مقبره
مقبره همایون دهلی هند
مقبره همایون دهلی ، دومین پادشاه قوم مغول (سلسله ی گورکانی)، بیش از آنکه شبیه به آرامگاه باشد یادآور یک کاخ مجلل و با شکوه است. این آرامگاه، یکی از زیباترین آثار به جا مانده از قوم مغول و اولین نمونه ی آن در هندوستان می باشد. به واسطه ی سالها پناهندگی و زندگی همایون در ایران، معماری این مقبره بر عهده ی میرک غیاث الدین و پسرش سید محمد بن میرک غیاث الدین گذاشته شده بود که با الهام از بنای تاج محل و چهار باغ اصفهان ساخته شد.
تاریخچه مقبره همایون دهلی : امپراتور مغول، همایون در سال ۱۵۵۶ درگذشت و در قصر خود در دهلی به خاک سپرده شد.در سال ۱۵۶۵، حدود ۹ سال پس از مرگ همایون، ملکه او (حمیده بانو بیگم) تصمیم به ایجاد مقبره ای زیبا برای همسر خود گرفت. ساخت و ساز حدود ۸ سال به طول انجامید و در سال ۱۵۷۲ به پایان رسید. کاهش این اثر تاریخی تقریبا بلافاصله پس از ساخت و ساز آن آغاز شده است و کشور هند به پایتخت به Agra منتقل شد، سلسله مغول شروع به سقوط و این بنای تاریخی اهمیت خود را میان فرمانرواین از دست داد. پس از گذشت یک قرن از ساخت و ساز این بنای تاریخی باغ هایی سر سبز و زیبا اطراف آن برای افرادی که در نزدیکی آرامگاه می امدند، استفاده شد. در سال ۱۸۵۷، پس از تهاجم بریتانیا به دهلی نو هند، این باغ سبز با باغی به سبک انگلیسی جایگزین شد. بعد از ۱۹۰۳-۱۹۰۹ بع دستور نایب السلطنه، لرد کرزن، توجه بیشتری به باغ گردید. در سال ۱۹۹۳ آرامگاه همایون به عنوان یکی از میراث جهانی از سوی یونسکو معرفی شد. از آن زمان در این مجموعه چند پروژه انجام شد. ترمیم عمده ای از بنای تاریخی و باغ اطراف آن در طول سل های ۱۹۹۹-۲۰۰۳ مورد اقدام قرار گرفت. در نهایت تمام بناهای تاریخی و فضاهای سبز آرامگاه همایونی کشور هند دوباره بازسازی شد. کانال های آب باغ دوباره کار گذاشته شد و یک سیستم گردش آب جدید برای کانال ایجاد شد، بیش از دو هزار درخت در باغ کاشته و چشمه های باغ دورباره به جریان افتاده شد.
آمار آرامگاه همایون:
- بدن امپراتور در دو محل مختلف قبل از اینکه به آرامگاه همایون متقل شود، به خاک سپرده شد.
- اگر چه دکوراسیون داخلی آرامگاه که امروز میبینیم، ان چیزی که در گذشته بوده است، نیست. با تشکر از ویلیام فینچ (تاجر انگلیسی) که در سال ۱۶۱۱ از مقبره بازدید کرد و توضیحات بسیاری را از جزئیات این مقبره در اختیار ما باقی گذاشته است، او نوشته است، داخل مقبره با فرش گرانبها تزئین شده و یک سرپناه تشریفاتی (Shamiana) بالای مقبره وجود دارد و چادری کوچک در بالای مقبره های گمنام دیگر قرار داده شده. مقبره گمنام با نسخه هایی از قرآن مزین شده است. شمشیر، عمامه و کفش همایون نیز به یادبود آن پادشاه در مقبره گذاشته شده است.
- معماری مقبره همایون مدلی برای تاج محل بوده است.
- معماری مقبره مخلوطی از معماری ایرانی های فارسی زبان و سنت های هند است.
- حدود ۱۵۰ قبر در آرامگاه همایون و باغ اطراف آن وجود دارد.
اطلاعات تکمیلی : آرامگاه همایون به راحتی از طریق حمل و نقل عمومی در دسترس است. شما می توانید یک قطار از ایستگاه مرکزی دهلی نو به ایستگاه نظام الدین شرق سوار شوید. از ایستگاه شرق نظام الدین نیز کمتر از ۵۰۰ متر دروازه های این مجموعه تاریخی را خواهید یافت. هزینه ورود به مقبره برای افراد و تور گردشگری هند متفاوت است. برای شهروندان هند و بازدید کنندگان از سارک (بنگلادش، نپال، بوتان، سریلانکا ، پاکستان، مالدیو و افغانستان) و کشورهای BIMSTEC (بنگلادش، نپال، بوتان، سریلانکا، تایلند و میانمار) ۱۰ روپیه است. و افراد دیگر باید ۵ دلار برای هر نفر پرداخت کنند. ورودی برای کودکان تا ۱۵ سال رایگان است. ساعت خاصی برای ورود به مقبره تعریف نشده، عموماً از طلوع ساعت ۵ صبح تا غروب مقبره برای بازدیدکنندگان و گردشگران کشور هند ، باز می باشد.
باغ گنبد سبز قم
مقابر گنبد سبز برج های آرامگاهی با قدمتی مربوط به دوره هشتم هجری هستند که در گوشه ی باغی کوچک و قدیمی به نام باغ گنبد سبز یا دروازه کاشان واقع شده اند . اين سه گنبد که از حيث هنر گچبري از نمونه هاي منحصر به فرد به شمار مي روند . با توجه به دو کتیبه تاریخی موجود ، این گنبدها مدفن امرای خاندان علی صفی فرمانروایان مستقل قم در قرن هشتم هجری قمری است ولی کتیبه سوم از بین رفته است و اطلاعی از تاریخ و نام صاحب گنبد در دست نیست . مقابر باغ گنبد سبز در پانزدهم دی ماه سال ۱۳۱۰ با شماره ۱۲۹ در فهرست آثار ملی ثبت شده است و سه جنوبی ، میانی و شمالی این اثر به عنوان یکی از آثار تاریخی استان قم به یادگار مانده است . گنبد جنوبی مدفن خواجه اصیل الدین ، فرزند علی صفی نیای بزرگ خاندان صفی و عموی بانی گنبد است . او نخستین شخص از این خاندان است که بر حکومت قم و مضافات آن دست یافت . در گنبد میانی سه نفر مدفون هستند . نخستین فرد که نام او در آغاز کتیبه آمده خواجه علی صفی است که شخصیتی سیاسی اجتماعی در قرن هشتم و دومین امیر خاندان صفی بود . دومین مدفون در این گنبد ، امیر جلال الدین است که در متون تاریخی سخنی از او به میان نیامده است . سومین فرد مدفون هم به عنوان برادر خواجه علی صفی نام برده شده است . کتیبه گنبد شمالی همانطور که ذکر شد از بین رفته است اما بر اساس شواهد و قرائن این گنبد هم مربوط به همان دوره خاندان صفی است. گنبدهای مقبره از دو پوسته گسسته رک تشکیل شده و پوسته خارجی به منشور شانزده ترکی و پوسته داخلی بصورت عرقچین است که بر روی بدنه استوانهای شکل دوازده وجهی بنا قرار دارد . گنبدهای مخروطی بنا و خلاقیتی که در ساخت آن ها استفاد شده است بر منحصر به فرد بودن این اثر به خصوص در استان قم افزوده است.
عدم توجه به این بنا درطول زمان و فرسایش حاصل از تفاوت دما و گذر زمان سبب شد که پوسته خارجی گنبد جنوبی در طی زمان تخریب شده و فرو بریزد و به همین علت هم گنبد جنوبی متفاوت از دو گنبد دیگر به نظر می رسد . بر اساس تلاشهایی که در راستای ترمیم این بنا صورت گرفت پوسته داخلی آن در دوران معاصر تعمیر و بازسازی گردید . بدنه استوانهای شکل بنا از بیرون به صورت دوازده وجهی است که ازداخل بنا به هشت ضلعی منظم تغییر شکل داده است و میتوان نشانههای معماری اسلیمی را به وضوح در آن دید . به کار گرفته شدن اسامی الله، محمد و علی تصدیقی متقن بر اسلیمی بودن این بنا است . از دیگر ویژگیهای این بنا به کارگیری رنگهای متعدد و متنوع در گچ بریهای داخلی آن است، شمسههای به کار رفته در نمای بنا بر زیباییها آن افزوده است، همه اینها در ترکیب با کتیبههایی با خطوط ثلث و کوفی هر چشمی را به خود خیره خواهد کرد. گچبریهای داخلی بنا به صورت برجسته با رنگ سفید بر روی زمینه لاجوردی رنگ آرامشی را به فضای درونی بقعه بخشیده است که آن را مرهون سبک و سیاق معماری اسلیمی است . نقوش اسلیمی میان دو حاشیه نقش و نگار شده و با ترکیب خیره کننده آیات قرآن در میان نقشهایی از گل زیباییهای بصری بسیاری را خلق کرده است. بدنه داخل بناها از سقف تا نزديک سطح زمين با آرايش هاي ظريف گچبري و نقش و نگار ها و ترنج ها زينت داده شده و در هر يک سه کتيبه سراسري گچبري شده است.
چشمه آب گرم ایوب پیغمبر
روستای ایوب پیغمبر که در شمال شهر بجنورد قرار گرفته است، حدود ۹۵ کیلومتر با این شهر فاصله دارد. این روستا در دهستان «گیفان» جای گرفته است و برای دسترسی به آن، باید از روستاهای «میانزو» و «حاجی عبدالوهاب» عبور کنید. روستای ایوب پیغمبر زیباییهای طبیعی فراوانی دارد، ولی بدون شک یکی از مهمترین جاذبههای طبیعی آن که مورد توجه گردشگران است و برای آنها جذابیت دارد، چشمه آب گرم آن است. چشمه آب گرم ایوب پیغمبر روی یک تپه که ارتفاعی در حدود ۳۰۰ متر از سطح دره گیفان دارد، قرار گرفته است. چشمه آب گرم اصلی روستا، بهصورت یک استخر یا حوض چند ضلعی است. در اطراف این استخر حصارکشیهایی دیده میشوند که برای حفظ امنیت و جلوگیری از سقوط احتمالی افراد و حیوانات در آن ساخته شدهاند. نکته مهمی که وجود دارد این است که آب همه چشمههای این روستا گوگردی است و برای درمان انواع مختلف بیماریهای پوستی مفید و سودبخش است. به همین دلیل خیلی از مردم با هدف تسکین بیماریهای پوستی خود نیز به چشمههای آب گرم روستای ایوب پیغمبر مراجعه میکنند. دمای آب چشمه اصلی روستای ایوب در حدود ۴۷ درجه سانتیگراد است. در نزدیکی چشمه آب گرمی که پیش از این اشاره کردیم، یک چشمه آب سرد نیز وجود دارد که آب آن قابل آشامیدن است. آب این قسمت از گوشه ضلع شمالی وارد استخر آب گرم میشود و به همین دلیل سردی آب در آن ناحیه از استخر احساس میشود. درمجموع ترکیب چشمههای آب گرم و سرد در درون این استخر موجب این شده است که دمای آن به حد متعادلی رسیده و برای یک شنای لذتبخش کاملا مطلوب باشد.
مقبره کنار استخر : در کنار استخر آب گرم روستا، یک زیارتگاه کوچک با یگ گنبد طلایی رنگ زیبا خودنمایی میکند. ساکنان قدیمی روستا اعتقاد دارند که این مقبره به ایوب پیامبر تعلق دارد و حکایتهای نیز از آن تعریف میکنند. این مقبره با عنوان زیارتگاه حضرت ایوب شناخته میشود و به نظر میرسد که متعلق به دوران قبل از اسلام است، چراکه در سال ۱۳۳۴ جهت قبر آن را بهسمت قبله تغییر دادند.گردشگرانی که به قصد چشمههای آب گرم به این روستا سفر میکنند، میتوانند پس از شنا در استخر و پاکیزگی بدنشان، برای زیارت به این مقبره نیز سری بزنند. تحقیقات حاکی از این است که روستای ایوب که نام قدیم آن حاجی عبدالوهاب بوده است، در حدود ۱۵۰ سال قدمت دارد. در واقع نام روستا بهدلیل همین زیارتگاهی که منسوب به حضرت ایوب پیامبر است، به روستای ایوب مشهور است. در مورد چشمه آب گرم روستا و مقبره کنار آن روایت جالبی از قول مردم روستا بیان میشود. خیلی از مردم اعتقاد دارند که حضرت ایوب پیامبر زمانی که از این روستا عبور میکرده است، دچار بیماری پوستی میشود. آنگاه عصایش را در این مکان بر زمین میکوبد که به اذن خدا، چشمه آب گرمی شکل میگیرد و حضرت ایوب برای رفع آلودگیها و کرمهای بدن خود و تسکین بیماری خود در این چشمه شفابخش به استحمام میپردازد. جالب اینجا است که گویا در اعماق استخر فسیلهایی از کرم و سایر جانداران دیده شده است که این خود میتواند باور ساکنان روستا در مورد شکل گیری این چشمه آب گرم را تقویت کند! بهدلیل همین باورها آب چشمه آب گرم برای مردم این روستا جنبه مقدسی دارد و آنها اعتقاد دارند که افرادی که میخواهند در آب شفابخش آن شنا کنند باید با ذکر نام خداوند متعال وارد شوند.
تسهیلات و امکانات : در حال حاضر آب گرم ایوب دارای دو استخر جدا از هم است که یکی از آنها مخصوص استفاده آقایان و دیگری مخصوص استفاده بانوان گرامی است. استخر آقایان در واقع محل اصلی جوشش آب چشمه آب گرم است. در سالهای اخیر تلاش شده است تا با قرار دادن تعدادی کانکس در مجاورت این محل گردشگری، امکان اقامت شبانه گردشگران در این مکان فراهم شود، ولی در کل باید ادعا کرد که روستا دارای امکانات اقامتی مناسبی نیست و نمیتواند پاسخگوی تعداد زیادی از مسافرین باشد. مانع دیگر بر سر راه جذب گردشگر بیشتر، جاده نه چندان مناسب منتهی به این روستا است که ممکن است تعداد کمتری از مردم را برای سفر به روستای ایوب و استفاده از چشمه آب گرم زیبای آن ترغیب کند. عدم توجه مسئولین استان به افزایش تسهیلات رفاهی در این روستا و بهبود مسیر ارتباطی آن مسئلهای است که کمی آزاردهنده است، زیرا روستای زیبای ایوب پیامبر علاوه بر داشتن این چشمه آب گرم، با طیف گستردهای از سایر جاذبههای طبیعی خود همچون ارتفاعات زیبا و سرسبز، انواع گیاهان دارویی و خوراکی، تنوع جانوری و گیاهی و همچنین هوای معتدل و دلانگیزش، میتواند گردشگران زیادی را از سراسر نقاط ایران جذب کند و سهمی مهم در رونق گردشگری استان خراسان شمالی داشته باشد.
آرامگاه ابوعلی سینا همدان
شاعران و دانشمندان زیادی در ایران دیده میشوند که در این سرزمین چشم به جهان گشودند و در آن زندگی خود را آغاز کرده و پرورش یافتند. این بزرگان برای رسیدن به موفقیت، سختیهای زیادی را به جان خریدند و پلههای موفقیت را یکی پس از دیگری پشتسر گذاشتهاند تا به مفاخر ایران زمین تبدیل شوند. در حال حاضر خاک این مرز و بوم آنها را در آغوش خود کشیده و همچون گنجینهای گرانبها از آنها در دل خود نگهداری میکند. ابوعلی حسین بن عبدالله مشهور به ابوعلی سینا، ابن سینا، بوعلی سینا و ملقب به شیخالرئیس از دانشمندان معروف ایرانی است که در بخارا پایتخت سامانیان چشم به جهان گشود و در سال ۴۱۶ هجری در همدان وفات کرد. ابوعلی سینا از مشهورترین و تأثیرگذارترین فیلسوفان و دانشمندان ایران زمین به شمار میآید که آثارش در زمینهی پزشکی و فلسفه ارسطویی ایران و جهان اهمیت بسیاری دارد. کتاب قانون و شفا از مهمترین آثار بوعلی سینا محسوب میشوند. کتاب قانون که در زمینهی پزشکی نوشته شده در کشورهای زیادی ترجمه و در چند دوره به چاپ رسیده است. جرج سارتن (پدر علم تاریخ) از ابوعلی سینا در کتاب تاریخ علم خود به عنوان یکی از بزرگترین دانشمندان پزشکی جهان یاد میکند. آرامگاه ابوعلی سینا یکی از دیدنیهای همدان است که در خیابانی به همین نام (خیابان بوعلی) قرار دارد. بنای آرامگاه توسط هوشنگ سیحون با تلفیق معماری ایران باستان و اسلامی طراحی شده است. برج آرامگاه به سبک گنبد قابوس و باغچههای آن متأثر از باغهای ایرانی و آبنمای محوطه با الهام از حوضخانههای سنتی ایران ساخته شده است. آرامگاه بوعلی سینا صرفا یک مقبره نیست بلکه از بخشهای مختلفی همچون موزه، کتابخانه، تالار، تندیس و غیره تشکیل شده است که از آنها نیز میتوانید بازدید کنید. در تالار جنوبی بنا موزهای را مشاهده میکنید که در آن سکهها، سفالها، برنز و سایر اشیا کشف شده به هزارهی قبل از میلاد و دوران اسلامی بر میگردد. تالار شمالی آرامگاه بوعلی کتابخانهای با ۸۰۰۰ جلد کتاب چاپی و خطی نفیس ایرانی و خارجی را در خود جای داده است و با رفتن به این کتابخانه میتوانید از غرفههایی که مربوط به آثار بوعلی سینا و شعرا و نویسندگان همدانی است دیدن کنید. با ورود به بنای آرامگاه ابوعلی سینا محوطهی مربع شکل پیش روی شما قرار میگیرد که بر دیوارهای داخلی آن بیتهایی از قصیدهی عینیه (معروفترین اشعار ابوعلی سینا) را مشاهده میکنید که بر روی لوحهای سنگی نگاشته شده است. این قصیدهی بیست بیتی سیر روح انسانی و ارتباط با عالم جهانی را بیان میکند. برج آرامگاه بر ۱۲ ستون استوار شده است و حکایت از ۱۲ دانشی دارد که ابنسینا بر آن مسلط بود. همچنین در بین مردم محلی همدان ۱۲ ستون این آرامگاه، نشانگر شیعه مذهب بودن بوعلی سیناست. ارتفاع کلی بنای آرامگاه بوعلی سینا ۲۸ متر و ستونها از کف زیرزمین تا گنبد ۲۳ متر است. در سمت ورودی آرامگاه مقبره بوعلی سینا و مقبره ابوسعید دخدوک که از دوستان ابن سینا بود در سمت چپ این دانشمند بزرگ دیده میشود. در حیاط شرقی و در نزدیکی در ورودی و مقابل خیابان بوعلی مقبره ابوالقاسم عارف قزوینی، شاعر ملی ایران قرار گرفته است. اطراف بنای بوستانی بوعلی به شکل نیمدایره همراه با فضای سبز است. در ضلع شرقی آن تندیسی از ابن سینا را میبینید که کتابی در دست دارد. این تندیس بر روی پایهای با ارتفاع ۳ متری که از جنس سنگ مرمر یکپارچه و سفید قم ساخته شده است و بر روی پایههای آن ابیاتی که به خط نستعلیق نگاشته شده به چشم میخورد. برای دیدن آرامگاه بوعلی سینا در استان همدان باید به آدرس میدان امام خمینی خیابان بوعلی و میدان آرامگاه بروید.
دیدار با قدمگاه خضر نبی(ع)
از پایین که نگاه کنید، کوه چندان مرتفع به نظر نمی رسد اما برای رسیدن به مسجد و قدمگاه باید از بیش از ۳۰۰ پله بالا بروید که یکی از زائران آن را نذر کرده و ساخته است. کوه خضر حد فاصل قم و جمکران قرار دارد و حدود سه کلیومتر با جمکران فاصله دارد. روایت می شود که: «این محل مامن بزرگانی مثل ملا صدرا فیلسوف و حکیم متاله و مرحوم شیخ مرتضی زاهدقمی برادر حاج شیخ عباس قمی خاتم المحدثین(ره) بوده است، و در این اواخر مخصوصا مرحوم حاج شیخ جعفر مجتهدی که از علاقه مندان جدی به این مسجد بودند فراوان در آنجا ماوا می گرفتند، و می توان گفت ایشان آخرین چله نشین این مسجد مقدس بودند.»