مرداب کجی نمکزار را باید در خراسان جنوبی ببینید؛ شوره زار وسیعی که با وجود خشکسالی های پیاپی همچنان زنده است و به دلیل پایین بودن سطح ارتفاع آن نسبت به مناطق اطراف محل تجمع زهاب منطقه است. این تالاب با ۲۲ هزار هکتار و ۷۶۵ مترمربع وسعت در ۷۵ کیلومتری شمال شهر نهبندان قرار گرفته و بهترین زمان برای بازدید از آن اوایل بهار تا اواسط پائیز است. بنابراین اگر برای نوروز خود هنوز برنامه ای نریخته اید، می توانید سفر به خراسان جنوبی و شهر نهبندان و بازدید از این تالاب دیدنی را در برنامه نوروزی خود جا دهید. تالاب کجی با توجه به شوری بیش از حد خاک آن به دریاچه نمکی تبدیل شده و مامن زندگی پرندگان و حیوانات زیادی است و از پدیده‌های بی ‌نظیر و منحصر به فرد شرق کشور محسوب می ‌شود. این تالاب تنها آبگیری است که به روخانه و حتی آبراه ‌ها وصل نمی‌ شود. به همین دلیل در تابستان خشک و در زمستان با جوشیدن آب آبگیری و پذیرای پرندگان و حیوانات مختلف می شود. آنقدر که بر اساس آمارهای رسمی بیش از پنج هزار پرنده مهاجر این تالاب را به عنوان پناهگاه خود انتخاب کرده اند که در میان آنها پرنده ای به نام زاغ بور هم به چشم می خورد. زاغ بور گونه‌ ای نادر در دنیا است که فقط در حاشیه کویرهای ایران در استان‌های سمنان، یزد و خراسان جنوبی زندگی می کند. اردک سرسبز، کشیم گردن سیاه، حواصیل خاکستری، سلیم طوقی دیگر پرندگان مهاجری هستند که به دلیل پوشش گیاهی مناسب این تالاب فصل تخم گذاری خود را در آن می گذرانند. در این تالاب می توانید گیاهانی مثل گز و تاغ را ببینید که در میان آنها، هوبره، عقاب طلایی، پرستو، کبک و کلاغ سیاه لانه دارند. علاوه بر این، روباه، خرگوش، پامسواکی کوچک و موش خانگی هم از پستانداران موجود در تالاب کجی نمکزار هستند که در سفر به تالاب کجی ممکن است فرصت تماشای آنها را پیدا کنید.

تاریخ نهبندان : حمد الله مستوفی «نه» یا «نیه» را از اقلیم سوم می داند و می گوید: «ربع نیشابور است دور چند شهر است هوایش اکثر معدل است. بعد از خرابیش اردشیر بابکان در مغاره شهر «نه» بساخت  و آن را «نه » اردشیر نام نهاد. شاپور ابن اردشیر حاکم خراسان بود از پدر آن شهر بخواست. اردشیر مضایقه کرد و گفت: تو نیز یکی بساز شاپور غیرت کرد و نیشابور ساخت و آن را نه شاپور نام کرد که به مرور ایام نیشابور شد.» پیشینه «نه» که خاراکسی به وجود آن در زمان اسکندر مقدونی (۳۵۶-۳۲۳ قبل از میلاد) اشاره می کند حدودا به ۲۴ قرن می رسد. این ناحیه کویری سرزمینی نسبتا خشک و کم آب و علف به حساب می اید که آب اغلب قناتهای آن کمی شور و مانع رشد غلات و سایر نباتات می شود. اما این شرایط خاص کویری سبب شده اند که از دستبرد و هجوم بیگانگان تا حدودی در امان بماند.

جاذبه های روستایی : نهبندان دهستان معروفی بنام عربخانه دارد که تمام ساکنان آن عرب زبان هستند و این زبان را با لهجه خاص و کمیابی صحبت می کنند. می گویند اقوام و نیاکان این قوم در دوران خلفای عباسی به شرق ایران تبعید و به این منطقه بایر آمدند. این قوم شیعه که در ابتدا کوچ نشین بودند، بعد از مدتی یکجا نشینی را انتخاب کردند و امروز به دامپروری و کشاورزی مشغول هستند. اگر گذارتان به نهبندان و عربخانه بیفتد، می بینید که این دهستان ۹۹ روستا دارد و جریان دو رودخانه بورگان و جمالی در این منطقه باعث رونق آن شده است. عربخانه با مردم خونگرم و مهمان پذیرش می تواند گزینه خوبی برای یک روز روستاگردی شما به حساب بیاید.

بقعه شیخ زاهد گیلانی با تمام زیبایی معماری و مسیری پر از جاذبه طبیعت گردی، نشان دیگری از زیبایی‌های گردشگری گیلان است مسیر زیبایی که در نهایت به گنبد هشت ترک فیروزه‌ای این بقعه تاریخی ختم می‌شود، خود با جاذبه‌هایی شعف انگیز چون مزارع برنج، جنگل و رودخانه احاطه شده است. عطر برنج در مسیر راه به سمت شرق گیلان گردشگران را به ‌استشمام عمیق‌تر وا می‌دارد، و چه بهتر اگر باران پودری شمال نیز به راه باشد و هر چند که در آفتاب طلایی آن مناظر دیدنی‌تر. کلبه‌های چوبی با دیوارهای گلین و سقف‌های کلش به سر حکایت از مرز بندی مالکیت شالیزارها دارد.در دو طرف جاده در سایه سار درختان صنوبر فروشندگان محلی در زیر سایه‌بان‌های پارچه‌ای و آلاچیق‌های چوبی سوغات محلی گیلان چون کدوتنبل، ماهی، گوجه سبز، بادام زمینی و … را چیده و سیرهای تازه را برای فروش چلیپا کرده‌اند. پس از این همه زیبایی در انتهای مسیری خاکی که در طرفی از آن خانه‌های مسکونی است و در طرفی دیگر سبزه زار، به روستای شیخانور لاهیجان می‌رسیم. این بقعه در روستای شیخانور یا شیخانه بر در ۴ کیلومتری شرق لاهیجان در دامنه کوه و در میان مزارع سبز چای واقع شده است.

مدفن شیخ تاج‌الدین ابراهیم ملقب به شیخ زاهد گیلانی از عرفا و دراویش بزرگ و از استادان شیخ صفی‌الدین اردبیلی است. شیخ زاهد در سال ‪ ۷۱۱‬قمری دار فانی را وداع گفت و بعدها به سال ‪ ۸۹۲‬قمری سلطان حیدر صفوی به سبب خوابی که دیده بود، با معماران و نجارانی که از شهر شیروان با کشتی به گیلان منتقل شده بودند، این بنا را ساخت و جسد شیخ را به آن جا منتقل کرد. بنای بقعه با دو اتاق مربع و مستطیل شکل در کنار هم قرار گرفته‌اند در کنار اتاق‌ها، در سمت شمال، ایوان طویلی با هفت فیلپا در شرق حرم، ایوانی با شش فیلپا و در حاشیه و قسمت جنوبی همین اتاق نیز ایوان دیگری با شش فیلپا دیده می‌شود. ازاره دیوارهای ایوان‌ها تا ارتفاع ‪۱۱۵‬سانتی متر با کاشی کاری هفت رنگ عصر قاجار تزیین شده است. طاقچه‌هایی با طاق جناقی در قسمت‌های مختلف ایوان به چشم می‌خورد. از زیباترین قسمت بنا باید به گنبد هرمی و هشت ترک اشاره کرد که شیب تند آن به دلیل عبور سریع آب باران تهیه شده و سطح حره را با کاشی کاری زرد و آبی، سفید و سیاه، با نقوش سنتی و گل دار پوشانده‌اند. اطراف گنبد و دیگر نقاط بنا را با سفال پوشش داده‌اند. بقعه شیخ زاهد گیلانی، متعلق به قرن نهم قمری بوده و دارای شماره ثبت ملی ‪ ۸۲۴‬سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشور است.مسیر راه و دیدنی‌های طبیعت گردی آن موید این مطلب است که گیلان تنها به ماسوله، دیلمان و قلعه رودخان خلاصه نمی‌شود.