اراک
ییلاقی در میانه های خشک کشور
برای کسانی که می خواهند تابستان خنکی را در مناطق مرکزی کشور تجربه کنند، سفر به جاسب می تواند بهترین گزینه باشد. منطقه ییلاقی جاسب در شمال شرق شهر دلیجان در استان مرکزی قرار دارد و با آب و هوای معتدلی که در این روزها دارد، یک فرصت خوب برای سفر خانوادگی شما به حساب می آید. جاسب هفت روستا دارد به نام های واران، هرازجان، کِروگان، وشتکان، زُر، وسقونقان و روستای بیژگان. که در طول دره و در امتداد رودخانه به وجود آمده اند. جالب است بدانید که دو روستا از این منطقه هنوز به زبان راجی حرف میزنند جاسب دره زیبایی به نام ازنا دارد که به محض آنکه پایتان به منطقه برسد آن را خواهید دید. در این دره رودخانه ای فصلی جریان دارد و اطراف آن را چشماندازهای طبیعی سرسبزی پوشانده است. رودخانه ازنا از ارتفاعات دهستان جاسب سرچشمه می گیرد و در این روزها تقریبا بی آب است چون زمان اوج پرآبی این رودخانه اسفند و فروردین است و تقریبا اواخر خردادماه آب رودخانه خشک شده است. رودخانه ازنا از سمت شرق به غرب جریان دارد و در ادامه مسیر غربی خود به رودخانه قم رود می پیوندد.
جاسب هفت روستا دارد به نام های واران، هرازجان، کِروگان، وشتکان، زُر، وسقونقان و روستای بیژگان. که در طول دره و در امتداد رودخانه به وجود آمده اند. جالب است بدانید که دو روستا از این منطقه هنوز به زبان راجی حرف میزنند. جاسب فرصت خوبی هم برای کوهنوردی به شما می دهد. اگر عاشق کوهپیمایی و کوه نوردی هستید، در جاسب فرصت دارید که از ۱۸کوهی که در حول و حوش این منطقه هستند بالا بروید و منظره شهر را از ارتفاعات سرسبز ببنید.مرتفع ترین این کوه ها ولجیا است که ۳۱۴۴ متر ارتفاع دارد و در دهستان جاسب قرار گرفته است. کوتاه ترین آنها هم برز و پایین قلعه هستند که هر دو ۲۴۱۳ متر ارتفاع دارند. جهت کوه برز جنوبی شمالی است و جهت کوه پایین قلعه جنوب شرقی به شمال غربی.اگر گذارتان به جاسب افتاد، حتما سری هم به قبرستان قدیمی واران، تپههای قلعهکوه امام علی، قلعههای سرخ، وشتگان و وسقونقان، مساجد جامع و امام حسن (ع)، برج روستای هرازجان، غار سیجان در ضلع شمالی روستای واران و سنگنوشتههای قبرستان روستای بیجگان بزنید که معروف ترین آثار باستانی این ییلاق سرسبز هستند.
موزه سلطان آباد اراک
موزه سلطان آباد چهارمین موزه شهر اراک است که در سرای کاشانی بازار اراک قرار دارد. سلطان آباد نام قدیمی اراک بوده و موزه سلطان آباد توسط «محمد مهدی باباخانی» و با همکاری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی بنیانگذاری شده است. این موزه که به صورت خصوصی اداره می شود ۱۳۰ متر مربع مساحت دارد. فعالیت موزه به صورت تخصصی در زمینه خوشنویسی و صنایع فلزی محسوب می شود. موزه سلطان آباد ۳ تالار دارد و در گنجینه آن صد اثر صنایع دستی ایران که از استانهای مختلف گردآوری شده اند به چشم می خورد. در تالارهای موزه می توانید آثار برجسته خوشنویسی، سوزن دوزی، لباس های قاجاری، خاتم کاری، قلمزنی، فلزکاری و کتیبه های مختلف به همراه تابلوهای هنری و اشیا قدیمی را ببینید.
بخش خوشنویسی موزه بسیار غنی است. به طوری که آثاری از خوشنویسان دوره های مختلف را در خود جای داده است. قدیمی ترین اثر خوشنویسی موزه مربوط به سده هفتم هجری است. در این موزه آثار ارزشمندی از خوشنویسان مشهور ایرانی همانند: درویش عبدالمجید طالقانی، میرعماد حسنی، میر علی هروی، میرزا فتحعلی حجاب شیرازی، میرزا غلامرضا اصفهانی، یاقوت مستعصمی، محمد هاشم لولو اصفهانی، میرزا کاظم، میر علی هروی، ظل السلطان محمد باقر خان، محمد جعفر تبریزی، میرزا رضا خان فراهانی، فتحعلی تنکابنی، میرزا اسدالله شیرازی، کیخسرو خروش و فتحعلی واشقانی فراهانی وجود دارد. همچنین در بخش نقاشی هم اثری از کمال الملک وجود دارد. در این بخش آثاری از سبک نقاشی قهوه خانه به ویژه آثاری از محمد مدبر و عباس بلوکی فر به نمایش در آمده است. بد نیست بدانید که اثر سنگاب هنرمند قلمزن استان محمد مهدی باباخانی مالک این موزه که از هنرمندان صاحب نام کشور است از سوی دولت برای نگهداری به نمایشگاه دائمی سازمان جهانی مالکیت معنوی (wipo) اهدا شده است. موزه سلطان آباد با همکاری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی در سال ۱۳۸۶ به روی علاقه مندان گشوده شد.
زادگاه امیرکبیر
شاید کمتر کسی استان مرکزی را به عنوان یک منطقه گردشگری بشناسد اما حقیقت این است که این استان، با جاذبه های تاریخی و روستایی خود یکی از بهترین مقاصد گردشگری در مرکز کشور محسوب می شود. اگر گذارتان به استان مرکزی افتاد، پیشنهاد می کنیم سری به روستاى هزاوه بزنید که زادگاه امیرکبیر است. این روستا در فاصله ۱۸کیلومترى شمال غربى شهرستان اراک قرار دارد و جزئی از دهستان فراوان، بخش فرمهین به شمار می آید.مطالعات باستانشناسى بر روى تپه تاریخى هزش در این منطقه نشان می دهد که روستای هزاوه قدمتی طولانی دارد و عمر آن با توجه به سفال هاى پیدا شده از تپه، به قرن پنجم هجرى می رسد.اگر گذارتان به هزاوه افتاد، می توانید مقبره شاهزاده احمد را بر روى بلند ترین قسمت روستا در محله بالا ببینید که عمر آن به دوره ایلخانان مى رسد. بافت مسکونی روستا هم آنقدر پیچیده و جالب است که به تنهایی می تواند جذاب ترین بخش سفر شما را رقم بزند. خانه هاى سنگى و گلى که به صورت پلکانى بر دامنه شیب کوه ها قرار گرفته اند، چیزی است که شما در هزاوه به وفور می بینید. این خانه ها اکثراً از گل، سنگ و چوب ساخته شده و داراى سقف هاى مسطح هستند. بد نیست بدانید که روستاى هزاوه در بیشتر ایام سال معتدل و نسبتا سرد است و ساکنان این منطقه براى مقابله با سرمای هوا ساختمان هایشان را رو به جنوب ساخته اند تا حداکثر استفاده را از خورشید ببرند. دیوار خانه ها اکثرا ضخیم و از جنس خشت، چینه و گل است و در تمام این خانه ها اتاق کرسى به چشم می خورد. بیشتر مردم هزاوه به کشاورزی و باغداری مشغول هستند و بهترین محصول آنها انگور است.اگر به هزاوه سفر کنید می توانید سری به محله های کیور، میان ده، محله پایین، محله چاله، سرآسیابها، تره زار و ده بالا بزنید و مسجد شبستان دار، درخت سرو کهنسال و حمام قدیمی این روستای وسیع را ببینید.
مسجد سرخ ساوه
کافیست به شهر ساوه سفر کنید تا بتوانید تازه ترین اثر ثبت شده این شهر را از نزدیک ببینید. مسجد سرخ ساوه، با قدمتی که به دوره شاه اسماعیل صفوی می رسد، شاید یکی از زیباترین آثار باستانی این شهر باشد که بعد از سال ها انتظار، بالاخره چند روز پیش در فهرست آثار ملی کشور ثبت شد. مسجدی که نام شگفت انگیزش را از تزیینات زرشکی و کتیبههای قرمز رنگ اش وام گرفته است. سردر ورودی، صحن، ایوان، گنبدخانه، شبستان، رواق و مناره، دو مدرسه قدیمی و جدید و یک مسجد تازه ساخت تمام اجزایی هستند که مسجد سرخ ساوه دارد. اگر گذارتان به این مسجد بیفتد، در اولین نگاه سر در ورودی آن را خواهید دید که با کاشی های فیروزه عصر صفوی تزئین شده است و دیوار آن را حدود ۶۰ سال پیش سفیدکاری کرده اند. طاق سر در این مسجد، مقرنس کاری ظریفی دارد که در قسمت پایین به کتیبهای گچبری شده می رسد. روی این کتیبه خط ثلث برجسته توجهتان را جلب خواهد کرد و بالای درگاه و در سینه سر در، لوح سنگی ای را می بینید که بر آن فرمانی دیوانی از شاه اسماعیل صفوی نقش بسته است.
مسجد سرخ ساوه، پر از کتیبه های تاریخی است. کتیبه هایی که اگر پا به بخش اصلی گنبد خانه بگذارید، آنها را با تنوع بی نظیرشان خواهید دید. بخش اصلی گنبدخانه در میانه سه رواق و یک مقبره قرار گرفته و از سه جهت درگاهی وسیع و مرتفع به رواقهای اطراف دارد و گنبدخانههای دیگر در بالای این رواق قرار گرفته اند. این گنبدها نیم طاق هایی در قوسهای کوچکتر دارند و بدنه قوس آنها با گوشهای از مقرنس آراسته و رنگ آمیزی شده است. اگر زیر این گنبد بایستید، می توانید کتیبهای را با متن «سوره نبا» ببینید که در زیر آن نوشته شده و با گل و بوتههای برجسته تزئین شده است. در زیرگنبد دوم هم کتیبهای دیگر وجود دارد که روی آن به خط برجسته کوفی، با رنگ زرشکی و در زمینه ای لاجوردی سوره «یاسین» گچبری شده است. تضادی رنگی که در زمانه خود بی سابقه بوده است! در میانه ضلع جنوبی گنبدخانه، محرابی چهار ضلعی با پوشش مقرنس گچی قرار دارد که با کتیبهای گچبری شده تزئین شده است. در جهت غربی و جنوبی این مسجد هم چندین حجره با ایوانهای چهار گانه قرار دارد که اطراف آن برای ساخت مدرسه در سال ۱۳۵۷ برداشته شده است. برای دیدن این مسجد سرخ و زرشکی، باید به ضلع شمالی میدان انقلاب و سمت غربی بازار شهر ساوه سری بزنید. مسجد سرخ با شکل و شمایل منحصر به فردش، پیش از آنکه بخواهید نشانی اش را از محلی ها بگیرید، خودش را به شما معرفی خواهد کرد!
حمام چهار فصل – اراك
موزه چهار فصل اراك ، حمامی ۲۰۰ ساله بوده كه بيش از دو دهه است كه به محل نگهداری اشياء تاريخی و نمايش آداب و رسوم استان تبديل شده و گذر از اين موزه مراحل مختلف عروسی در اراك را نشان می دهد . حمام موزه چهار فصل اراك از آثار مربوط به دوره قاجار در اراك است كه علاوه بر سبك زيبا و منحصر به فرد خود ، دارای پيچ در پيچهای جالبی است كه مخاطب را به اين فكر وا می دارد كه مردمان روزگاران گذشته چگونه به اين حمام می آمدند و از آن استفاده كند چند متر از سطح زمين و خيابان مجاور خود گودتر است . رختكن اين حمام با كاشی های زيبای هفت رنگ تزيين شده و سقف آن به صورت گنبدی شكل بوده و از طريق ۸ ستون استوار است . اين ستونها دارای پيچگاههای ديدنی و كاشی های منقوش به گل و مرغ است. اين حمام به عنوان موزه مردم شناسی استان مركزی شناخته می شود . وجود آدمك هايی به شكل زنان و مردان دوره قاجار اراك و نشان دادن بخشهايی از مراحل حمام معمولی و حمام عروس و داماد از نكات ديدنی اين موزه است كه نظر هر بيننده ای را به خود جلب می كند . رختكن حمام يك فضای هشت ضلعی است كه به وسيله هشت ستون استوار است كه ستونها و ديواره های رختكن به شكلی زيبا با كاشی ها و خشت های قالبی در رنگهای زرد ، آبی ، سبز، سفيد ، مشكی ، خاكستری، قرمز و نارنجی تزيين شده است . حمام موزه چهار فصل اراك در سال ۱۳۵۵ به شماره ۱۳۹۹ در فهرست آثار ملی ايران به ثبت رسيد و آماده استقبال از گردشگران است.