شنبه, بهمن ۴ام, ۱۳۹۹

 

تنگه کافرین ایلام

N83230208-72880203

این تنگه فوق العاده زیبا چشم اندازی به رودخانه و سد سمیره دارد و امروزه یکی از پربازدیدترین مناطق گردشگری در استان ایلام محسوب می شود. یکی از عوامل اصلی شکل گیری این تنگه زیبا کوه های کبیرکوه، دینارکوه و مانشت هستند. علاوه بر زیبایی های طبیعی آثاری از معماری پیشینیان بر روی تنگ به جا مانده که تماشای آن ها خالی از لطف نخواهد بود. این منطقه مورد کاوش باستان شناسان قرار گرفت و در نتایج تحقیقات صورت گرفته توسط ها بر روی تنگ کافری و گورستان چمپایی مشخص شد که قدمت زندگی در این منطقه به سه هزار سال قبل از میلاد مسیح باز می گردد، در واقع زندگی در آن در میان اثر مفرغ تا اوایل عصر آهن ادامه داشت. نام دیگر تنگ کافرین، تنگ شداد است سرچشمه آب رود تنگ کافرین از کوه عظیم کبیرکوه می باشد. طی سالیان گذشته با ورود گردشگر به منطقه از قایق های تفریحی برای تفریح استفاده می شده است و بهترین زمان بازدید از جاذبه های طبیعی شگفت انگیز ایلام فصل بهار می باشد.

کاوش های باستانی : به گفته لیلی نیاکان سرپرست هیئت کاوش در تنگ کافری با توجه به ساختارهای معماری با پلانی منظم، بافت سنگ چین با ملات گل، نوع کف ‌ها و سفالینه‌ های به دست آمده در این کاوش، تاریخ‌ گذاری این محوطه به دوران مفرغ قدیم می‌ رسد. در بررسی تنگ کافری و در ۵۰۰ متری محوطه کاوش عصر مفرغ، با پایین آمدن تراز آب دریاچه سد سیمره و شسته شدن خاک‌ های محیط اطراف، باقی مانده هایی از بخش‌ های ساختارهای معماری یک بنای بزرگ کشف شد. از این ‌رو عملیات کاوش ‌های نجات‌ بخشی آغاز و منجر به  شناسایی یک بنای فاخر دوران ساسانی شد. یافته های به دست آمده نشان می دهد که هنوز آثار ارزشمند زیادی در تنگ کافری باقی مانده است که می توان برای پی بردن به تاریخ ساکنان این منطقه از آن ها استفاده کرد. متاسفانه محوطه ارزشمند تنگ کافری هم اکنون در معرض خطرات شدید طبیعی و انسانی قرار دارد. این منطقه امروز کاملا توریستی شده و مردم از سراسر ایران برای بازدید و تفریح در زیباییی های دامن طبیعت به ایلام سفر می کنند. بنابراین امکانات اولیه لازم فراهم شده و مردم محلی به قایقرانی در منطقه می پردازند و مسافران را به گردش می برند. گروهی دیگر در رودخانه سمیره ماهیگیری می کنند و البته در این میان بزرگ ترین جاذبه برای هر فرد منظره رویایی و خیره کننده عبور رودخانه از میان تنگ کافری می باشد. از دیگر سرگرمی های آن حوالی جنگل های وسیع بلوط و گونه های جانوری مختلف مانند سنجاب ایرانی هستند. طول تنگه در حدود ۲ کیلومتر و ارتفاع آن از سطح دریا در حدود ۷۰۰ متر است. در ۱ کیلومتری ورودی تنگ برکه آب زمزم قرار گرفته است. همچنین زیارتگاه جابر در این منطقه از دیگر نقاط گردشگری منطقه محسوب می شود.

سنجاب ایرانی : سنجاب ایرانی جانوری نسبتا ریز اندام بوده و بین ۲۰ تا ۲۰ سانتی ‌متر طول دارد. موهای پشتی آن خاکستری مایل به قهوه ‌ای است و زیر بدنش زرد رنگ می ‌باشد. موی سر و پشت دم آن قرمز حنایی است. سر و دم قرمزرنگ سنجاب ایرانی مشخصه ‌ای است که می توان به کمک آن، سنجاب ایرانی را از سایر سنجاب ها تشخیص داد. با این حال هرچه از جنگل ‌های شمال زاگرس به سمت جنوب آن پیش می ‌رویم رنگ این جانور دستخوش تغییراتی شده و با کم‌ شدن از رنگ حنایی آن بیشتر به رنگ نخودی نزدیک می شود. جفت ‌گیری آن ها از فصل بهار شروع می‌ شود و پس از حدود ۴۰ روز سه تا هشت بچه کور و بی‌ مو به دنیامی آورند. بچه‌ ها در یک سالگی به بلوغ می رسند و طول عمرشان در اسارت حدود ۱۵ سال است.

مسیر دسترسی به تنگ کافرین : تنگ کافرین در ۳ کیلومتری شمال شهرستان ولی عصر در جاده ایلام به سمت دره شهر قرار دارد و جزو توابع شهرستان بدره محسوب می شود که با خود این شهر حدود ۱۵ کیلوتر فاصله دارد. در سه کیلومتری شمال شهرک ولیعصر به طرف تنگ کافری سنگ شکنی قرار دارد که مسیر تنگ از کنار آن عبور می کند و کاملا خاکی و شنی است و برای رسیدن به مقصد باید چند بار باید از رودخانه ای که به تنگه می رسد عبور کرد اب این رودخانه از کوهای سر به فلک کشیده کبیرکوه تامین می گردد و پس از عبور از تنگه کافرین در شمال تنگ به رودخانه سیمره می ریزد. با توجه به این که سد سیمره آبگیری شده سد هم اکنون غیر قابل عبور شده است. طول تنگه در حدود ۲ کیلومتر و ارتفاع آن از سطح دریا در حدود ۷۰۰ متر است رودخانه وبه در این تنگه جریان دارد که پس از عبور از آن در شمال تنگه به رودخانه سیمره می ریزد. در ۱ کیلومتری محل ورودی تنگ برکه آب زمزم قرار گرفته است.

چشمه هفت رنگ مجن

1_990305102520042

چشمه هفت رنگ مجن در شهر شاهرود و در دامنه ی جنوبی رشته کوه البرز شرقی در شمال شهرستان شاهرود نیز واقع شده است. این چشمه روبروی باغ های منطقه ی گردشگری فرحزاد در فاصله ی ۵ کیلومتری از سه راهی مجن قرار دارد و همین سبب شده تا چشم انداز ویژه ای در این منطقه پدید بیاید. چشمه هفت رنگ مُجن از نوع چشمه‌ های گوگردی محسوب می شود و در ۲۵ کیلومتری شمال شاهرود در میان شکاف دره‌ های دامنه قله ۴۰۰۰ متری شاهوار واقع شده که این دره به دو دره کوچکتر نیز تقسیم می شود. در یکی از این دره‌ ها، آب شفاف و زلال چشمه جاری است که از آن به عنوان آب آشامیدنی هم استفاده می شود، تفاوت عمده ی این چشمه با دیگر چشمه های شاهرود قرارگیری آن در دره ای رنگارنگ است. از لحاظ اقلیمی منطقه ی چشمه هفت رنگ مجن جزء مناطقی با آب و هوای نیمه خشک و سرد محسوب می شود. از همین رو به دلیل ویژگی‌ های خاص اقلیمی که دارا می باشد، از تنوع گیاهی زیادی برخوردار بوده، به طوری که ضمن رویش مراتعی در این منطقه نمونه گردشگری، گونه های گیاهی جنگلی هم در آن رشد می کند. علاوه بر گونه های مختلف گیاهی در این منطقه از شهر شاهرود زمانی که شما برای بازدید از چشمه هفت رنگ شاهرود می روید می توانید گونه های جانوری هم در این منطقه مشاهده کنید که بسیار هم برای محیط زیست منطقه حائز اهمیت است. علاوه بر تنوع نسبی گونه های جانوری پستانداران در این منطقه شاهد پرواز پرندگان به ویژه در محدوده ی چشمه هفت رنگ و باغات و مزارع فرحزاد را هم خواهید دید که جلوه ی خاص و بی نظیری به این منطقه از شهر شاهرود بخشیده اند.

از جمله علل توجه مردم به این چشمه، خاصیت درمانی آن به دلیل وجود مواد معدنی است که در این چشمه وجود دارد و از قدیم الایام تا به حال برای درمان بیماری های پوستی و استخوانی از آب این چشمه نیز استفاده می شده است. در مسیر رسیدن به چشمه هفت رنگ مجن شاهرود، بوی خاصی به مشامتان خواهید رسید که دلیل آن وجود مواد معدنی است که در این چشمه وجود دارد و گازهای ساطع شده از آن می باشد. کارشناسان و افراد اهل فن می توانند با آزمایشات مختلف نوع آنها را تشخیص داد و به کمک آنها مواد معدنی اصلی را شناسایی کرد. در اطراف منطقه، چشمه‌ هایی در حال جوشش است که دارای مواد معدنی جیوه دار بوده و از آنها بخار جیوه بلند می‌شود که این موضوع به آسانی قابل تشخیص است. آب چشمه هفت رنگ مجن شاهرود با رنگ‌ های گوناگون در مسیر خود با هم ترکیب شده و آب صابون مانندی را تشکیل می‌ دهند و با آب سفید چشمه تلاقی می‌ یابد. رنگ آب این چشمه‌ ها هر چقدر از محل دورتر می‌ شوند به سفیدی گراییده تا جایی که جهت استفاده کشاورزی در منطقه گرآب (گرو) اثری از رنگ و بوی آن دیده نمی‌ شود.

ربع رشیدی تبریز

rabaerashidi

رَبع رشیدی یکی از بناهای تاریخی و ارزشمند شهر تبریز واقع در خیابان عباسی به سبک معماری آذری است. حدود ۷۰۰ سال پیش در تبریز، دانشگاهی به‌نام رشیدالدین فضل‌الله همدانی ایجاد شد. رشیدالدین وزیر غازان خان از حکمرانان وقت آن دیار بود. در آن زمان این دانشگاه شامل چهار دانشکده بود که در چهارطرف آن قرار داشت و اربع یا چهار عربی را به خود اختصاص داد و این مکان بنام ربع رشیدی شهرت یافت. این مجموعه که در دامنهٔ کوه سرخاب در محلی باصفا و بلند جای گرفته‌است، در اوایل قرن هشتم یا اواخر قرن هفتم هجری بنا شد. برابر با نوشتهٔ تاریخ‌نگاران و جهانگردان بزرگ دارای پهناوری بسیار و ساختمان‌های گوناگون همچون مسجد و مدرسه و بیمارستان (دارالشفا) و کتابخانه و گنبدی برای آرامگاه خواجه رشیدالدین بوده‌است. این بنا مانند بیشتر شهرهای کهن دارای حصار و بارویی بزرگ بوده‌است. از مضمون نامه‌ای که خود خواجه رشیدالدین فضل‌الله به دو پسرش دربارهٔ ساختمان این بنا نوشته چنین برداشت می‌شود که در آن زمان ربع رشیدی در جایگاه دانشگاهی بوده که از هر دانشی در آنجا شعبه‌ای راه‌اندازی شده بود و شش هزار تن دانشجو در آن تحصیل می‌کرده‌اند و خواجه اوقافی برای تکمیل کتابخانه و مدرسه و نشر کتب و تأمین هزینهٔ زندگی و تحصیل طلاب علوم مختلف اختصاص داده بود و دانشمندان بزرگ از هر گوشه گرد آورده و بکار تألیف و تدریس گماشته و مقرری آبرومندی برای آنان تعیین کرده بوده‌است و از آن میان پنجاه پزشک و چندین جراح از هند و مصر و چین و شام در آنجا مشغول به کار بوده‌اند.

پیشینه ربع رشیدی : ربع رشیدی شهری کوچک بود شامل کتابخانه، مدرسه، مسجد، دارالایتام، حمام، مهمانسرا، بیمارستان، مدارس عالی، و کارگاه‌های صنعتی. فضل‌الله همدانی برای تأمین هزینه‌های این مرکز املاک فراوانی را در نقاط مختلف اعم از ایران قدیم، بخش‌هایی از عراق، افغانستان، گرجستان، ولایت روم، آذربایجان و سوریه وقف این مرکز کرد. خواجه فضل‌الله همدانی که پیش از حملهٔ مغول در قلعه‌های اسماعلیه زندگی می‌کرد و پس از آن مدتی به وزارت غازان خان رسیده و منشأ خدمات فراوانی در غرب ایران و آذربایجان شد در سال ۷۱۸ هـ. ق، با دسیسه‌های سیاسی کشته شد و رَبع رشیدی هم پس از مرگ وی غارت و ویران شد. هم‌اکنون آثار ناچیزی از آن در تبریز باقی‌مانده‌است. شاردن جهانگرد نامی فرانسوی که در سال ۱۰۸۴ ه‍.ق به ایران سفر کرده بود آورده‌است: صد سال پیش شاه عباس کبیر دستور به تعمیر آن داد ولی شاهان دیگر صفوی توجهی بدان نکردند و دوباره ویران شد.

دژ سلیمان کهگیلویه و بویراحمد

7609

این قلعه که احتمالاً از قلعه‌هاى جنبش اسماعیلیان است، در کنار روستاى سلیمان و در ۲۰ کیلومتری جنوب غرب گچساران واقع در استان کهگیلویه وبویراحمد و ارتفاعات کوهی با همین نام واقع شده است. در تاریخ از دژ های زیادی نام برده شده که ویژه بوده اند و دسترسی به آنها بسیار مشکل می نموده است که هرکدام هم از آن فرد خاصی بوده که با فراست و تیز هوشی در انتخاب ٬ همراه بوده است به نحوی که مسیر ورودی آن مخفی و همچنین تهیه آب نیز در محاصره های طولانی میسر باشد قلعه طبس ٬ الموت در قزوین و دژ سلیمان واقع در ۱۵ کیلومتری جنوب غربی گچساران ( دو گنبدان ) از جمله قلعه های زیبا و در عین حال شگفت انگیز و تاریخی اند که قدم به قدمش سخن ها در دل دارند تا برای نسل ما بگویند که آنان اسیر معیشت امروزیان نبودند و برای کیلوئی ارزن و ارزاق حرمت هم را نمی دریدند . دژ سلیمان یکی از ۳ قلعه مهم و تسخیرناپذیر اسماعیلیان در جنوب کشور بوده است که برای تماشای نزدیک آن باید از مسیرهای صعب‌العبور گذشت. این قلعه مقر و پایگاه سلیمان‌بن طاهر گناوه‌ای رهبر فرقه قرامطه بوده که به همین خاطر به دژ سلیمان معروف شده است. : کوهستانی بودن و عدم دسترسی به آن موجب شده تا در ادوار مختلف این دژ از اهمیت و جایگاه خاصی برخوردار باشد، اثری بی‌بدیل که بیشتر بخش‌های آن تاکنون سالم باقی‌مانده است.

بازار قدیمی قم

bazar-e-qom_005

این مجموعه که از جمله آثار تاریخی و دیدنی شهرستان و همچنین استان قم است، شامل دو راسته سر پوشیده با پوشش گنبدی است. سرپوشیده بودن بازار از یک سو به سنت معماری بازار باز می‌گردد و از سوی دیگر به خاطر گرمای شدید تابستان و سرمای شدید زمستان و ناشی از هوای کویری قم است. تهویه و نور رسانی بازار از طریق دریچه‌هایی که در پوشش گنبدی آن تعبیه شده صورت می‌گیرد. این دریچه‌ها در بالای گنبد به شکل دایره و در دو طرف آن قرار دارند و به شکل نمایان هستند. ترکیب نوری که از سقف می‌تابد و حجم گنبدی سقف، فضایی دلنشین به وجود می‌آورد. مصالح ساختمانی مورد استفاده در بازار قم با توجه به امکانات محیطی از خشت، آجر، گل وسنگ فراهم آمده است. علاوه بر بخش سرپوشیده، بازار قم دارای سراهایی نیز است. این سراها در حقیقت همان کاروانسراهای دیروز هستند و شمار و وسعت آنها نشان دهنده اهمیت اقتصادی آنها است. برخی از بناهای مجموعه بازار نیز قدمت سلجوقی – ایلخانی دارد و با استامپ‌های گچی این عصر زینت یافته‌اند. قدمت و استخوان‌بندی بازار کهنه و بناهای همجوار راسته مذکور به پیش از عصر صفوی مربوط است، لیکن بافت معماری راسته بازار نو و تیمچه‌ها و سراهای جانبی آن اغلب به عصر صفوی – قاجار متعلق است. بخش‌های وسیعی از بازار قم از جمله بازار کهنه در دوران صفویه و در پیرامون مسجد جامع بنا شده و تا پایان دوره قاجاریه بناهای دیگر به آن افزوده شد. در دوران ناصرالدین شاه بازار قم رو به گسترش نهاد و بازارنو احداث شد و در دو سوی این راسته نو، بناها تازه‌ای مثل تیمچه بزرگ ساخته شد. در سال‌های نخست دوره پهلوی نیز بر مبنای ضرورت‌های تجاری موجود، بخش‌هایی به بازار نو افزوده گشت. این بازار ابتدا به صورت خطی و به شکل یک پارچه ساخته شد و از میدان کهنه تا پل علیخانی ادامه داشت.. درحال حاضر از بازار قدیم قم ، دو بخش بازار کهنه و بازار نو برجای مانده که هر کدام از این بازارها حدود یک کیلومتر طول دارند. مساجد موجود در بازار قم عبارت اند از: مسجد مسگرها، مسجد ملا جعفر، مسجد امام حسین (ع)، و دو مسجد بدون نام دیگر در بازار نو و مسجد نجارها، مسجد رضویه، مسجد میدان کهنه (پامنار) و دو مسجد نمازخانه‌ای در بازار کهنه.بازار قدیمی قم

تیمچه بزرگ بازار قم در سمت شمال راسته بازار نو، یکی از سه تیمچه شهر قم است. این بنا از آثار ارزشمند هنر معماری دوران اسلامی ایران است که توسط هنرمند برجسته عصر ناصری، استاد حسن قمی مشهور به معمارباشی در سال ۱۳۰۱ قمری طراحی و اجرا شد. بانی بنا مرحوم حاج سید محمود طباطبایی تاجر بزرگ قم بود. دو تیمچه دیگر این بازار سال‌ها پیش هنگام احداث خیابان‌های جدید شهر قم از میان رفت، این دو تیمچه از تیمچه اصلی کوچک‌تر بودند و وجه تسمیه تیمچه بزرگ به همین امر باز می‌گردد. تیمچه بزرگ قم در گذشته توسط سازمان میراث فرهنگی و گردشگری طی چند دوره، فعالیت‌هایی نظیر بازسازی‌هایی در گنبد، تزئینات زیر گنبد، کف‌سازی و همچنین سبک سازی و آجر فرش کردن پشت بام صورت گرفته است. تیمچه بزرگ قم از نظر وسعت، هنر معماری و تزئینات، از جمله بنا‌ها‌ی منحصر به فرد به شمار می‌رود که این مکان متشکل از بنایی با دو طبقه بالا با ۱۲ غرفه دارای اُرسی‌های زیباست که بیشتر آن‌ها از بین رفته‌اند، بالای حجره‌ها در زوایا مقرنس گچی مشاهده می‌شود. سقف تیمچه دارای سه چشمه است که قسمت وسط به دهانه ۱۵ متر و ارتفاع ۱۵ متر دارای دو پوشش است، طول این بخش ۲۸ متر و بدون ستون است، چشمه میانی با بلندی و دهانه ۱۵ متر دارای پوشش آجری ظریف و آراسته با مقرنس گچی در زوایا است. گنبد از نوع عرق چینی و پوشش زیر آن شمسه کاری با اسلوب رسمی بندی و یزدی بندی است، در این پوشش‌ها همچنین روزنه‌هایی برای تأمین روشنایی داخل بنا در نظر گرفته شده است. معماری زیبا و مجلل، تجارت تک کالایی آن، جایگاه طراز اول، و سکوت و آرامش از ویژگی‌های تیمچه بزرگ بازار قم است تیمچه با دو ورودی به راسته بازار نو راه می‌یابد. تیمچه بزرگ بازار قم توسط سازمان میراث فرهنگی با شماره ۱۹۰۲ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.