شنبه, بهمن ۱۱ام, ۱۳۹۹
گوردخمه دکان داوود
در ایران باستان خاک سپاری مرده ها در گوردخمه ها انجام می شد، گورهایی که امروز از مکان های تاریخی جالبی برای بازدید شده اند. در کرمانشاه گوردخمه ای به اسم دکان داوود وجود دارد که تاریخ دوستان زیادی را برای بازدید به این شهر می کشاند. قبل از اینکه درباره گوردخمه دکان داوود حرف بزنیم خوب است بدانید که گورخمه با دخمه فرق دارد دخمه جایی در بالای کوه بود که جسد مرده ها در آنجا قرار داده می شود تا توسط حیوانات و پرندگان از بین برود اما گوردخمه آرامگاهی اتاق مانند است که در دل صخره ها و کوه ها حفاری می شد و به اندازه کافی بزرگ بود تا بتوان در آن اشیایی را قرار داد و مراسمی برگزار کرد. گور دخمههای ایران برای سه دوره مادها، هخامنشیان و پس از هخامنشیان هستند، در ایران فقط یک گوردخمه در تپه حسنلو است که برای دوره قبل از مادهاست. گور دخمه ها از نظر نمای بیرون سه دسته هستند: گوردخمه هایی که نمای ورودی آن ها ستون آزاد دارد، گوردخمه هایی که در دوطرف نمای ورودی آنها دو نیم ستون تزئینی حفاری شده، گوردخمه های ساده که هیچ ستون یا نیم ستونی ندارند. برای رسیدن به این گور دخمه تاریخی باید به ۳ کیلومتری جنوب شرقی سر پل ذهاب در ابتدای جاده انزل و در فاصله حدود ۱۰۰ متری از جاده اصلی کرمانشاه به سرپل ذهاب بروید. اینکه قدمت این گوردخمه به چه زمانی برمی گردد دقیقا معلوم نیست عده ای آن را برای دوران مادها می دانند و معتقدند که گوردخمه داوود مقبره آخرین پادشاه مادها یعنی ایشتوویگو است که کوروش بزرگ او را از سلطنت برکنار کرد.
اما تحقیقات جدید این نظریه را اشتباه می داند و می گوید قدمت این گوردخمه برای دوران هخامنشیان است و این احتمال وجود دارد که نقش برجسته آن برای دوره سلوکیان باشد. چون مقبره همه پادشاهان هخامنشی در پاسارگاد و تخت جمشید قرار دارد، این گور دخمه برای پادشاه هخامنشی ضحاک است که پدربزرگ مادری کوروش بود. بر اساس گفته ها، در زیر این گوردخمه نقش نوه ضحاک وجود دارد که در حال دعا برای آمرزیده شدن پدربزرگش است. اهل حق یا یارسان این گوردخمه را متبرک می دانستند و در روزهایی از سال در کنار آن مراسمی ویژه برگزار می کردند. گوردخمه دکان داوود در جلو ایوانی دارد که طولش در قسمت جلوی آن ۶۰/۹ متر و در قسمت عقب ۳۲/۹ متر است و ارتفاعش ۶۰/۲ متر و پهنای آن ۹۵/۱ متر می باشد. دو طرف ورودی مقبره ستونهایی وجود دارد که فقط سرستون و پایهاش به جای مانده است. در دیوار عقبی ایوان، ورودی با ابعاد ۱ در ۱/۵ متر به چشم می خورد که به اتاقی به طول ۸۳/۲ به عرض ۳۱/۲ و به ارتفاع ۱۸/۲ متری می رسد. در دیوارهای این اتاق ۵ طاقچه می بینید که محلی برای قرار دادن نذورات است، سقف اتاق برخلاف سقف مسطح ایوان جلو به شکل هلالی ساخته شده و در گوشهای از آن هم یک قبر بیضی شکل با عمق ۷۰ سانتی متر به چشم می خورد. در ۸ متر پایین تر از گوردخمه قاب مستطیل شکلی روی یک قاب قدیمی تر کنده کاری شده که در آن شخصی به حالت نیمرخ ایستاده، لباسی بلند پوشیده و یک دستش را برای نیایش بالا برده است.
خانه تاریخی داروغه مشهد
خانه تاریخی داروغه مشهد در خیابان نواب صفوی و در راستهی حوض مسگران، در کوچهای به همین نام یعنی داروغه، واقع شده است. این خانه که هم اکنون به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده، در اواخر دوران قاجار و به دستور یوسف خان هراتی، داروغهی مشهد احداث شد. این خانه تاریخی در بافت اطراف حرم واقع شده و مساحتش ۶۱۰ مترمربع است. این خانه، اولین محلی بود که در مشهد حمام خصوصی داشت و به نوعی از تمامی خانهها و عمارتهای مشهد در آن زمان پیشرفتهتر بود. جالب است بدانید در کوچه داروغه، دو خانهی تاریخی دیگر هم وجود دارد که گفته میشود در گذشته، با خانه داروغه، مجموعهی بزرگی را تشکیل میدادند و به هم راه داشتند. بنای خانه داروغه، متاثر از معماری روس است و در آن از کاشیهای هفترنگ، تزیینات چوبی و تندیسهای گچی استفاده شده است. و اما ماجرای ساخت این خانه به زمانی برمیگردد که یوسف خان هراتی، آخرین داروغهی مشهد و اولین رییس نظمیه بعد از مشروطه، تصمیم گرفت تا منزل شخصیاش را بسازد. گفته میشود تا سه دههی گذشته هم این خانه همچنان کاربری مسکونی خودش را داشته است اما در سال ۱۳۶۶، ورثهی خانه، آن را به یکی از هیاتهای شهرستان میبد یزد فروختند و از آن زمان این خانه به حسینیه تبدیل شد. اما این پایان ماجرای این خانهی تاریخی نیست! پس از مدتی، خانه تاریخی داروغه به فراموشی سپرده شد و بخشهایی از آن تخریب شد و سالها بعد در طرح بهسازی و نوسازی مرکز شهر مشهد، به داد آن رسیدند و مرمتش کردند. بد نیست بدانید هزینهی مرمت این خانه، ۱٫۰۰۰٫۰۰۰٫۰۰۰ تومان هزینه در بر داشت! در این خانه تاریخی، قهوه خانه سنتی و عکاسخانهای هم قرار دارد که بهتر است در بازدید از خانه، حتما به این دو مکان هم سری بزنید.
چشمه گل رامیان
در دامنه کوهی به نام پنهان خانه و در میان جنگلی انبوه از درختان پهن برگ و زربین و زمینهای کشاورزی، چشمهای شگفتانگیز و رویایی جای گرفته است که چشمه گل رامیان نام دارد. این چشمه زیبا بهصورت چالهای بیضی شکل و مانند یک تشت دیده میشود و در اثر فرونشت در سطح تشکیلات آهکی شکل گرفته است. گل رامیان یکی از عمیقترین و سردترین چشمههای آب جهان به شمار میرود که در گذشته ۴۴ متر عمق داشته و اکنون ۸۰ متر عمق آن است. چشمه گل رامیان در ارتفاع ۳۲۰ متری از سطح دریا قرار دارد طول آن ۹۰ و عرض آن ۸۰ متر به وسعت ۷۲۰ متر مربع است. عمق این دریاچه بین ۴۴ تا ۸۰ متر است و رنگ سبز تیره و چشمنوازی دارد که آن را بین چشمههای منطقه زبانزد کرده است. این رنگ بهدلیل عمق زیاد این چشمه است. آب چشمه از کف چشمه تأمین میشود و از هیچ جایی آب وارد آن نمیشود. یک مجرای خروج آب نیز دارد که سرریز آن به رودخانه قرهچای رامیان که یکی از شاخههای گرگانرود است، وارد میشود و شالیزارها و زمینهای زراعی اطراف را نیز سیراب میکند. در داخل دریاچه گل رامیان ماهیانی چون سیاهماهی و ماهی آبر نوئیدز زندگی میکنند. ماهی سفید رودخانهای نیز عمده ماهیان این دریاچه را تشکیل میدهد که از حشرات آبزی و نرمتنان تغذیه میکند. اینگونه ماهی در این منطقه دارای ارزش صید ورزشی با قلاب است. درختان پهن برگ، بلوط و درختچههای ولیک، پوشش گیاهی این مکان است. ذخیرهگاه جنگلی سرو زربین یا سرو کوهی در نزدیکی گل رامیان واقع است. البته ارتفاعات این محدوده از جنگلهای باستانی بسیار با ارزش تشکیل شده است که متأسفانه بیش از یک دهه است که بهجای آنها، توسط سازمان جنگلها و مراتع درختان سوزنی برگ کاشته شده است. متأسفانه با کشیدن یک راه تا لب چشمه و بهلحاظ آسیبپذیر بودن خاک اطراف چشمه، آثار ریزشهایی در اطراف چشمه مشاهده میشود؛ بهگونهای که ریشه برخی درختان بیرون زده است. چشمه گل رامیان در سال ۱۳۹۵ در فهرست آثار ملی و طبیعی کشور به ثبت رسیده است.
وجه تسمیه چشمه گل رامیان : در منطقهای که چشمه گل رامیان جای گرفته است، مردمان ترکنژاد از ایل گرایلی زندگی میکنند و طبیعی است که نام این چشمه از زبان ترکی گرفته شده باشد. «گل» در ترکی معنای منطقهای گود و عمیق را میدهد که آب در آن جمع میشود. تلفظ دقیق آن نیز در ترکی «گوئل» است. البته خود واژه گل، معنی چشمه جوشان را میدهد. بهدلیل رنگ کبودی که دریاچه گل رامیان دارد، به آن «کبود استخر» نیز گفته میشود که این نام در منابع عصر صفوی و قاجار آمده است. بر اساس روایات، به نامهای «دالان بهشت» و «پلنگ سره» نیز شناخته میشود.
غرق شدن در چشمه گل رامیان : هر چند که چشمهها و دریاچهها مکانی وسوسهانگیز برای شنا و آبتنی هستند، توجه داشته باشید همیشه امکان شنا در چنین مکانهای وجود ندارد و با خطرات زیادی نیز همراه است. چشمه گل رامیان هم از جمله جاهایی است که شنا کردن در آن ممنوع است و احتمال غرق شدن حتی برای شناگران حرفهای هم وجود دارد. تاکنون متأسفانه افراد زیادی در این چشمه غرق شدند. در صورت غرق شدن نیز امکان یافتن جنازه غیرممکن میشود؛ چون گل رامیان در عمق ۷۰ – ۶۰ متر به بالا بهصورت کانال است؛ بهگونهای که در عمق ۴۵ تا ۵۰ متری فشار آب بهقدری بالا است که اجازه پایین رفتن را به غواص نمیدهد. در داخل چشمه نیز ضایعات چوب و کنده درخت فراوان بوده و آب بسیار سرد است.
دریاچه رامیان کجاست؟ چشمه گل رامیان در استان گلستان و در جنوب شهرستان رامیان قرار گرفته است و با این شهر تنها پنج کیلومتر فاصله دارد. این چشمه در مسیر جاده رامیان – النگ در دامنه کوه تپهآرام، قلعه ماران و رشته کوه خاکسار واقع شده و در حاشیه شرقی آن رودخانه قره چای با جهت جنوبی شمالی جریان دارد.
مسیر دسترسی به چشمه گل رامیان : برای دیدن این مکان تماشایی باید راهی استان سرسبز و زیبای گلستان شوید؛ چنانچه با وسیله نقلیه عمومی قصد سفر به رامیان و دیدن چشمه گل را دارید، میتوانید با تاکسی از ترمینال شاهرود به گرگان، از مسیر آزادشهر سفر کنید و در جاده اصلی پیاده شوید و یک کیلومتر باقی مانده تا چشمه گل را پیاده، یا با ماشینهای گذری که در مسیر عبور میکنند به این مروارید پنهان بروید.
اگر هم قصد سفر با خودروی شخصی را دارید، مسیرهای زیر میتوانید به چشمه گل رامیان برسید:
- شاهرود، آزادشهر، چشمه گل
- تهران، ساری، گرگان، چشمه گل
فاصله گرگان تا چشمه گل رامیان: ۸۵ کیلومتر
موقعیت جغرافیایی: N۳۶۵۸۳۴ E۵۵۰۶۲۱
ساختمان بیت رهبری
ساختمان بیت رهبری در زمینی به گستره ۴۳۱ مترمربع با مصالح بومی، خشت، گل و معماری سنتی در خیابان «ولایت» ایرانشهر ساخته شده است. بیت رهبر معظم انقلاب یکی از مکانهای فرهنگی و دیدنی ایرانشهر است که همه ساله مورد بازدید شمار زیادی از هموطنان ما در تعطیلات نوروزی قرار می گیرد. این ساختمان دارای چهار اتاق است که هر اتاق به وسیله یک درب چوبی به حیاط راه دارد این حیاط دارای چهار باغچه و یک مطبخ در ضلع جنوبی است. اتاقهای این بنا هر یک کاربری جداگانهای داشتهاند و به ترتیب از اول تا چهارم به عنوان کتابخانه، محل اقامت حجتالاسلام “راشد یزدی”، محل اسکان و استراحت مقام معظم رهبری و آشپزخانه مورد استفاده قرار میگرفت. این ساختمان که زمانی پذیرای رهبر معظم انقلاب در دوران تبعید ایشان بوده است، پس از اتمام مرمت و با تغییر کاربری به نخستین موزه قرآن و عترت در جنوب استان تبدیل شده است.
مقبره دعبل خزاعی
شهر باستانی شوش از مراکز تمدن قدیم، از معروفترین شهرهای دنیا، پایتخت چند هزار ساله مملکت عیلام و همچنین پایتخت زمستانی امپراطوری هخامنشی بوده است. شوش در دوره اسلامی نیز مدتها از شهرهای پرجمعیت و پررونق بود. از بناهای تاریخی و مذهبی و جاهای دیدنی شوش میتوان به آرامگاه دعبل خزاعی اشاره کرد که شاعر معروف شیعه و مداح اهل بیت (ع) است. نام اصلی او، محمدبن علی خزاعی است که ابوعلی یا ابوجعفر هم به او میگفتند، شاعر مشهور شیعه و در رده اول شاعران عرب بود که در سال ۱۴۴ هجری شمسی در زمان امام جعفر صادق (ع)، در کوفه به دنیا آمد. روز و ماه تولد ايشان مشخص نيست. دعبل از سن نوجوانی سرودن شعر را آغاز كرد. خاندانش از شیعیان قدیمی و راوی حدیث و شاعر بودند و برادرش علی و پسر عمویش ابوالشیص نیز، همگی شاعر بودند. در اوايل جوانی دعبل بود كه به درخواست هارونالرشيد خليفه عباسی به دربار او رفت تا شعر بسرايد. اما پس از مدتی از دربار هارونالرشيد خارج شد. مسير زندگانی دعبل از اين زمان عوض شد. او بيش از گذشته شيفته اهل بيت شده بود و از اين زمان به بعد شروع به سرودن شعر در مدح اهل عصمت (ع) کرد.
دعبل خزايی بهطور مخفيانه و محرمانه به دليل هجوياتی كه در مورد خلفای عباسی سرود و برای فرار از ماموران خلفای عباسی، ميان شهرها رفت و آمد میكرد. دعبل خزاعی در خوزستان در يكی از روستاهای اطراف شوش پس از نماز مغرب و عشا توسط تیری زهرآگین کشته شد. او در سن ۹۸ سالگی در سال ۲۳۹ هجری شمسی به دستور مالک بن طوق به شهادت رسید. برای دعبل خزاعی ۵ قبر ذكر شده بود. آن هم به دليل اينكه شيعيان سخت شيفته دعبل و ايثار و مبارزات ايشان بودند و قبر واقعی ايشان كه در شوش بود را مخفی نگه داشتند تا مورد توهين بنی عباس قرار نگيرد و اين شايعه را پخش كردند كه قبر دعبل در خراسان، آفريقا، شادگان، و بين راه اهواز و آبادان قرار دارد. شهرستان شوش مدفن دعبل خزاعی شاعر معروف شیعه و مداح اهل بیت (ع) در زمان حکومت عباسیان است. یکی از بناهای تاریخی و مذهبی شهرستان شوش، آرامگاه دعبل خزاعی است. آرامگاه دعبل خزایی در مرکز شهر شوش کنار مجتمع فرهنگی دعبل خزاعی و در ۲۵ کیلومتری جنوب شهر دزفول واقع شده است. در بخش شمالی شهر باستانی شوش، در قبرستان قدیمی این شهر و در کنار بقعه امامزاده عبدالله بن علی، آرامگاه این چهره بزرگ فرهنگی جهان تشیع قرار دارد. معماری فضای بقعه و محوطه آجری آن به همراه گنبد خاص، علاوه بر فضای فرهنگی و معنوی حال و هوای خاص سنتی و معماری دلنشینی دارد. از لحاظ جغرافیایی، این آرامگاه در منطقه مسطح و در دشت وسیع شوش از جلگه خوزستان قرار گرفته است. آرامگاه دعبل خزاعی از لحاظ فضای درونی بدلیل دارا بودن بافتی سنتی و مذهبی برای اجرای امور فرهنگی بسیار مناسب است. بقعه دعبل از لحاظ آب و هوایی در منطقهای گرم سیری قرار گرفته است كه در زمستان آب و هوایی معتدل و تابستانی گرم دارد. به گفته سازمان اوقاف و امور خیریه شهرستان شوش، این بقعه بدلیل اینكه در مدت مدیدی ساخته شد، سبب شد كه این مكان مهجور واقع شود و افراد كمتری نسبت به شخصیت عظیم دفن شده در این مكان به آن سر بزنند. بنای فعلی بقعه متبرکه، به دستور مقام معظم رهبری آیتالله خامنهای و توسط وزارت مسکن و شهرسازی بازسازی شده است.