آتشکده خورموج یا آتشکده کوه مند از آثار باستانی و مهم دشتی است که در دامنه کوه مند و به فاصله ۳۰ کیلومتری خورموج، غرب روستای زایر عباسی قرار دارد. در ارتفاع سنگی مشرف به رودخانه خشکی که بستر رودخانه قدیمی است آثار حجاری و کوه تراشی در دل صخره وجود دارد از بستر رودخانه راهی به ارتفاع ۶۰ متر که اولین مدخل آتشکده‌است، کشیده شده‌است. یک شاه نشین با یک سکوی میانی و یک سکوی افقی که در سمت راست شاه نشین قرار گرفته و یک اطاق قوسی با انحنای منظم که با سنگ و گچ و گل ساخته شده جالب توجه‌است. نمای خارجی فعلی آتشکده عبارت از یک مدخل با سقف قوسی و دو مدخل مستدیر القاعده و ده حفره به شکل مدخل‌های طرفین سکوی شاه نشین مدخل اصلی و با اندازه‌های متفاوت که به احتمال به منزله پنجره و نورگیرهای رواقهای اصلی آتشکده بوده‌اند. آتشکده از سه طبقه میانی یا اصلی، تحتانی و فوقانی تشکیل شده‌است که با هم ارتباط داشته و در عین ارتباط، نوع ساختمان هر یک با دیگری متفاوت بوده که گویا از هر یک از طبقات برای منظور خاصی استفاده می‌شده‌است. در بستر رودخانه خشک فعلی آثار ساختمان‌ها و آبگردان‌ها و بندهایی در اراضی پای کوه و در اطراف مسیل وجود دارد که از وجود میدان بزرگی در جلوی کلات حکایت می‌کند که سطح آن با خاک و سنگ بالا آورده بوده‌اند. با توجه به وجود آثار آب انبار و بقایای درختانی از فاصله دویست متری پای کوه احتمال می‌رود در جلوی آتشکده میدانی وجود داشته و برای جلوگیری از نفوذ سیلاب‌های شدید در اطراف تپه، بندهای زیادی از سنگ و گچ ساخته بوده‌اند.

بیش از نیم قرن پیش در جانب شمالی آتشکده و پشت کوه نیز آثار حفره‌ها و شاه نشین و درختانی وجود داشته‌است و از آنجا راهی به آتشکده منتهی می‌شده‌است که به مرور زمان بر اثر ریزش کوه آن آثار ازبین رفته‌اند. گویا نقشه اصلی مقایر کلات متأثر از مقابر فنیقی است و با توجه به طرز قرار گرفتن دخمه‌ها بر روی یکدیگر و کم شدن تدریجی ابعاد آن‌ها در طبقات بالاتر، همان نقشه زیگورات‌ها و میل‌های خاص مضرس است که اصلی ایلامی و بابلی دارد اما نقشه صلیبی دهلیزها نقشه هندی و ایرانی است. مقابر کلات دارای صفحه‌ای مستقل و در عین حال متأثر از تمدن‌های مختلف ایرانی و هندی و آشوری، فنیقی و ایلامی است. آتشکده از سه طبقه میانی یا اصلی، تحتانی و فوقانی تشکیل شده‌است که با هم ارتباط داشته و در عین ارتباط، نوع ساختمان هر یک با دیگری متفاوت بوده که گویا از هر یک از طبقات برای منظور خاصی استفاده می‌شده‌است. در بستر رودخانه خشک فعلی آثار ساختمان‌ها و آبگردان‌ها و بندهایی در اراضی پای کوه و در اطراف مسیل وجود دارد که از وجود میدان بزرگی در جلوی کلات حکایت می‌کند که سطح آن با خاک و سنگ بالا آورده بوده‌اند. با توجه به وجود آثار آب انبار و بقایای درختانی از فاصله دویست متری پای کوه احتمال می‌رود در جلوی آتشکده میدانی وجود داشته و برای جلوگیری از نفوذ سیلاب‌های شدید در اطراف تپه، بندهای زیادی از سنگ و گچ ساخته بوده‌اند. بیش از نیم قرن پیش در جانب شمالی آتشکده و پشت کوه نیز آثار حفره‌ها و شاه نشین و درختانی وجود داشته‌است و از آنجا راهی به آتشکده منتهی می‌شده‌است که به مرور زمان بر اثر ریزش کوه آن آثار ازبین رفته‌اند. گویا نقشه اصلی مقایر کلات متأثر از مقابر فنیقی است و با توجه به طرز قرار گرفتن دخمه‌ها بر روی یکدیگر و کم شدن تدریجی ابعاد آن‌ها در طبقات بالاتر، همان نقشه زیگورات‌ها و میل‌های خاص مضرس است که اصلی ایلامی و بابلی دارد اما نقشه صلیبی دهلیزها نقشه هندی و ایرانی است. مقابر کلات دارای صفحه‌ای مستقل و در عین حال متأثر از تمدن‌های مختلف ایرانی و هندی و آشوری، فنیقی و ایلامی است.

روزی که معماران عصر زندیه حمام شیشه ای کردستان را بنا می کردند، هیچ فکر نمی کردند این حمام در قرن های بعد تبدیل به یکی از دیدنی ترین آثار این شهر شود. حمامی که در ضلع شمالی بلوار کردستان شهر سنندج و در مجاورت پل و مسجد «ملاویسی» قرار دارد و هر روز خیلی ها را برای بازدید از این حمام جالب به این منطقه می کشاند. در حمام شیشه ورودی، هشتی، بینه، سربینه و حمام گرم را می بینید که در حمام گرم ستون های سنگی زیبایی تعبیه شده است. همچنین این حمام مثل تمام حمام های عمومی ایرانی، سکوها، آبنماهای گرم و سردو خزینه دارد و با تزئینات آهک بری جلوه بیشتری پیدا کرده است. سر در ورودی بنا هم دارای نمای آجر کاری است. تزئینات آهکبری این بنا، نقش های مختلفی از گیاهان و حیوانات را ترسیم می کنند. چیزی که این حمام را از همردیفانش متمایز می کند، طراحی زیبای سکوها و آب نمای گرم و سرد و خزینه است. در این بنا چیزی که خیلی به چشم می آید، سادگی و خلوتی بنا است . جالب است بدانید که این حمام تا سال های پیش از انقلاب کاربرد داشته و بخش های مردانه و زنانه آن فعال بوده اند. این نکته را هم بگوییم که اگرچه ساخت این بنا را به زندی ها نسبت می دهند اما عده ای هم معتقدند شکل معماری این بنا به دوره قاجار شباهت دارد. با این حال، تقریبا زندی بودن بنای حمام شیشه ای قطعی است. حمام شیشه برخلاف اسم جذابش، شیشه ای نیست. حمامی است مثل تمام حمام های دیگر تاریخی که از سنگ و گچ و ملات ساخته شده. با این حال به کار رفتن شیشه های رنگی زیبا در این حمام، آن را به این نام معروف کرده است. چیزی که این حمام را از همردیفانش متمایز می کند، طراحی زیبای سکوها و آب نمای گرم و سرد و خزینه است. در این بنا چیزی که خیلی به چشم می آید، سادگی و خلوتی بنا است و هرچند این روزها از در و پنجره‌ها و شیشه‌های رنگی حمام آثار زیادی باقی نمانده اما حمام شیشه با معماری موزون و متوازنش هنوز یکی از زیباترین بناهای تاریخی ایران به حساب می آید. حمام تاریخی شیشه بعد از بازسازی اساسی در سال ۸۳ قرار بود به عنوان موزه دائمی عکس کردستان بازگشایی شود اما یک سال بعد، مسئولان میراث فرهنگی سنندج درهای این حمام را روی بازدیدکنندگان بستند. عبور کانال فاضلاب شهر سنندج از نزدیکی آن باعث شده بود تا آب به دیوارهای بنا نفوذ کرده و هر روز بخشی از دیوارهای حمام تاریخی شیشه از بین برود. این ها همه در حالی است که حمام شیشه شهر سنندج در سال ۱۳۹۰ توسط سازمان میراث فرهنگی با شماره ۲۸۳۹ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

آبشار حیاط دراستان البرز واقع است. این آبشار در ارتفاعات روستای سوهان طالقان قرار دارد. آبشار فصلی حیاط، در فاصله حدود ۶ کیلومتری، شمال تا شمال شرقی روستای سوهان و در جنوب شرقی کوه بزرگ کله سنگ، قرار دارد. مسیر دسترسی، در ادامه مسیر آبشار سرخ بند، به سمت شمال حرکت می شود، تا به منطقه زمینکان، به صورت یک قطعه زمین دراز و مسطح، مشاهده شود. سپس در سمت دره شمال شرقی زمینکان، به سمت شمال و در پائین و سمت راست، کوه کله سنگ، در منطقه موسوم به حیاط، به خصوص فصل بهار، آبشار حیاط، به زیبائی، قابل مشاهده است. در حدود ۳ ساعت، پیاده روی برای افراد متوسط، مورد نیاز است. آبشار حیاط، از سه وضعیت جداگانه، تشکیل شده است. ابتدا در حدود ۳ متر، به صورت دو آبشار کوچک و هفت مانند و سپس در حدود ۷ متر، دو آبشار در کنار هم و حدود ۳ متر، به صورت آبشار یک پارچه، مشاهده میشود. آبشار در اواسط تابستان، خشک می شود.
روستای سوهان در ۲۵ کیلومتری غرب شهرک طالقان واقع است. غار معروف سوهان نیز در شمال این روستا پذیرای علاقمندان خویش است. چُره در نزد مردم روستای سوهان طالقان، به معنی آبشار است. البته اگر ارتفاع آب کم باشد به آن چُرنا می گویند. با توجه به ارتفاعات صخره ای در شمال روستای سوهان، حداقل شش آبشار بلند (شش متر و بیشتر) در نهر های دائمی یا فصلی کوهستان های این منطقه، قابل مشاهده است، که مشهورترین آنها، آبشار چُره و آبشار سوهان، بعنوان یکی از جاذبه های مهم منطقه هستند. در نهرها و رودخانه های فصلی این منطقه، به خصوص در فصل بهار، آبشارها پرآب بوده و به تدریج با کم شدن آب نهرها، آنها نیز کم آب و در تابستان خشک خواهند شد. بعلاوه در فصل زمستان، با هجوم سرما و یخ بستن آبشارها، جلوه دیگری، از طبیعت زیبای این منطقه، قابل مشاهده است. درختان مثمر که در باغات مورد استفاده است، مثل: گردو (جوز)، سیب (سیف)، زرد آلو (شُلانک)، گوجه سبز(الوک)، آلو ، آلوسیاه، انگور، گلابی، بادام، ذال ذالک (کهری)، گیلاس، سنجد، فندوق و نظایر آنها و درختان غیر مثمر نظیر: چنار (که درخت هفت چنار وسط روستا، کاملا مشهور است)، تبریزی، زبان گنجشک، شال، نارون، بید و برخی دیگر. در مرکز روستای سوهان، محوطه پارکینگ مانندی (موسوم به عسلی سر) در پایان جاده اصلی منتهی به روستا قرار دارد که در شمال آن، درخت چنار کهنسالی (چنار دار) سوهان با ۷ شاخه و تنه اصلی و قطری در حدود ۱۴ متر، قرار دارد. گفته میشود قدمت این درخت، به بیش از ۱۰۰۰ سال می رسد. این درخت نزد اهالی تقدس زیادی دارد.