک لوح رسی با نوشته های باستانی نمونه های برجسته دیگری از اشیای این مجموعه فرهنگی هستند.
ساعات کار و آدرس موزه سلیمانیه عراق : این مجموعه در خیابان سلیم شهر واقع شده است. ساعت کار آن در روزهای یکشنبه تا چهارشنبه ۹:۰۰ صبح تا ۱۲:۳۰ ظهر و پنجشنبه ها ۱۲:۰۰ ظهر تا ۴ بعد از ظهر است. در روزهای جمعه و شنبه تعطیل می باشد. ورود رایگان بوده و نیازی به خرید بلیط نیست. با بازدید از موزه سلیمانیه تاریخ این سرزمین را لمس کنید.